Wszystko na temat: Orawa

Promocja „Orawskich figur kamiennych”

16 czerwca 2021 | Ogólne, Wydarzenia | Na temat:

Uprzejmie informujemy, że w piątek 25 czerwca o godz. 17 w Jabłonce Orawskiej będzie miała miejsce promocja książki Tadeusza M. Trajdosa zatytułowanej „Orawskie figury kamienne”, wydanej w 2020 roku przez Oficynę wydawniczą „Rewasz”. Wydarzenie będzie miało miejsce w Orawskim Centrum Kultury albo w znajdującej się nieopodal Bibliotece Gminnej – decyzja o lokalizacji będzie zależna od spodziewanej frekwencji. Podajemy zatem kontakt do pani Marii Łaciak organizatorki promocji: tel. 600-446-643.
O książce Tadeusz Trajdosa, członka naszego Towarzystwa pisaliśmy już we wcześniejszym poście i tam można zapoznać się ze spisem jej zawartości.

Wiosenny Płaj na gwiazdkę

16 grudnia 2020 | Wydarzenia | Na temat: , , ,

Przedostatni tom Płaju – prawda, że brzmi to smutno, ale niestety z faktami się nie dyskutuje – rozpoczynamy obszernym i niezwykle wnikliwym artykułem Tadeusza Trajdosa o organizowaniu się Polaków na Spiszu i Orawie w okresie międzywojennym. Jest to pierwsze tak szczegółowe opracowanie, uwzględniające wszystkie obszary działalności i przypominające galerię dziś już całkowicie zapomnianych postaci działaczy społecznych Spisza i Orawy. W kolejnym artykule z Tatrami na widnokręgu Krzysztof Miraj analizuje przebieg i funkcje historycznej drogi orawskiej biegnącej z Piekielnika do Głodówki przedstawionej na rękopiśmiennej mapie z 1762 r. Natomiast Leszek Rymarowicz zabiera nas jak zwykle w Karpaty Wschodnie, a dokładnie na Huculszczyznę, żeby opowiedzieć zajmująco o wykluwaniu się  ruchu spółdzielczego w dolinach Prutu i Czeremoszów, oraz o tym jak ciekawe formy on przybierał i jakie odnosił sukcesy. Tu także pojawia się cały szereg wydobytych przez autora z niebytu nazwisk lokalnych – huculskich i nie tylko – działaczy spółdzielczych. Za sprawą Wolframa Wendelina dowiadujemy się o istnieniu już w czasach powojennych w dolinie Hramitnego wąskotorowej kolejki o ciekawych rozwiązaniach technicznych obsługującej wyręby na północnych stokach Połonin Hryniawskich. Z kolei Andrzej Ruszczak na podstawie prowadzonych od lat na Huculszczyźnie badań terenowych konstatuje z nieukrywanym smutkiem i żalem odchodzenie w przeszłość wierzeń i obrzędów związanych z tradycyjnym pasterstwem, także już praktycznie znikającym z połonin. Czytaj dalej →

Płaj 59

16 grudnia 2020 | Informacje, Płaj - tomy wydane | Na temat: , , ,

Płaj 59 (wiosna 2020, stron 224+8)

Zawartość tomu:

Tadeusz M. Trajdos, Polskie stowarzyszenia na Spiszu i Orawie w granicach RP w okresie międzywojennym

Krzysztof Miraj, Via Pekelnikiensis. Historyczna droga z Piekielnika do Głodówki na Górnej Orawie

Tadeusz M. Trajdos, Glosa do biografii Josepha Schmiedla, plebana w Piekielniku

Leszek Rymarowicz, O spółdzielczości na Huculszczyźnie w latach 1918–39

Wolfram Wendelin, Kolejka leśna w dolinie Hramitnego

Andrzej Ruszczak, Świat nadprzyrodzony huculskich pasterzy

Jarmark w Delatynie. Obrazek z życia dzisiejszych Hucułów

Andrzej Wielocha, Jeszcze o nazwach „Pop Iwan” i „Czarnohora”

Czytaj dalej →

Orawskie figury kamienne

4 marca 2020 | Książki, Nowości wydawnicze | Na temat:

