Wydarzenia

Krzyż Vincenzowski – restytucja

16 lutego 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

Już prawie 14 lat temu, 1 czerwca 2010 r. odbyła się w Bystrzcu pod Czarnohorą uroczystość poświęcenia Krzyża Vincenzowskiego i pamiątkowej tablicy, w miejscu, w którym stał niegdyś dom autora „Połoniny”.  Krzyż i tablicę ufundowało Towarzystwo Karpackie ze swoich składek wspartych przez dodatkowe wpłaty członków, a przy jego ustawieniu i zorganizowaniu uroczystości poświęcenia pomagali zaproszeni do współpracy członkowie Ogólnoukraińskiego Towarzystwa „Huculszczyzna”. O uroczystości pisaliśmy wtedy na naszym portalu tu i tu. Niestety krzyż, który prezentował się bardzo pięknie, jak się okazało nie został wykonany zgodnie z projektem przygotowanym przez dr Włodzimierza Witkowskiego. Po latach uległ znacznej destrukcji i zaczął chylić się ku upadkowi. Przeprowadzone w ubiegłym roku fachowe oględziny przyniosły smutny wniosek – trzeba postawić nowy krzyż z litego dębu według pierwotnego projektu Włodzimierza Witkowskiego.
Dziś z wielką radością informujemy, że właśnie restytucja Krzyża Vincenzowskiego w Bystrzcu przybrała realne kształty. Wzniesienie nowego krzyża odbędzie się wspólnym polsko-ukraińskim wysiłkiem trzech organizacji: „Zielonego Światu” reprezentowanego przez Olexandra Stepanenkę, Ogólnoukraińskiego Towarzystwa „Huculszczyzna” reprezentowanego przez Dmytro Stefluka, oraz naszego Towarzystwa. Pomimo, a właściwie wbrew wojnie rozpoczynamy więc zbiórkę środków na ten cel. Nasi ukraińscy przyjaciele podkreślają, że w tych ciężkich czasach dbałość o kulturę, tradycję i wspólne europejskie humanistyczne wartości jest dla nich, równie ważna jak walki na froncie.
Wszystkich miłośników Karpat, a szczególnie twórczości Stanisława Vincenza prosimy więc o wsparcie i przekazywanie datków na rachunek bankowy Towarzystwa Karpackiego: PKO BP XVIII O/W-wa (kod SWIFT: BPKOPLPW) 75 1020 1185 0000 4602 0074 3104 (z dopiskiem – „Krzyż Vincenzowski”) nr IBAN: PL75102011850000460200743104. Zbiórka środków przebiega równolegle na Ukrainie. Środki można więc przekazywać także na rachunek: 5375 4112 1158 4953 (na Ukrainie); IBAN UA413220010000026209342945351 (dla wpłat z zagranicy).
O postępie prac informować będziemy na bieżąco w naszym portalu i na profilu FB.

O kolędowaniu w Łopience opowieść

2 lutego 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

W ostatnią sobotę stycznia odbyło się w łopieńskiej cerkwi tradycyjne kolędowanie. Wokół cerkwi było biało, a na dodatek w trakcie kolędowania jeszcze trochę poprószył śnieg. Przy wejściu do cerkwi wszystkich witały śnieżne bałwanki-aniołki, które z mozołem ulepili Mirek z Celiną, a w środku pod pięknie ubraną choinką stajenka z Jezusem, Maryją i Józefem. Temperatura nie rozpieszczała, ale wkrótce wszyscy rozgrzaliśmy się śpiewem, a było nas prawie dziewięćdziesiąt osób. Duża w tym zasługa Janusza, który tak skutecznie reklamuje kolędowanie, że wraz z nim przyjechało ponad 20 kolędników. Kolędowanie jak Pan Bóg przykazał zaczęliśmy od modlitwy, później było wspomnienie tych, którzy ostatnio od nas odeszli, szczególnie Tośka z Buka i pani Mirki żony Leona. Trochę ze ściśniętym gardłem rozpoczęliśmy „Kolędą dla nieobecnych”. W tym roku repertuar kolędowania przygotowała Agnieszka Bernadzka z Przeworska i ona też dbała żebyśmy zbytnio nie odbiegali od oryginału. Tym razem śpiewaliśmy po kolei – kolęda dobrze znana, kolęda mniej znana, pastorałka i kolęda ruska. Zupełną nowością było przemycenie do kolędowania słowa pisanego. W przerwach między kolędami odczytywałem fragmenty dzieła Stanisława Vincenza „Na wysokiej połoninie”. Mam nadzieję, że nie zanudziłem tym uczestników. Czytaj dalej →

