Spotkania Karpackie

online

O starożytnym górnictwie w polskich Karpatach

21 marca 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na Spotkania Karpackie online jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 27 marca 2025 r. o godz. 19. Naszym gościem będzie dr. Janusz Budziszewski, który opowie o starożytnym górnictwie w polskich Karpatach, a dokładnie o tajemniczej górze Jarmuta w Małych Pieninach.
Północna część Karpat jest relatywnie uboga w złoża użytecznych kopalin. Stąd też śladom ich poszukiwania i eksploatacji nie poświęcano dotychczas wiele uwagi. Badano jedynie historię eksploatacji kruszców na obszarze polskich Tatr. Jednak w pozostałej części Karpat znajdują się nie tylko obfite złoża soli i ropy naftowej, ale także kruszców. O historii ich wykorzystywania nie wiemy prawie nic. Obecnie jednak nowe możliwości techniczne jakie daje lotnicze skanowanie laserowe pozwalają w pełni inwentaryzować minioną działalność górniczą. Najstarsze ślady górnictwa kruszcowego w polskich Karpatach wiążą się z epoką brązu. Wypracowywanie metodyki badań postanowiono rozpocząć od inwentaryzacji śladów aktywności górniczej na górze Jarmuta w Małych Pieninach. Jej złożona geologia jest dziś dokładnie poznana. W literaturze opisana jest jedynie nieudana akcja górnicza z XVIII w. Numeryczny model Jarmuty ukazuje natomiast niezwykłe bogactwo pozostałości pogórniczych – kamieniołomów, pingów i sztolni. Czytaj dalej →

Nagranie o wędrówce „Łukiem Karpat”

1 marca 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Na zeszłotygodniowych Spotkaniach Karpackich online mieliśmy okazję wysłuchać ciekawej opowieści Oleny Bondarenko, która na przejście ponad 2300 km „Łuku Karpat” od słowackiej Bratysławy, do rumuńskiej Orszowy w 2023 r. potrzebowała 108 dni. Opowieść była długa, ale warto jej wysłuchać (tu link do nagrania), bo Ołena ma naprawdę bardzo fajny pomysł na wędrowanie i bycie w górach.
A w przyszłym miesiącu 27 marca, na kolejnych Spotkaniach Karpackich online dr Janusz Budziszewski opowie „O starożytnym górnictwie w Polskich Karpatach i jego pozostałościach”. Serdecznie zapraszamy!

Nagranie z huculskiego kolędowania

21 lutego 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Choć z pewnym opóźnieniem, ale wywiązujemy się z danej wcześniej obietnicy i udostępniamy pod tym linkiem nagranie ze Spotkań Karpackich online z dr Justyną Cząstką-Kłapytą poświęcone kolędowaniu na Huculszczyźnie. W oryginale trwało ono blisko trzy godziny, musieliśmy je więc odrobinę skrócić – stąd wspomniane opóźnienie. Proszę się jednak nie obawiać, to co najważniejsze zachowaliśmy, zapraszamy zatem do obejrzenia i wysłuchania tej fascynującej opowieści.
A przy okazji już za tydzień, 27 lutego o godz. 19 zapraszamy na kolejne Spotkania Karpackie online, na których  Olena Bondarenko, opowie o swojej wędrówce „Łukiem Karpat” i pokonaniu ponad 2300 km karpackich bezdroży.

„Łuk Karpat” Ołeny Bondarenko

13 lutego 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Opowiadanie o przejściu „Łuku Karpat” stało się już niejako tradycją Spotkań Karpackich, gościliśmy bowiem już wielu jego zdobywców – Dominika Księskiego, Ewę Chwałko, oraz ekipę w składzie Piotr Bobak, Adrian Dudziak i Łukasz Witkowski.
A teraz jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, 27 lutego 2025 r. o godz. 19. zapraszamy na spotkanie z kolejną zdobywczynią „Łuku Karpat” Oleną Bondarenko, która na przejście ponad 2300 km karpackich bezdroży od słowackiej Bratysławy, skąd wystartowała 6 czerwca, do rumuńskiej Orszowy, w której stanęła 26 września 2023 r. potrzebowała 108 dni. Karpacka wędrowniczka opowie nam o swojej wędrówce, przygodach, ale też o spotkaniach z Karpatami i w Karpatach. Wygląda na to, że jest ona pierwszą Ukrainką (i trzecią kobietą w ogóle), która przeszła „Łuk Karpat” w pojedynkę. Spotkanie odbędzie się w języku polskim.
Olena Bondarenko, Ukrainka z urodzenia i Polka z wyboru, dziennikarka, podróżniczka, miłośniczka gór. Uwielbia chodzić samotnie długimi szlakami. W swoją pierwsza podróż w poszukiwaniu  przygód uciekła z domu w wieku dziewięciu lat. Jak pisze, miłości do samotnego wędrowania po górach nauczył ją  Główny Szlak Beskidzki. Po nim przeszła solo HRP – 800 km granią Pirenejów i GR20 na Korsyce (uważany za najtrudniejszy długodystansowy szlak wysokogórski w Europie). Czytaj dalej →