Miło nam poinformować, że nakładem Oficyny  Wydawniczej „Rewasz” ukazała się dziś książka Tadeusza Mikołaja Trajdosa zatytułowana Orawskie figury kamienne, licząca 272 strony formatu B5 i zawierająca 159 zdjęć oraz 13 mapek. Wydanie książki poprzedziło 28 lat badań, w tym szczegółowa inwentaryzacja figur na terytorium Orawy w granicach Polski, odpowiednia kwerenda archiwalna (protokoły wizytacji, akta parafialne — księgi rachunkowe, kroniki, inwentarze), wywiady terenowe, dokumentacja fotograficzna. W roku 2019 autor dotarł do niebywale cennego źródła historycznego — opisu parafii na Górnej Orawie, sporządzonego w 1761 r. z polecenia archidiakonatu nitrzańskiego (do którego wtedy należał komitat orawski) przez plebana Dolnego Kubina Pawła Davida. Jest to najstarsza obecnie zachowana relacja, uwzględniająca figury przydrożne i cmentarne z wczesnego etapu ich fundacji, do tej pory kompletnie nieznana historykom polskim. Książka do kupienia w sklepie internetowym „Rewaszu”.

Czytaj dalej →

Płaj 57 dedykowany księdzu Sofronowi

18 grudnia 2019 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat: , , ,

Boże Narodzenie za progiem, a my dopiero doczekaliśmy się wiosennego Płaju. Cóż, samo życie. Jak to już sygnalizowaliśmy przy różnych okazjach, bohaterem naszych łamów jest dziś ksiądz Sofron Witwicki, któremu poświęcamy ponad jedną trzecią objętości tomu. Postać to pod wieloma względami szczególna i na wskroś karpacka, a dodatkowo rocznicowa – bo mija właśnie i 200. rocznica jego urodzin i 140. rocznica śmierci. Szczególnie chcemy polecić odtworzony na podstawie nie publikowanej dotąd korespondencji epizod działalności księdza Sofrona jako delegata Towarzystwa Tatrzańskiego pod Czarnohorą. Nie będziemy specjalnie ukrywać, że przy okazji żmudnego zbierania rozproszonych strzępków informacji o „proboszczu Hucułów” bardzo się z nim zaprzyjaźniliśmy. Być może więc w swej fascynacji jego osobą nie jesteśmy obiektywni – ocenę zatem pozostawiamy czytelnikom, mając jednak nadzieję, że czasu poświęconego lekturze żałować nie będą.
Drugą barwną postacią związaną losami z nieoficjalną stolicą Huculszczyzny, o której piszemy w tym tomie, jest doktór Jakub Newiestiuk, który przez lata leczył żabiowskich Hucułów i sprowadzał na świat kolejne ich pokolenia. Zanim opuścimy doliny obu Czeremoszów, proponujemy jeszcze opowieść o zarządzie nigdy nie wybudowanej kolei wąskotorowej i o inżynierze Mędraku, jej niedoszłym budowniczym, który z konieczności zajął się odbudową klauz. Czytaj dalej →

Między dworem a wsią na Orawie

29 czerwca 2019 | Nowości wydawnicze | Na temat:

W ramach „Biblioteki orawskiej” ukazała się książka pt. Między dworem a wsią. Na styku kultury szlacheckiej i chłopskiej. Jest to praca zbiorowa pod redakcją Piotra Krzywdy wydana przez Muzeum – Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, a dedykowana dr Hannie Pieńkowskiej w stulecie jej urodzin. Zawiera referaty wygłoszone na konferencji naukowej zorganizowanej w grudniu 2017 r. w 80. rocznicę przekazania dworu Moniaków państwu polskiemu. Obficie ilustrowana czarno-białymi fotografiami książka liczy 304 strony formatu B5 i zawiera wiele ciekawych artykułów dotyczących zarówno dziejów i kultury ludowej Orawy, jak też samego Muzeum. Dzieło otwiera oczywiście artykuł Joanny Hogno-Jachymiak pt. Hanna Pieńkowska – pani na zabytkach. Uwagę zwracają m.in. obszerne artykuły Tadeusza M. Trajdosa, Najdawniejsze dzieje Moniaków, Wilczków i Bukowińskich oraz Jerzego M. Roszkowskiego, Geneza i dzieje Divékych z Podwilka. Ciekawe wyniki badań rzucające nowe światło na najważniejszy zabytek Muzeum zawiera opracowanie Tomasza Ważnego, Sophie Blain, Ronalda Buscha i Jana Tumajera, pt. Dendrochronologiczne datowanie dworu Moniaków z Zubrzycy Górnej. Oczywiście warte lektury są wszystkie teksty zawarte na kartach tej książki. Publikacja jest bezpłatna, do zdobycia w Muzeum.