Vincenz i Blaga

22 stycznia 2024 | Wydarzenia | Na temat:

Katedra Komparatystyki Literackiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego zaprasza we wtorek 23 stycznia o godz. 17 do sali 42 przy ul. Gołębiej 18 na zebranie naukowe. W jego programie referat dra hab. Andrzeja Zawadzkiego pt. Lucian Blaga i Stanisław Vincenz: filozofowie „małych kultur”. Po referacie przewidziana jest dyskusja.
Udział w zebraniu możliwy też online na platformie MS Teams. Więcej szczegółów po tym adresem.

Łemkowszczyzna z Hubertem Ossadnikiem

20 stycznia 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

Komisja Etnograficzna Polskiej Akademii Umiejętności zaprasza na posiedzenie naukowe, na którym wykład pt. „Łemkowszczyzna Wschodnia w okresie międzywojennym jako specyficzne pogranicze kulturowe, etniczne i etnograficzne” wygłosi członek naszego Towarzystwa dr Hubert Ossadnik z Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Wykład odbędzie się 25 stycznia (czwartek) 2024 r. o godz. 17 w Sali im. Karoliny Lanckorońskiej PAU przy ul. Sławkowskiej 17. Oprócz udziału stacjonarnego możliwy jest też udział na platformie ZOOM. Szczegóły na portalu PAU.

Styczniowe kolędowanie w Łopience

19 stycznia 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

Pomału zbliża się ostatnia sobota stycznia, kiedy to tradycyjnie organizujemy w łopieńskiej cerkwi kolędowanie. Zapraszamy zatem w sobotę 27 stycznia 2024 roku wszystkich kolędników, którym nie straszna jest zima, mróz i śnieg, a którzy chcieliby się włączyć w piękną wielowiekową tradycję oddawania chwały Bogu nabożną, czasem refleksyjną a czasem wesołą pieśnią przy bożonarodzeniowym żłóbku. W tym roku chcielibyśmy zachować bardziej modlitewny charakter kolędowania. A więc
pójdźmy wszyscy do Łopienki do Jezusa i Panienki,
Jego tedy przywitajmy z aniołami zaśpiewajmy, chwała na wysokości!
Zaczynamy o godz. 10.
Nie zapomnijcie ciepło się ubrać. Dla pokrzepienia ciała zapewniamy gorącą herbatę i ciasteczko. Do zobaczenia w Łopience.

Pamięci Uli Janickiej-Krzywdy

11 stycznia 2024 | Wydarzenia

Babiogórskie Centrum Kultury w Zawoi im. dr Urszuli Janickiej-Krzywdy z okazji dziewiątej rocznicy śmierci swojej patronki serdecznie zaprasza w sobotę 27 stycznia 2024 r. o godz. 18 na koncert „Rozsypała się tęcza na hali…” poświęcony jej pamięci. Koncert poprzedzi złożenie kwiatów na grobie Urszuli Janickiej-Krzywdy i msza święta w kościele w Zawoi Centrum.

Noworoczna Msza w Łopience

31 grudnia 2023 | Wydarzenia | Na temat: ,

W Łopience wprawdzie chwilowo śniegu nie ma, ale kustosz łopieńskiego sanktuarium Zbyszek Kaszuba serdecznie zaprasza na pierwsze w Nowym Roku nabożeństwo – Mszę Noworoczną 1 stycznia 2024 roku o godzinie 15.
Chyba można też mieć nadzieję, że śnieg to zaproszenie przyjmie i jutro zrobi się wokół cerkwi biało.

