Opis projektu „Etnowarsztaty w Łopience”
„Etnowarsztaty w Łopience” to projekt będący próbą uratowania od zapomnienia bieszczadzkiej tradycji i kultury. Nieistniejąca dziś wieś Łopienka jest przykładem wielu bieszczadzkich miejscowości, w których tradycyjny przekaz pokoleniowy został przerwany przez wojnę i wysiedlenie mieszkańców. Bogata spuścizna kultury materialnej i duchowej tworzona przez wieki przez przedstawicieli różnych kultur: polskiej, bojkowskiej, łemkowskiej, żydowskiej, wołoskiej nagle zniknęła.
„Etnowarsztaty w Łopience” będą nie tylko prezentacją ginącego rzemiosła i sztuki ludowej, ale poprzez aktywne uczestnictwo dadzą możliwość dotknięcia przeszłości, spełnią rolę brakującego ogniwa w przekazie tradycji i dziedzictwa kulturowego. Projekt przewiduje przeprowadzenie warsztatów z następujących dziedzin: kowalstwo, garncarstwo, kamieniarstwo, wikliniarstwo, tkactwo, muzyka, taniec i etnografia. Nieprzypadkowy jest wybór miejsca warsztatów. Z jednej strony lokalizacja zadania będzie ukazywała współczesny kontekst zaniku więzi kulturowych, a przez to uwrażliwiała i podkreślała wartość dziedzictwa kulturowego, z drugiej strony na tle odbudowanej z ruin cerkwi w Łopience będzie pokazywać, że możliwa jest także odbudowa tradycji.
Warsztaty będą dedykowane lokalnej społeczności i prowadzone w dwóch cyklach: pierwszy dla dorosłych, a drugi dla dzieci ze szkół podstawowych trzech gmin: Cisna, Baligród i Solina. Będą prowadzone przez instruktorów i profesjonalistów zajmujących się daną dziedziną sztuki czy rzemiosła.
Pierwszy cykl odbędzie się w czerwcu i obejmie jedynie warsztaty kamieniarskie, dedykowane tylko dla osób dorosłych. Planowane jest przeprowadzenie 3 takich warsztatów w grupach po 5-7 osób a każdy warsztat będzie trwać 6 godzin.
Drugi cykl warsztatów zostanie przeprowadzony we wrześniu i obejmie pozostałych 7 warsztatów. Planowane jest przeprowadzenie po 4 warsztaty kowalskie i garncarskie oraz po 3 warsztaty wikliniarskie, tkackie, muzyczne, taneczne i etnograficzne. Warsztaty prowadzone będą w grupach 5-10 osób w jednostkach godzinnych. Warsztaty prowadzone będą na wolnym powietrzu z zachowaniem wszelkich zasad reżimu sanitarno-epidemiologicznego.
Nabór uczestników na warsztaty dla dzieci będzie prowadzony za pośrednictwem szkół podstawowych w Cisnej, Baligrodzie i Myczkowie natomiast nabór uczestników na warsztaty kamieniarskie prowadzony będzie mailowo przez koordynatora zadania, adres z.kaszuba2@poczta.fm.
Udział w warsztatach jest bezpłatny.
Warsztaty kamieniarskie
Towarzystwo Karpackie zaprasza osoby pełnoletnie na warsztaty kamieniarskie pt „Dawna sztuka budowania bez zaprawy”. W ramach warsztatów uczestnicy zapoznają się z:
– rodzajami surowców kamiennych występujących w Bieszczadach,
– tradycyjnymi sposobami pozyskiwania kamieni,
– podstawowymi zasadami obróbki-podziału różnych rodzajów kamieni,
– przykładami zachowanych w Łopience reliktów kamiennych dawnej sztuki kamieniarskiej,
– zasadami łączenia kamieni w wątku kamiennym,
oraz wykonają pod nadzorem instruktora fragment kamiennego muru bez zaprawy.
Warsztaty będą trwały 6 godzin i odbywać się będą w dniach 28-30 czerwca w godz. 9-15. W jednym warsztacie może uczestniczyć maksymalnie 5-7 osób. Wszelkie informacje na ten temat zamieszczone są na stronie www.karpaccy.pl a dodatkowych informacji udziela koordynator projektu Zbigniew Kaszuba adres: z.kaszuba2@poczta.fm. Na warsztaty należy zapisać się wysyłając swój akces na powyższy adres.
