Książki

Rycerstwo Ziemi Sądeckiej w średniowieczu

Pod koniec lutego laureatem Nagrody literackiej ks. Bolesława Kumora w kategorii „Książka o Sądecczyźnie 2016” został Sławomir Wróblewski za książkę pt. Rycerstwo Ziemi Sądeckiej w średniowieczu (Kraków 2016), wydaną przez Societas Vistulana. Publikacja jest pracą doktorską autora obronioną w 2013 r. w Instytucie Historii Uniwersytetu Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Licząca ponad 600 stron praca jest monograficznym ujęciem dziejów rycerstwa, którego majątki ziemskie ulokowane były na terenie ziemi sądeckiej od pierwszej połowy XIII w., po koniec XV w.  Autor przedstawia genezę rycerstwa na tym obszarze i jego powiązania genealogiczne, stan majątkowy, udział w kolonizacji, a także działalność publiczną i obsady urzędów. Ustalenia przedstawione zostały w rozdziałach monograficznych kolejnych wspólnot rodowych i poprzedzone osobnym rozdziałem poświęconym najdawniejszemu rycerstwu Sądecczyzny. Całość dopełniają tablice genealogiczne, mapy, zestawienie bibliograficzne, indeks osobowy i geograficzny oraz materiał fotograficzny na wkładce kolorowej.

O bieszczadzkiej szlachcie w XVIII w.

W ostatnich dniach nakładem zasłużonego dla tematyki karpackiej krośnieńskiego wydawnictwa Ruthenus ukazała się książka autorstwa Łukasza Bajdy zatytułowana „Szlachta w Bieszczadach i na Pogórzu. Czasy saskie i stanisławowskie”. Autor omawia w niej rodowody i status własnościowy szlachty sanockiej w XVIII w., a także jej rozwarstwienie. Jest w książce mowa o karierach urzędniczych i wojskowych, aktywności politycznej i samorządowej oraz o konfesji i wykształceniu sanockich „panów braci”. Licząca 416+16 stron książka zawiera też 61 tablic genealogicznych rodzin szlacheckich zamieszkujących dawną ziemię sanocką.

Z dziejów Towarzystwa Tatrzańskiego

W nowej serii Oficyny Wydawniczej „Wierchy” COTG PTTK pt. „Studia i materiały do dziejów turystyki górskiej” jako tom 1 ukazała się książka zatytułowana „Z dziejów Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1873–1950)”. Liczy sobie 152 str. formatu B5 i zawiera cztery teksty: Jerzego Kapłona, Kształtowanie się struktur organizacyjnych Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego; Wiesława A. Wójcika, Działalność wydawnicza Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (Prolegomena); Katarzyny Ceklarz, Działalność muzealnicza Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego; Jerzego Kapłona, Zarys dziejów Oddziału PTT w Kaliszu; oraz indeks nazwisk. Pierwszy, najobszerniejszy artykuł z pewnością zainteresuje wszystkich tych, którzy pasjonują się sporem o datę założenia PTT, bo pokazuje, w oparciu o szczegółową kwerendę archiwalną, krok po kroku cały proces powoływania  i rejestracji Towarzystwa. Ale oczywiście ostatecznego rozstrzygnięcia nie daje, bo i dać nie może – takiego  rozstrzygnięcia po prostu nie ma.

Kultura ludowa Górali Sądeckich

Pod koniec ubiegłego roku ukazała się książka zatytułowana „Kultura ludowa Górali Sądeckich od Kamienicy, Łącka i Jazowska”, praca zbiorowa pod redakcją Katarzyny Ceklarz i Magdaleny Kroh. Jest to już siódmy tom serii „Kultura ludowa Górali”, wydawanej w ramach „Biblioteki Górskiej” przez Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. Serii, o czym warto pamiętać,  zapoczątkowanej w 2010 r. i redagowanej przez długi czas przez ś.p. Urszulę Janicką-Krzywdę. Książka, którą otrzymujemy obecnie jest pracą zbiorową doborowego zespołu autorskiego wykazującego ogromne znawstwo podjętej tematyki, dbałość o etnograficzny szczegół oraz umiejętnością przedstawienia całego bogactwa zawartych w nich treści. Monografia jest wyczerpującą prezentacją kultury Górali Sądeckich, ukazującą nie tylko przeszłość, ale także współczesność tej grupy etnograficznej. Dzieło liczy bagatela 648+8 str. i dodatkowo 6 ilustracji kolorowych pod opaską, a w spisie treści znajdziemy: Czytaj dalej