O Doboszu na nowo

13 grudnia 2023 | Ogólne, Wydarzenia | Na temat: , ,

Ostatnio o Ołeksie Doboszu dużo się mówi, a to przede wszystkim za sprawą filmu zatytułowanego „Dowbusz. Tajemnica czarnych gór” w reżyserii Ołesia Sanina, który wszedł na ekrany w Święto Niepodległości Ukrainy 24 sierpnia 2023 r. Tak się składa, że miałem możliwość obejrzenia go w ramach festiwalu kina ukraińskiego. Obraz lokuje się idealnie w gatunku „płaszcza i szpady”, niedorzecznością było by zatem wymaganie od niego zgodności z prawdą historyczną. Nie jest to zresztą film wybitny. Sądzę, że najważniejszą jego funkcją miało być podnoszenie Ukraińców na duchu i tę rolę spełnia bez zarzutu. Legend o Dowboszu jest tyle, że reżyser miał z czego wybrać i wybrał, dodając też co nieco od siebie. Obarczanie go zarzutem antypolonizmu – jak to czynią niektórzy – jest czystej wody aberracją. Równie dobrze można by antypolonizm zarzuć serialowi o Janosiku – przecież Słowaku – emitowanym setki razy w telewizji polskiej. Mam nadzieję, że ten film jednak trafi do polskich kin i wszyscy chętni będą mogli go obejrzeć.
Przez ekran przewija się oczywiście mnóstwo postaci, ja jednak chciałby zwrócić przyszłym widzom uwagę na jedną. Mianowicie na Beszta, czyli Bal Szem Towa jednego z twórców chasydyzmu, o którego spotkaniach z Doboszem opowiada wiele legend. W filmie postać to zupełnie marginalna. Dość powiedzieć, że znajomi, którzy oglądali ze mną film w ogóle go nie spostrzegli, a w każdym razie nie skojarzyli, że to Beszt. Warto jednak zwrócić na nią uwagę, bowiem zagrał ją Luzer Twersky, aktor zupełnie wyjątkowy. Amerykanin urodzony w chasydzkiej rodzinie na Brooklynie w Nowym Jorku, podobno o korzeniach sięgających na osiemnastowieczną Ukrainę. Myślę, że pomysł powierzenia mu tej roli był strzałem w dziesiątkę. Tak mógłby też wyglądać vincenzowski Jakely.
W oczekiwaniu na możliwość sprawdzenia swojej spostrzegawczości, proponuję zajrzeć do archiwalnych tomów Almanachu karpackiego „Płaj”, w których o Doboszu pisaliśmy dawniej.

Aleksandr Nużnyj, Oleksa Dobosz i Podole (niefachowe rozważania), Płaj 33

Jan M. Wiśniewski, Dobosz Bielowskiego i Dobosz Fedkowycza, Płaj 35

„Chłopi” a „Połonina”

10 grudnia 2023 | Wydarzenia | Na temat: ,

Punktem wyjścia piętnastego seminarium vincenzowskiego stał się artykuł prof. Jakuba Żmidzińskiego z Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu pt. „Vincenz a Reymont. Literackie wizje obrzędów w »Chłopach« i »Na wysokiej połoninie«”, którego sam autor przedstawił najważniejsze tezy. Świadom różnic dzielących obydwa dzieła, podjął interesującą próbę zestawienia tych dwóch literackich wizji życia wsi, przyjmując, że zrodziły się one z chęci stworzenia panoramicznych obrazów opisywanych społeczności, a przede wszystkim ukazania uniwersalnych cech kultury ludowej. W trakcie dyskusji uczestnicy spotkania zwrócili uwagę na wielokulturowość „Połoniny” w przeciwieństwie monokulturowych „Chłopów” i uznali, że mimo podjęcia podobnego tematu, obu pisarzom przyświecały jednak całkowicie odmienne założenia. Całe seminarium do obejrzenia na kanale youtubowym Pracowni Vincezologicznej IFP UWr.

„Tajne Komplety” ze Stanisławem Vincenzem

28 listopada 2023 | Wydarzenia | Na temat: ,

Miło nam poinformować, że w ramach spotkań przy „Stoliku mediatora” w cafe księgarni „Tajne Komplety” w Przejściu Garncarskim 2 we Wrocławiu z okazji przypadającej właśnie 135 rocznicy urodzin Stanisława Vincenza w czwartek 30 listopada 2023 r. o godz. 18 odbędzie się spotkanie z udziałem dr hab. Jana Choroszego i prof. Urszuli Glensk poświęcone twórcy tetralogu „Na wysokiej połoninie”. Serdecznie zapraszamy do udziału osobistego lub online.

Jeżeli ktoś nie zdążył na andrzejkową transmisję, nic straconego, można ją teraz obejrzeć pod tym linkiem.