Zapisy trwać będą do 25 czerwca.
Uczestnictwo w warsztatach jest bezpłatne, a o zakwalifikowaniu się będzie decydowała kolejność zgłoszeń. Preferowane będą osoby z województwa podkarpackiego.
Uczestnicy warsztatów dojeżdżają do Łopienki we własnym zakresie i są zobowiązani posiadać odzież roboczą i pełne kryte obuwie skórzane. Ponieważ warsztaty są plenerowe, w przypadku przewidywanych opadów ich termin może ulec przesunięciu, o czym uczestnicy zostaną powiadomieni mailowo.
Warsztaty kamieniarskie
W ostatnich dniach czerwca 2022 roku odbyły się w Łopience warsztaty kamieniarskie, będące częścią projektu „Etnowarsztaty w Łopience”. Zgodnie z programem uczestnicy zapoznali się z reliktami sztuki kamieniarskiej w Łopience w postaci odkrytych kamiennych fundamentów zabudowań, piwniczek , studni, a przede wszystkim cerkwi w Łopience, której grube na ponad metr mury są wymurowane z kamienia. Następnie wzięli udział we wszystkich etapach przygotowania materiałów aby na koniec spróbować własnoręcznie wymurować (ułożyć) fragment muru kamiennego. Warsztaty prowadził Norbert Skrzyński członek Nieformalnej Grupy Kamieniarzy „Magurycz”, który od czterech lat odsłaniania i rekonstruuje w Łopience pozostałości kamiennych podmurówek zabudowań dawnej wsi.
Spotkanie z żywą tradycją
Pomimo niesprzyjającej aury i dosyć obfitych opadów deszczu w sobotę 10 września odbyły się warsztaty dawnego rzemiosła i sztuki ludowej dofinansowane z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a dedykowane dzieciom ze szkół w Cisnej, Baligrodzie , Myczkowie i Hoczwi. Zapisy na warsztaty prowadziły szkoły i one także zorganizowały transport dzieci do Łopienki. Na zapisało się na nie ponad 80 dzieci i do Łopienki zajechały dwa duże autokary. Dzieci przeszły od razu do cerkwi i tam odbyło się powitanie i wprowadzenie w warsztaty. Dzięki życzliwości Gminy Cisna i Gminnego Centrum Kultury i Ekologii w Cisnej, które wypożyczyły nam duże namioty, byliśmy przygotowani na zmienną aurę, ale i tak jeden warsztat ceramiczny i warsztat etnograficzny musiały odbywać się w cerkwi, a warsztaty taneczne w wiacie. W tym roku planowane były następujące warsztaty: kowalski, garncarski, wikliniarski, tkacki, muzyczny, taneczny, etnograficzny. Jednak dzięki wsparciu wolontariuszy uruchomiliśmy jeszcze warsztaty kulinarny i młynarski. Dzięki współpracy z Muzeum Kultury Duchowej i Materialnej Bojków w Myczkowie tegoroczne warsztaty były wzbogacone o eksponaty wypożyczone z muzeum. W tym dniu Łopienka rozbrzmiewała gwarem dzieci, melodiami kapeli łemkowskiej, stukiem młotków kowalskich i zgrzytem żaren. Dzieci nie tylko własnoręcznie wykonywały proste prace, grały na autentycznych instrumentach, ale także uczyły się dawnych tradycji, zwyczajów i przyswajały stare nazwy i pojęcia. Każde dziecko uczestniczyło w trzech warsztatach, z których każdy trwał godzinę. W tym czasie spokojnie można było wykonać ozdobny kwiatek z wikliny, utkać kawałek kolorowej chustki, czy wykuć metalową spinkę. Na zakończenie warsztatów odbył się konkurs z nagrodami z wiedzy zdobytej w ich trakcie. Mamy nadzieję, że wszystkie dzieci były zadowolone. Zapraszamy za rok na kolejne warsztaty.
Zbigniew Kaszuba, koordynator projektu „Etnowarsztaty w Łopience”