Z Grzegorzem Rąkowskim w Karpaty Bukowińskie

Oficyna Wydawnicza „Rewasz” serdecznie zaprasza w czwartek 2 lutego 2017 r. na promocję przewodnika Grzegorza Rąkowskiego zatytułowanego „Ukraińska Bukowina i Besarabia”, która odbędzie się w siedzibie Centralne Biblioteki PTTK w Warszawie przy ul. Senatorskiej 11 o godz. 18. Szerzej o promowanym przewodniku pisaliśmy już wcześniej na naszym portalu. Tu więc tylko przypomnimy, że obejmuje on swym zasięgiem m.in. Karpat Bukowińskie leżące na terenie Ukrainy, do tej pory nie opisywane w żadnym innym przewodniku. W trakcie spotkania będzie oczywiście można zakupić dzieło i na pewno zdobyć na nim autograf autora.

Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro

Z możliwie najlepiej poinformowanych źródeł, bo od samego redaktora otrzymaliśmy właśnie elektryzującą wiadomość, że w ciągu najbliższych dwu tygodni wyjdzie z drukarni długo oczekiwana monografia pt. „Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro” pod redakcją Jacka Wolskiego. Dzieło wydawane jest przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, zawiera się w 2 tomach liczących w sumie ponad 1500 stron, a składa się z 49 rozdziałów autorstwa 35 badaczy z 20 ośrodków naukowych i akademickich oraz instytucji zajmujących się środowiskiem geograficznym, kulturą i sztuką. Jak pisze we wstępie redaktor Wolski prace nad publikacją prowadzono (z różną intensywnością) dokładnie 7 lat – od lipca 2009 r. do sierpnia 2016 r. w efekcie powstała „monografia o dawnym życiu ludzi, których zmuszono do opuszczenia swojej małej ojcowizny i o historii ziem, które po kilkuset latach użytkowania najpierw zarosły olszyną, a później przez pół wieku poddawane były społeczno-gospodarczym eksperymentom”. Dla zainteresowanych zawartością dzieła zamieszczamy spis treści w pliku pdf.
Uwaga! Monografię można już kupić bezpośrednio u wydawcy, oraz w niektórych księgarniach, m.in. Libra, Ruthenus, Geograf, Bosz, PWN, Atlas, Książnica, Rewasz, Podróżnika, Odkrywcy, Akademickiej i GKN w Krakowie, antykwariatach Podkarpackim i Górskim „Filar” oraz MBL w Sanoku.  Cena 100 zł za dwa tomy.

Słownik łemkowskiej wsi Bartne

Uprzejmie informujemy, że pod koniec ubiegłego, 2016 roku ukazała się od dawna już zapowiadana książka prof. Janusza A. Riegera zatytułowana „Mały słownik łemkowskiej wsi Bartne”. Wydany przez Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego słownik liczy 262 s. formatu b5 i zawiera 4 300 haseł. Powstał z opracowanego przez prof. Riegera materiału zebranego w głównej mierze w 1995 r. w postaci nagrań realizowanych przez Małgorzatę Słoń-Nowaczek w Bartnem i w Liściu gdzie mieszkają Bartnianie wysiedlani w Akcji Wisła. Słownik dokumentuje mowę najstarszego pokolenia końca XX w. Pokazuje nie tylko wyrazy i przykłady ich użycia, ale przynosi też informacje o tradycyjnych przedmiotach, zwyczajach, o budowie chyży, o tym co i kiedy się jadło, o zabawach, a także o rzucaniu uroku.

Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny

Wydawnictwo Libra PL pod karpacką choinkę sprezentowało nam właśnie książkę Jarosława Giemzy pt. Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Liczące grubo ponad 600 stron dzieło składa się z czterech działów dotyczących tradycji religijnej, architektury cerkiewnej, wyposażenia cerkiewnego i ikonografii. Pierwsza część poświęcona tradycji religijnej wprowadza czytelnika w świat cerkwi. Mówi o uniwersalnych regułach determinujących kształt świątyni – jej architekturę i wyposażenie. Opowiada, w jaki sposób lokalna Cerkiew, która na przestrzeni kilku stuleci zyskała własny koloryt, dochowuje wierności tradycji religijnej. W drugiej autor publikacji wykorzystał tekst swojego mistrza śp. Jerzego Tura pt. ,,Architektura cerkiewna”, jego myśl i spostrzeżenia uzupełniając swoimi dociekaniami oraz szkicami i fotografiami archiwalnymi. W ostatniej części poświęconej ikonografii na ponad 250 stronach przedstawione zostały ikony z terenów Łemkowszczyzny. Książka zawiera też liczne analizy, rysunki pomiarowe i dokumentacyjne, projekty, opracowania paleograficzne z tłumaczeniami inskrypcji z języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, wykaz świąt cerkiewnych, cyrylicki zapis liczbowy, datowanie w kalendarzu juliańskim i gregoriańskim oraz rozdział o księgach cerkiewnych. Autor książki to wybitny znawca ikon i architektury cerkiewnej, kierownik Działu Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie, przewodnik beskidzki, autor wielu opracowań dotyczących sztuki cerkiewnej, a także członek Towarzystwa Karpackiego. W imieniu wydawcy serdecznie zapraszamy na spotkania autorskie z Jarosławem Giemzą we wtorek 20 grudnia 2016 r. o godz. 17 w księgarni Libra PL w Rzeszowie przy ul. Jagiellońskiej 14 oraz w czwartek 22 grudnia 2016 r. o godz. 18 w Galerii Sztuki „Dwór Karwacjanów” w Gorlicach przy ul. Wróblewskiego 10 A.
UWAGA! Kolejne spotkanie odbędzie się 22 stycznia (niedziela), o godz. 11:30 w piwnicach cerkwi pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Krakowie przy ul. Wiślnej 11.

Nagrodzono karpackie książki

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, spółka „Targi w Krakowie” oraz Wydawnictwo Karpaty – Andrzej Łączyński są organizatorami I Konkursu na najlepsze wydawnictwa o górach, którego rozstrzygnięcie miało miejsce w dniu wczorajszym (27.10.2016), w trakcie Targów Książki w Krakowie. Wśród nagrodzonych książek znalazły się oczywiście liczne pozycje dotyczące Karpat i tak:
– wśród albumów na dwóch pierwszych miejscach uplasowały się pozycje wydane przez Tatrzański Park Narodowy i Muzeum Tatrzańskie – Sztuki piękne pod Tatrami, Teresy Jabłońskiej (Zakopane 2015) i Tatrzańska Atlantyda, Piotra Mazika, (Zakopane 2014);
– wśród przewodników zwyciężył Przewodnik po północnej Rumunii. Bukowina, Maramuresz, Stanisława Figla i Piotra Krzywdy, wydany przez Oficynę Wydawniczą „Rewasz” (Pruszków 2014), a drugie miejsce zajął przewodnik skiturowy Tatry na nartach, Wojciecha Szatkowskiego, wydany przez Tatrzański Park Narodowy (Zakopane 2014);
okladki Czytaj dalej

Za tamtą górą Antoniego Kroha

za_tanta_goraZ prawdziwą radością pragniemy poinformować, że Wydawnictwo „Iskry” na październik 2016 r. zapowiada premierę książki Antoniego Kroha pt. Za tamtą górą. Wspomnienia łemkowskie. Książka jest autorską opowieścią o Łemkach, od wieków żyjących w Beskidzie Sądeckim i Niskim, w latach 1945–1946 przesiedlonych w trybie „dobrowolno-przymusowym” na Ukrainę, zaś w 1947 roku, podczas akcji „Wisła”, deportowanych i rozproszonych na Ziemiach Zachodnich. Czytamy o tych, którym z niemałym trudem udało się wrócić, choć już nie na swoje, o odnajdywaniu się w nieprzyjaznych realiach PRL, pierwszych koncertach zespołu „Łemkowyna”, łemkowskich Watrach, przywiązaniu do tradycji, kultury, języka. Autor pisze o sprawach nieprostych, a lustro łemkowskie odbija także polskie problemy. Dzięki wspaniałomyślności autora, który jest członkiem Wielkiej Rady Karpackiego Płaju, fragmenty tej książki mogliśmy opublikować w tomach 50 i 51 naszego Almanachu. Czytaj dalej