Kolędowanie na Huculszczyźnie

16 stycznia 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na pierwsze w 2025 roku Spotkania Karpackie online, które odbędą tym razem w przedostatni czwartek, 23 stycznia jak zwykle o godz. 19. Gościem poświęconych kolędowaniu na Huculszczyźnie Spotkań będzie znakomita znawczyni tego zagadnienia dr Justyna Cząstka-Kłapyta. Kto słyszał dziś o kolędnikach, którzy bez względu na mróz, wiatr, czy deszcz chodzą ze skrzypcami, trembitami, rogami i z kolędą na ustach po górskich przysiółkach, od chaty do chaty przez okres dwóch tygodni? Kto słyszał o ludziach, którzy wykonują godzinami, bez pośpiechu, długie kolędy, nie pomijając nikogo w chacie. Każdemu śpiewają inną, stosowną dla niego kolędę. Inną dla gazdy, dla gazdyni, dzieci i wreszcie inną dla zmarłych, co zapraszani są do każdej chaty, i choć są niewidzialni, to słuchają jej gdzieś po kątach. W taki mniej więcej sposób sto lat temu opisywał huculską kolędę Stanisław Vincenz. I choć wydaje się to nieprawdopodobne, to w niemal identyczny sposób manifestuje się ten obyczaj obecnie. Serdecznie zapraszam na opowieść o kolędowaniu na Huculszczyźnie, najprawdopodobniej najżywotniejszej i najbardziej rozbudowanej tradycji obrzędowej w Karpatach i w Europie.
Zapraszamy do udziału zarówno stałych bywalców Spotkań jak też osoby, które dopiero zaczynają swoją przygodę z Karpatami. Czytaj dalej →

Spotkania Karpackie online 2025

12 stycznia 2025 | Spotkania Karpackie

Z wielką przyjemnością przedstawiamy program Spotkań Karpackich online na pierwszą połowę 2025 roku. Odbywać się będą one (z małymi wyjątkami) tak jak dotąd w ostatni czwartek każdego miesiąca o godz. 19 na platformie Zoom, w trybie webinarium. Będą także transmitowane na żywo na kanale YouTube Towarzystwa Karpackiego, a nagrania z nich udostępnimy na portalu karpaccy.pl.
W tym roku nasi goście – jak zwykle znakomici znawcy karpackich tematów – poprowadzą nas w wiele zakątków Karpat i przedstawią ciekawe, i często mało znane zagadnienia.

– 23.01. dr Justyna Cząstka-Kłapyta, Kolędowaniu na Huculszczyźnie;

– 27.02. Olena Bondarenko, Mój Łuk Karpat 2023;

– 27.03. dr Janusz Budziszewski, O starożytnym górnictwie w Polskich Karpatach i jego pozostałościach;

– 24.04. Jarosław Zełeńczuk, Nie tylko Czywczyn i Hnitessa – Werchowyński Park Narodowy;

– 29.05. Andrzej Żygadło, Cyfrowe Archiwum Augusta Bocheńskiego;

– 26.06. Kazimierz Nóżka, Opowieści z Łopienki (i nie tylko).

