Piotr Janko
THE WATERWORKS OF TURCHEK AND OTHER MONUMENTS OF ENGINEERING IN THE ,,GOLDEN” KREMNICA
A geographical and geological description of the Kremnicke Mts. in western Slovakia, the mining area existing from the Middle Ages, especially the monuments of mining technology and the unique waterworks from 16th century.
Mirosław J. Barański
MRAZNICA THE ENIGMATIC
An analysis of meaning and origins of the place-name ,,Mraznica” occured in the Western Carpathians. Czytaj dalej
Biblioteka Publiczna w Lesku wydała w pierwszej połowie 2009 roku książkę zatytułowaną Wincentego Pola bieszczadzkie ścieżki. Książka liczy 224 strony i zawiera materiały z sesji popularnonaukowej poświęconej Wincentemu Polowi, która odbyła się w maju 2007 roku w Lesku.
A oto co w niej znajdziemy:
Krzysztof Prajzner, Kalendarium – ważniejsze daty z biografii W. Pola
Wincenty Pol, Pieśń o ziemi naszej.
Adam Pol, Chorąży sanocki. Regionalne związki, pamiątki, tropy i poszlaki po Wincentym Polu. Czytaj dalej
Ukazał się właśnie XIX tom Almanachu Muszyny rocznika wydawanego pod patronatem Towarzystwa Miłośników Ziemi Muszyńskiej. Tradycyjnie już liczy więcej stron niż tom poprzedni – bo aż 360, jest staranie wydany i także już tradycyjnie zawiera cały szereg niezwykle ciekawych tekstów, których lekturę polecamy z całego serca.
A oto jego zawartość:
Piotr Łopatkiewicz, Relikty gotyckiej nastawy ołtarzowej z katedry na Wawelu w kościele parafialnym w Muszynie.
Barbara Chudzińska, Badania archeologiczne na zamku w Muszynie w 2008 r.
Jaroslav Popovec, V roku 2008 najdene cirkevne zastavy v Cirći vetu do Muszyny. Co maju „vychodny" Ćirć a „zapadna" Muszyna spoloćne. Czytaj dalej
Światło dzienne ujrzały „Magury’08”, kolejny tom rocznika krajoznawczego poświęconego Beskidowi Niskiemu i Pogórzom. Jest to już 178 publikacja Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich z Warszawy. Na zawartość tomu składają się między innymi artykuły:
Tadeusza Kiełbasińskiego o jego pierwszej wyprawie w Beskid Niski i Bieszczady z 1955 roku,
Adama Baniaka, o tajemnicy grobu hrabiego Dzieduszyckiego w Odernem,
Stanisława Krycińskiego o pograniczu polsko-węgierskim, Czytaj dalej
Na początku roku nakładem Oddziału Nowotarskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, Związku Podhalan, Związku Polskiego Spisza i Towarzystwa Przyjaciół Orawy ukazała się książka zatytułowana „Związek Górali Spisza i Orawy. W służbie społeczeństwa, narodu i państwa 1931-1939”. Na jej zawartość składają się materiały z konferencji naukowej, która odbyła się 11 listopada 2006 roku na Zamku w Niedzicy. Czytaj dalej
Wojciech Krukar
[fragmenty] [pominięto przypisy i większość ilustracji]
(…)
Dzisiaj mówimy więc o dwóch źródłach Sanu. Najbardziej znane jest źródło Studnik, położone na granicy polsko-ukraińskiej. Przed ostatnią wojną poniżej niego były żłoby do pojenia bydła, które lato spędzało w sezonowych stajniach w pobliżu. Za główny wyciek Sanu źródło to uznane zostało przez geografów z Uniwersytetu Lwowskiego w 1996 r. Wtedy odnowiono znajdujący się tu pomnik oraz ustawiono krzyż. 24 sierpnia, w piątą rocznicę proklamowania niepodległości Ukrainy, odprawiono uroczystą mszę świętą z udziałem ludności miejscowej. Prawosławny kapłan poświęcił wodę i źródło. Do ściany pomnika przymocowano tablicę. Podana tu wysokość – 950 m jest zdecydowanie zawyżona. Podstawa słupa granicznego nr 224 (a także pomnika) ma wysokość 888,6 m. Wyciek znajduje się około 1 m niżej. Ponadto w podane na pomniku współrzędne geograficzne wkradł się „czeski” błąd, tj. mamy pomyloną długość z szerokością geograficzną: 22o 52` 30„ пн ш i 49o 00` 10„сх д. Dokładne wartości koordynat geograficznych źródła Studnik wynoszą: i 22o 52` 43,2„E i 49o 00` 19,3„N.
