Na Cmentarzu Salwatorskim

Co prawda nad grobem Vincenzów nie rozbrzmiewały dziś dźwięki trembity, ale myśli i tak  biegną tam w górę, gdzieś w Czarnohorę, między Szpyci i Kizie Ułohy, a może w inne miejsce, które jako ostatnie widział pisarz opuszczając na zawsze Huculszczyznę…

To dzień refleksji i modlitwy słowami Parafrazy Modlitwy Pańskiej autorstwa Stanisława Vincenza.

Vincenz ponad granicami

Na spotkanie z cyklu Między Wierszami – Pogranicza pt. „Vincenz, czyli dusza ponad granicami” z Mirosławą Ołdakowską-Kufel i Janem Choroszym w piątek 3 listopada 2023 r. o godzinie 17 zaprasza  Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie. Wraz z naszymi gośćmi zabierzemy Was w następną cudowną podróż literacką, tym razem śladami Stanisława Vincenza. Pisarza emigracyjnego, prozaika, eseisty, autora powieści „Na wysokiej połoninie”, filozofa, miłośnika Huculszczyzny i Pokucia. Po drugiej wojnie światowej, niestety skutecznie przez lata wymazywanego z pamięci literackiej kraju. Kolejna wspaniała, wielka biografia, wartości i ważne przesłania oraz granice i pogranicza, o których opowiadać będą specjaliści od twórczości i życia Stanisława Vincenza. Spotkanie będzie transmitowane na żywo na profilu FB Biblioteki.

Vincenz – Tolkien: znajdź podobieństwa

Na seminarium pracowni vincenzowskiej w zeszłą środę prof. Ewa Paczoska z Uniwersytetu Warszawskiego zaprezentowała rozdział swojej książki Lekcje uważności. Moderniści i realizm zatytułowany Między epopeją a sagą. Na wysokiej połoninie Stanisława Vincenza. Badaczka osadziła Vincenza na tle jego epoki, zauważając, że podjął on bardzo modernistyczną próbę stworzenia dzieła totalnego, łączącego literaturę z innymi sztukami i dziedzinami: muzyką, malarstwem czy filozofią. Przypomniała rangę Bergsonowskiej koncepcji „religii żywej” dla myśli Vincenza. Zweryfikowała tezę o epopeiczności „Połoniny”, argumentując, że pod wieloma względami bliżej jej jednak do sagi. Zasugerowała też, że zacierające granicę między realizmem a mitycznością dzieło Vincenza, a szczególnie jego tom pierwszy „Na wysokiej połoninie” uprawnia poszukiwanie analogii między cyklem huculskim a „Władcą Pierścieni” J. R. R. Tolkiena. Zapis seminarium dostępny pod tym linkiem.

Zapis ze spotkań z florą BPN

Jak zwykle, tak i tym razem udostępniamy pod tym linkiem nagranie z ostatnich Spotkań Karpackich onlin, na których prof. dr hab. Bogdan Zemanek opowiadał o zmianach we florze obchodzącego jubileusz pięćdziesięciolecia swojego istnienia Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Także o tym jak ocenić, czy zachodzące zmiany z punktu widzenia ochrony są korzystne, czy nie i jak znaleźć szybko skuteczną metodę zapobiegania tym drugim. Tradycyjnie też zapraszamy na kolejne Spotkania Karpackie online w czwartek 30 listopada o godz. 19, na których dr Aleksander Stepanenko i dr Leszek Rymarowicz przedstawią prelekcje pt. Karpaty w życiu i twórczości Bogdana Lepkiego.

Folder z Pautschem na okładce

W Internetowym domu aukcyjnym na OneBid, 10 listopada o godz. 19 na aukcji antykwarycznej „Antykwariatu Tom” mieszczącego się przy ulicy Żelaznej 91 w Warszawie można będzie wylicytować dwie ciekawe pozycje karpackie.
Pod numerem 176 Huculszczyzna. Powiat Kosów. Kosów 1932. Nakładem Rady Powiatowej w Kosowie. Druk. Narodowa w Krakowie. Treść według materjałów dra Apolinarego Tarnawskiego i innych podała Michalina Grekowicz. Fotografje M. Seńkowskiego. Barwna okładka broszurowa projektu prof. Fryderyka Pautscha.
Zaś pod numerem 199 Tetmajer Przerwa Kazimierz. Bajeczny świat Tatr. Z ilustracyami. Warszawa [1906]. Nakład i druk Tow. Akc. S. Orgelbranda S-ów,  z ilustracjami [ Jan Sabała Krzeptowski z Kościelisk, Szymon Tatar z Zakopanego, Jasiek Karolcyn Nowobielski z Białki, Wojciech Topór z Hrubego . Opr. introlig. płtn., zielone z epoki. Na licu oprawy i grzbiecie złocone napisy i zdobienia.

Etnograficzna mapa Myscowej

W niedzielę 22 października 2023 r. o godz. 17 Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna zaprasza do Domu Strażaka w Myscowej na finał projektu „Odnajdziemy się na mapie Myscowej” połączony z prezentacją etnograficznej mapy miejscowości. Od lipca etnografki ze Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna wraz z artystką Anną Chmiel rozmawiając z mieszkańcami Myscowej pytały o miejsca we wsi, które są lub były ważne dla różnych osób i związane z nimi historie. Na podstawie badań powstała pięknie ilustrowana mapa, która zawiera także opisy ponad 40 różnych miejsc.
Podczas finału projektu będzie można posłuchać i porozmawiać o tym, co udało się zmieścić na mapie, ale też o tym, czego na nie jeszcze brakuje. Będzie też można bezpłatnie otrzymać egzemplarz etnograficznej mapy Myscowej.