Dwie promocje „Beskidu Żywieckiego”

27 maja 2019 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat: ,

Uprzejmie informujemy, że w sobotę 8 czerwca 2019 r. o godz. 16.30 w Babiogórskim Centrum Kultury im. dr Urszuli Janickiej-Krzywdy w Zawoi oraz w niedzielę 9 czerwca 2019 r. o godz. 17 w Muzeum Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej w Plebanii z Podwilka odbędą się promocje trzeciego, poprawionego i aktualizowanego wydania przewodnika Oficyny Wydawniczej „Rewasz” po Beskidzie Żywieckim, którego autorami są Stanisław Figiel, Paweł Franczak, Urszula Janicka-Krzywda i Piotr Krzywda. W trakcie promocji przewidziano dyskusje z autorami i redaktorami przewodnika, oraz oczywiście możliwość zakupu działa po cenach promocyjnych. Książka liczy 536 stron i zawiera 112 fotografii czarno-białych, 80 mapek i planików miejscowości oraz 15 panoram. Czytaj dalej →

Historia orawskiego Piekielnika i jego kościoła

11 marca 2019 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Na najbliższych Spotkaniach Karpackich
o dziejach orawskiego Piekielnika
i jego kościoła opowiedzą prof. Tadeusz Trajdos i Łukasz Wiater, współautorzy niedawno wydanej książki o tej miejscowości. Piekielnik to tajemnicza miejscowość położona na granicy Podhala i Orawy z przepięknym widokiem na Tatry. Jako samodzielna wieś pojawia się w dokumentach z 1588 r. Założony został na prawie wołoskim przez wołoskich osadników. W roku 1619 r. było tu sołectwo i 11 wałaskich osadników oraz młyn. Tak jak i inne miejscowości orawskie wieś ta ogromnie ucierpiała podczas odsieczy Wiednia i wojen kuruckich. W roku 1749 piekielniczanie wybudowali kościół pod wezwaniem Świętego Jakuba, zaś w latach 1878 -80 nową, piękną murowaną świątynię, która stoi po dziś dzień. Serdecznie zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27, w czwartek 21 marca 2019 roku o godzinie 18.
Uwaga! W trakcie Spotkania będzie można stać się właścicielem książki zatytułowanej Piekielnik na Orawie …niemal od zarania dziejów. Czytaj dalej →

Książka o orawskim Piekielniku

3 marca 2019 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat:

Uprzejmie informujemy, że w sobotę, 9 marca 2019 r. o godz. 15 w Orawskiej Bibliotece Publicznej w Jabłonce przy ul. Sobieskiego 13 odbędzie się promocja niedawno wydanej książki zatytułowanej Piekielnik na Orawie …niemal od zarania dziejów pod redakcją ks. Zygmunta Hopciasia, której współautorami są Tadeusz M. Trajdos, Łukasz Wiater i Krzysztof Miraj. Piekielnik to najludniejsza i kiedyś najbogatsza wieś Górnej Orawy, lokowana pod koniec XVI wieku przez Jerzego Thurzona na prawie wołoskim na granicy z Podhalem i przez wieki mocno z nim związana.
Serdecznie zapraszamy!

Płaj 55 – vincenzowsko-huculski

30 lipca 2018 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat: , , ,

Właściwie już mieliśmy zamknięty tom, gdy dotarła do nas smutna wiadomość o śmierci naszego Przyjaciela, członka Wielkie Rady Karpackiego Płaju Fedora Gocza. Nie było zatem innego wyjścia, Płaj 55 zaczynamy od pożegnania osoby, która naszemu Almanachowi towarzyszyła prawie od samego początku, kogoś wyjątkowego w wielu wymiarach, postaci która – mam nadzieję – jeszcze nie raz na naszych łamach zagości.
W roku 2018 przypada 130 rocznica urodzin Stanisława Vincenza, „Barda Huculszczyzny”, autora tetralogii „Na wysokiej połoninie”, zatem tym razem mamy dobry powód żeby ten Płaj był zdominowany tematyką vincenzowsko-huculską. Tak, wiem, ostatnio wszystkie Płaje przepełnione są tą tematyką po brzegi bez względu na przypadające jubileusze. Ale jakieś alibi dobrze mieć. Zresztą, tak krawiec kraje… nic na to nie poradzimy, że większość trafiających do redakcji tekstów, w mniejszym, czy większym stopniu dotyczy Huculszczyzny i Karpat Wschodnich. Na początek tego bloku i tym razem (jak i poprzednio) głos oddajamy Leszkowi Rymarowiczowi, który w jednej większej i dwóch mniejszych odsłonach przedstawia nam huculską gminę Dzembronia rozlokowaną w okresie międzywojennym u podnóża Czarnohory, wykorzystując do tego m.in. niezwykle ciekawe archiwalne dokumenty. Poznajemy jej dzieje oraz mieszkańców. Czytaj dalej →