Drugie ze źródeł położone jest w lesie Rubań, na południowy wschód od szczytu Piniaszkowego. Za główny wyciek Sanu uznane zostało przez kartografów WIG, a później, zapewne za polskimi mapami przedwojennymi, przez komisję niemiecko-sowiecką. To źródło leży najwyżej: 923 m i najbliżej głównego grzbietu karpackiego. Na źródło to, jako główny wyciek Sanu, wskazywał Z. Sikora w Płaju 32. Współrzędne źródła: 49o 00` 12,8„N i 22o 52` 24,8„E. Czytaj dalej
Kontynuując temat polsko-rumuńskich słupków granicznych (Jak wytyczano karpacka granicę, Płaj 33 str.90; Wyznaczenie granicy polsko-rumuńskiej, Płaj 35, str.171) publikujemy, jeszcze jeden tekst. Powstał on jako reakcja na apel wystosowany na łamach Płaju odnośnie informowania o stanie zachowania śladów po przedwojennej granicy polsko-rumuńskiej w Karpatach i jest swoistą inwentaryzacją zachowanych w terenie słupków. Wszystkie siedem odnalezionych słupków (9 jeżeli dodamy ten eksponowany w muzeum w Baia Mare i ten z Muzeum Niepodległości w Warszawie), to niestety słupki pośrednie (mniejsze). Z dużych słupków, zwieńczonych tarczami z godłami Polski i Rumuni nie zachował się żaden (w każdym razie jak dotąd nie udało się takiego znaleźć). Przed przystąpieniem do lektury artykułu dobrze jest zaopatrzyć się w mapę „Góry Czywczyńskie” w skali 1:75000, która była swego czasu załączona do Płaju 29.
A.W.
PŁAJ 36 (wiosna 2008) 224+16
zawartość tomu:
Piotr Janko: Wodociąg turczekowski i inne zabytki techniki „złotej” Kremnicy,
Mirosław J. Barański: Zagadkowa Mraźnica,
Łukasz Łuczaj: Bukiety święcone w dniu Matki Boskiej Zielnej w Beskidzie Niskim i Dołach Jasielsko-Sanockich,
Ewa Bryła: W dolinie Tyrawki,
Wojciech Krukar: Gdzie jest główne źródło Sanu?
Tomasz Kosiek: Współczesne wesele we wsi rejonu turczańskiego w ukraińskich Karpatach,
Ewelina Grygier: Bitla,
Łukasz Quirini-Popławski: Muzeum Huculskie w Żabiem. Historia powstania, funkcjonowanie, współczesne próby reaktywacji,
Tadeusz M. Trajdos: Garść wspomnień i spostrzeżeń z Pokucia. Lato i jesień 2008, Czytaj dalej
Nakładem Slawistycznego Ośrodka Wydawniczego ukazał się Słownik górali polskich na Bukowinie, który zawiera kilkutysięczny wykaz słownictwa i jest pierwszymi tak poważnym opracowaniem dotyczącym tej specyficznej, polskiej grupy etnograficznej. Oboje badacze oparli swoje obserwacje na osobistym oraz rodzinnym doświadczeniu. Zbigniew Greń – z pogranicza czesko-słowacko-polskiego, Helena Krasowska z pogranicza ukraińsko-rumuńskiego. Podkreślić należy oryginalność zebranego materiału, pozyskanego od żyjących informatorów, sięgających pamięcią nawet do okresu międzywojennego.
Zbigniewa Greń i Helena Krasowska: Słownik górali polskich na Bukowinie, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2008.
Nakładem COTG PTTK w Krakowie w ramach Biblioteki Górskiej ukazała się książka zatytułowana "Huculi, Bojkowie, Łemkowie – tradycja i współczesność. Stanisław Vincenz – po stronie dialogu. Wybór listów i fotografii”, zawierająca materiały z konferencji i towarzyszącej jej wystawy. Jedno i drugie wydarzenie miało miejsce w ramach Festiwalu Huculskiego im. Stanisława Vincenza w dniach 14-17.03.2008 r. Książka liczy 192 str. i wyposażona jest w liczne archiwalne fotografie.
Czytaj dalej
