W ramach Biblioteki Łąckiej, jako jej 4 tom ukazała się właśnie książka dr Marcina S. Przybyły zatytułowana Przeszłość, pamięć i dziwne ruiny. Archeologiczne odkrycia na Górze Zyndrama w Maszkowicach, wydana przez krakowską Księgarnię Akademicką. Książka, której premiera zbiegła się z II Sądecką Watrą Archeologiczną w Maszkowicach, liczy 270 stron formatu B5, zawiera wiele ilustracji (w tym barwnych) i napisana jest w popularnej, przystępnej nawet dla laików formie, co nie znaczy, że nie porusza nawet najtrudniejszych zagadnień związanych z wykopaliskami w Maszkowicach. Warto podkreślić także to, że dr Przybyła prowadzący badania w Maszkowicach od 2010 r. nie tylko kompetentnie przedstawia wszystkie ich wyniki, ale także nie stroni od wyciągania z nich odważnych wniosków, a nawet stawiania w oparciu o nie niezwykle interesujących teorii. Naprawdę warto tę książkę przeczytać, jeśli się chce zrozumieć zawiłe ścieżki prehistorii Karpat.
Dodajmy, że w trakcie II Sądeckiej Watry Archeologicznej dr Przybyła zaprezentował jej uczestnikom zwiedzającym Górę Zyndrama najnowszy efekt prac swojej ekipy, mianowicie zrekonstruowaną wschodnią bramę. Jej odbudowę (tak zwaną anastylozę) z oryginalnego materiału i przy zachowaniu pierwotnego położenia niektórych elementów architektonicznych można prześledzić na portalu internetowym wykopalisk.
Zrekonstruowana wschodnia brama osady na Wzgórzu Zyndrama, fot. A. Wielocha