Karpacki Świat Orkiestry św. Mikołaja

7 grudnia 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: , ,

Zapraszamy na ostatnie w 2024 roku Spotkanie Karpackie online, które odbędą się tym razem w pierwszy pomikołajkowy czwartek, czyli 12 grudnia 2024 r., jak zwykle o godz. 19. O mikołajkach wspominamy nie bez przyczyny, bo gościem Spotkań będzie tym razem Bogdan Bracha, założyciel i lider arcykarpackiej (i po prawdzie już chyba legendarnej) Orkiestry św. Mikołaja, a przy okazji także członek Towarzystwa Karpackiego.
„Cała przygoda ludzi połączonych wspólnym śpiewaniem rozpoczęła się wiosną 1988 roku w Lublinie. To tak oficjalnie. Naprawdę wszystko zaczęło się dużo wcześniej: od fascynacji górami, do zachłyśnięcia się powietrzem opuszczonych Dolin Bieszczadzkich, od smaku zdziczałych jabłek i czereśni w osieroconych sadach Beskidu Niskiego.”
„Wyprawy w Karpaty na Łemkowszczyznę, w Bieszczady, na Huculszczyźnie, ekspedycje na pogranicze polsko-ukraińskie, niezliczone włóczęgi bez celu i z celem, to klucz do naszych wszystkich działań. Opowieści mieszkańców tych ziem oraz ślady minionej kultury: stare, zarośnięte cmentarze, kapliczki, fundamenty domów, samotne cerkwie w pustych dolinach były i są podstawowym źródłem naszych inspiracji. „Wykradamy” z tego wszystkiego strzępy ech dawnych wieków, które ciągle tam jeszcze słychać. Nasza muzyka to świat zbudowany z nich, jak z kawałków starych domów. Spoiwem jest nasza wyobraźnia.”  Czytaj dalej →

O Archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos

30 listopada 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Tu, pod tym linkiem zamieszczamy zapis opowieść o Cyfrowym Archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos, czyli nagranie ostatnich Spotkań karpackich online, których gośćmi byli Katarzyna Tur-Marciszuk i Andrzej Żygadło. Ci wszyscy, którzy nie mogli wysłuchać tego zajmującego referatu, będą zatem mieli szansę nadrobić te zaległości.
I tradycyjnie przy okazji zapraszamy na ostatnie w tym roku Spotkania karpackie online w czwartek 12 grudnia o godz. 19, których bohaterem będzie Bogdan Bracha opowiadający o Karpackim Świecie Orkiestry pw. Świętego Mikołaja.

Cyfrowe Archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos

18 listopada 2024 | Spotkania Karpackie

Zapraszamy na jedenaste w 2024 roku Spotkania Karpackie online, które odbędą się w czwartek 28 listopada 2024 r., jak zwykle o godz. 19. Ich gośćmi będą Katarzyna Tur-Marciszuk i Andrzej Żygadło, którzy od lat działają na rzecz ocalenia, ale także udostępnienia ogromnej spuścizny Jerzego Tura i Barbary Tondos, w postaci zgromadzonej przez nich dokumentacji fotograficznej zabytków z terenu południowo-wschodniej Polski. Cyfrowe Archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos jest jednym z dwóch prywatnych zbiorów zdigitalizowanych fotografii i dokumentacji zabytków dostępnych na stronie internetowej Stowarzyszenia Ruska Bursa pod tymi adresami: archiwum Tur-Tondos oraz archiwum Augusta Bochenskiego. Zbiory są uzupełniane w miarę możliwości, a prowadzący mają nadzieję na rozszerzenie zasobu o archiwa innych badaczy i dokumentalistów, aby dostępne w Internecie mogły służyć nauce i kulturze. Nasi goście opowiedzą jak powstała idea tego projektu, jak się ona rozwija, czemu (a także komu) służy, jakie w tej działalności trudności napotykają. Scharakteryzują także materiały znajdujące się w obu zbiorach. Przybliżą nam także życiorysy i sylwetki Jerzego Tura i Barbary Tondos.

Katarzyna Tur-Marciszuk (córka Barbary Tondos i Jerzego Tura), historyk sztuki, starszy specjalista Wydziału Inspekcji Zabytków Ruchomych w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Lublinie, współpracująca z Muzeum Archidiecezji Lubelskiej, opiekunka archiwum rodziców (i kota Gonta Skrzypiącego Nieustannie).
Andrzej Żygadło, konserwator dzieł sztuki, malarz, badacz drewnianej architektury ludowej i cerkiewnej południowo-wschodniej Polski, autor projektu skansenu dla obszarów Nadsania. Czytaj dalej →

Nagranie o fascynacjach lwowskich przyrodników

25 października 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Jak zwykle, tak i tym razem zamieszczamy zapis ostatnich Spotkań karpackich online, na których dr Krzysztof Duda opowiadał o rozlicznych, a zarazem fascynujących pasjach lwowskich przyrodników. Ci wszyscy, którzy nie mogli wysłuchać tego zajmującego referatu, a chcieliby się dowiedzieć humanistycznych zainteresowaniach Raciborskiego, Wilczyńskiego, Kontnego i Treszki mogą sobie kliknąć na ten link i wszystkiego się dowiedzą.
Przy okazji zapraszamy na następne Spotkania karpackie online w czwartek 28 listopada, które będą poświęcone Cyfrowemu Archiwum Barbary Tondos i Jerzego Tura, a które poprowadzą wspólnie Katarzyna Tur-Marciszuk i Andrzej Żygadło.