Flora Bieszczadzkiego Parku Narodowego

Zapraszamy na dziesiąte w tym roku Spotkania Karpackie online, które odbędą się w czwartek 26 października 2023 r., tradycyjnie o godzinie 19. Ich gościem będzie prof. dr hab. Bogdan Zemanek, który opowie o zmianach we florze Bieszczadzkiego Parku Narodowego, który w tym roku obchodzi jubileusz pięćdziesięciolecia swojego istnienia.
Zmiany we florze występują wszędzie, nawet na terenach chronionych. Jedne rośliny zanikają, a na ich miejsce pojawiają się nowe. W parkach narodowych ważne jest aby ocenić, czy zachodzące zmiany są z punktu widzenia ochrony korzystne, czy nie i znaleźć możliwie szybko przyczyny tych zmian. Szczególnie ważna jest identyfikacja niebezpieczeństw mogących dotknąć najcenniejsze obiekty ochrony. Wszak dopiero po zidentyfikowaniu zagrożeń można szukać skutecznych sposobów przeciwdziałania. Czytaj dalej

Zmarł prof. Jan Machnik

Dotarła do nas bardzo smutna wiadomość, że w dniu 7 października zmarł członek naszego Towarzystwa, prof. dr hab. Jan Machnik. Był archeologiem, wybitnym badaczem młodszej epoki kamienia i wczesnego okresu epoki brązu. Swoje badania archeologiczne prowadził na terenach południowo-wschodniej Polski (m.in. rejonie Pogórzy Karpackich), Słowacji i Ukrainy, poświęcając wiele uwagi zagadnieniom obrządku pogrzebowego i badaniom kurhanów. Zawsze bliska Mu była tematyka „karpacka”, czemu niejednokrotnie dawał wyraz – zarówno w swoich licznych publikacjach, jak też w wystąpieniach na konferencjach i sympozjach. Prze wiele lat był pracownikiem naukowym Instytutu Archeologii i Etnologii PAN (d. Instytut Historii Kultury Materialnej PAN), a w ostatnich latach Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Był również wiceprezesem Polskiej Akademii Umiejętności i przewodniczący Komisji Prehistorii Karpat tej placówki.
W ramach organizowanych przez nasze Towarzystwo Spotkań Karpackich profesor Machnik wygłosił dwa wykłady. Pierwszy w lutym 1994 roku w Muzeum Niepodległości o pierwszych rolnikach w Karpatach środkowo-wschodnich, drugi w kwietniu 2012 roku w Muzeum Ziemi PAN o swoim udziale w powstaniu skansenu „Karpacka Troja”. Ten drugi wykład połączony był z projekcją filmu  „Trzcinica – Karpacka Troja.
Uroczystości pogrzebowe Profesora odbędą się w sobotę 14 października o godz. 13 na Cmentarzu w Lubli (pomiędzy Kołaczycami i Strzyżowem).

Jak na łopieńskim odpuście było?

Nie ma co ukrywać, dwudziesty czwarty łopieński odpust jest już niestety za nami. Tym razem pogoda dopisała i chociaż w nocy padało, i pielgrzymi z Górzanki mieli sporo błota na drodze, to w ciągu dnia się wypogodziło i zza chmur wychyliło się słońce. Nic dziwnego więc, że do Łopienki ściągnęło mnóstwo ludzi. Sama pielgrzymka z Górzanki przyprowadziła ponad 300 osób, co stanowi rekordową jak dotąd liczbę. Po raz pierwszy przybyła pielgrzymka z Rajskiego prowadzona przez księdza Sławomira, tradycyjnie przybyli przewodnicy bieszczadzcy, ratownicy GOPR, turyści i pielgrzymi z całej prawie Polski. Po raz piętnasty przycwałowała konna pielgrzymka prowadzona przez pana Ryśka. Szczególnymi gośćmi byli potomkowie mieszkańców Łopienki i Tyskowej – rodzina państwa Sołtysów.
Tradycyjnie odpust rozpoczął się od modlitwy różańcowej. Odmawiane były tajemnice chwalebne i światła, a jedna dziesiątka nawiązując do przedwojennych odpustów została odmówiona po ukraińsku. Różaniec poprowadziła druhna Agnieszka Bernadzka, która od lat dba o kontynuację tradycyjnego śpiewu i tradycyjnych pieśni liturgicznych w Łopience. Czytaj dalej

Brązowy naszyjnik sprzed ok. 3000 lat

Od wiosny 2023 roku w okolicach Cergowej prowadzone są przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego pod kierownictwem Wojciecha Pasterkiewicza badania archeologiczne mające na celu odkrycie, udokumentowanie i zabezpieczenie zabytków oraz stanowisk archeologicznych. Podczas prac prowadzonych na początku września 2023 roku w jednym z potoków będących dopływem Jasiołki natrafiono na naszyjnik wykonany z brązu. Zabytek ma okrągły kształt, wymiary 16×16 cm i posiada obydwa końce sklepane i zwinięte w uszka. Został wykonany z pręta o przekroju czworobocznym. Stan jego zachowania jest wyjątkowo dobry biorąc pod uwagę fakt odnalezienia w łożysku potoku. Naszyjnik jest pierwszym tego typu znaleziskiem z obszaru Beskidu Niskiego. Zdaniem archeologów znalezisko należy łączyć najpewniej z okresem wczesnego żelaza (około VIII-IV wieku p.n.e.). W pracach poszukiwawczych uczestniczyli m.in. członkowie Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznej „Galicja”: Krzysztof Wiśniewski – znalazca naszyjnika, Artur Hejnar, Piotr Kubit, Piotr Bek oraz Dariusz Rysz. Badania mogły się odbyć dzięki pomocy i życzliwości Nadleśnictwa Dukla, Lesława Wilka z Prywatnego Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie oraz mieszkańców Lipowicy i Dukli.