Andrzej Wielocha:
WLADYSŁAW KRYGOWSKI (1906-1998)
An obituaiy for the man who dedicated all his life to the Polish mountains and whose contribution to the mountain tourism in Poland cannot be overestimated.
Zdzisław Skrok:
AN EULOGY ON THE BESKIDIAN PŁAJ
An essay on the deeper spiritual significance of the mountain hiking (płaj is the Carpathian vernancular for a certain type of a mountain path). Czytaj dalej
Zbigniew Sikora
(fragment)
Czy to rzeczywiście jest jednak źródło Sanu?
Oczywistym jest fakt, iż początkiem każdej rzeki, potoku itp. jest obszar źródliskowy z którego wypływają mniej lub bardziej liczne drobne strużki, łącząc się w coraz szerszy ciek wodny. Jednak w celu formalnego określenia jego początku uwzględnia się najwyżej położony odcinek, niosący największą ilość wody i mający największą długość. W XIX w. austriaccy kartografowie za początek Sanu uznali dzisiejszy potok Niedźwiedzi spływający z przełęczy Żydowski Beskid i północnych stoków Opołonka. Dopiero na początku XX w. ostatecznie ustalono, iż San wypływa w pobliżu przełęczy Użockiej. Czytaj dalej
Andrzej Wielocha, We’re all from AKT
An essay to commemorate the centenary of the first Polish academic tourist club (AKT) with brief presentation of the specificity of the Polish academic tourism.
Mieczysław Orłowicz, The Carpathians 1907. An excerpt from the „Tourist Memoirs”
Two fragments of the memoirs of an outstanding Polish tourist activist, describing hikes to the Eastern Carpathians from the early years of the Lvov AKT. Czytaj dalej
Płaj 32 wiosna 2006 (216+24 strony)
zawartość tomu
Książka zawiera:
Część I
Bartosz Rogoziński, Michał Krobicki, Budowa geologiczna wschodnich stoków masywu Pietrosa w Czarnohorze (Karpaty Ukraińskie).
Piotr Kłapyta, Rzeźba południowych stoków Czarnohory (Karpaty Ukraińskie) pomiędzy Howerlą a Turkułem.
Andrzej Kotarba, Termiczne zróżnicowanie topoklimatu wschodniej części Czarnohory (Karpaty Ukraińskie) w sezonie letnim 2004 roku, na przykładzie doliny górnego Prutu.
Anna Pająk, Źródła połonin zachodniej Czarnohory (Karpaty Ukraińskie) – rozmieszczenie i zróżnicowanie parametrów fizyczno-chemicznych.
Jan Bodziarczyk, Paweł Markewycz, Marta Nitoń, Maksymilian Ramut, Struktura górnoreglowego boru świerkowego w masywie Pietrosa w Czarnohorze (Karpaty Ukraińskie).
Czytaj dalej
Ewa Kocój, Świątynie – Postacie – Ikony. Malowane cerkwie i monastyry Bukowiny południowej w wyobrażeniach rumuńskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2006
Książka ta powinna stać się lekturą obowiązkową każdego, kto chce zrozumieć i poznać Rumunię. Jest efektem wieloletnich badań autorki prowadzonych w bukowińskich wioskach, ale także imponującej kwerendy w bibliotekach i archiwach rumuńskich i nie tylko.
Trzydzieści lat temu, 13 września 1976 r. zginął tragicznie w wodach górskiej rzeki w górach Pakistanu, Olgierd Łotoczko, historyk sztuki, humanista, Człowiek Gór.
Urodził się 13 czerwca 1937 r. w Radomiu, tam taż zdał maturę w 1956 r. w Liceum im. Jana Kochanowskiego. Na rok przed maturą, w sierpniu 1955 r., trafił w Bieszczady, towarzysząc inwentaryzatorom zabytków sztuki. Urok bezludnych gór i smak „wielkiej przygody” podczas opisywania popadających w ruinę zabytków zrobił na nim wielkie wrażenie.
Rozpoczął studia zootechniczne w Lublinie, jednak po roku przeniósł się do Warszawy na leśnictwo.
Od początku studiów zaangażował się w pracę kół młodych twórców, zwłaszcza w działalność studenckiego ruchu teatralnego. Po dwóch kolejnych latach znalazł się na historii sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. W czasie wrocławskich studiów wiele pisał – poezję, utwory sceniczne, prozę. Związał się ze studenckim ruchem teatralnym. Zorganizował studencki teatr dramatyczny Piania, w którym reżyserował i dla którego pisał własne utwory. Studia zakończył w 1962 r. pracą magisterską Gotycka polichromia w kościele w Kalkowie. Coraz częściej i coraz dłużej przebywał w Bieszczadach.
W drugiej połowie 1963 r. objął funkcję zastępcy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze, lecz już po kilku miesiącach znalazł się w Przemyślu, gdzie został Powiatowym Konserwatorem Zabytków. W tym okresie stworzył m.in. ciekawy projekt turystycznego za-gospodarowania zabytkowego zespołu urbanistyczno-architektoniczny w Kalwarii Pacławskiej i starał się uzyskać dlań patronat Zrzeszenie Studentów Polskich. Próbował też ratować niszczejące drewniane cerkwie tego regionu, co spowodowało, że dość szybko musiał stąd odejść. Czytaj dalej
Andrzej Wielocha
W deklaracji Towarzystwa Karpackiego znajduje się następujący fragment:
Karpaty są rdzeniem Europy Środkowej, swoistym fenomenem kulturowo-historycznym, pewną całością geograficzną, historyczną i społeczną, wznoszącą się ponad przecinające je granice państwowe. Są nierozerwalnym splotem kultur, miejscem ścierania się i nakładania wpływów polskich, ruskich, ukraińskich, rumuńskich, słowackich i węgierskich, a także niemieckich, żydowskich i wielu, wielu innych. Tak postrzegane Karpaty chcemy poznawać, badać i ochraniać. Będziemy upowszechniać i popularyzować wiedzę o nich oraz starać się o zachowanie ich kulturowej złożoności i bogactwa. Zamierzamy działać na rzecz wzajemnego poznawania współzamieszkujących je narodów i grup etnicznych, a także zachowania ich tożsamości.
Szczególną wagę przywiązujemy do przełamywania narosłych uprzedzeń narodowościowych. Mogą tego dokonać tylko rzetelne badania i popularyzowanie wkładu poszczególnych grup etnograficznych i narodowościowych w kształtowanie obrazu kulturowego Karpat. Czytaj dalej
Jerzy Macek
(fragment)
(Uwaga! pominięto przypisy)
U schyłku I wojny światowej jasnym stało się, że definitywnego rozkładu cesarstwa austro-węgierskiego nic już nie powstrzyma. Oznakom zbliżającej się klęski militarnej na europejskich frontach towarzyszyły narastające nastroje antywojenne wewnątrz państwa. Jednak o ostatecznej agonii monarchii przesądziły coraz silniejsze separatyzmy i tendencje odśrodkowe szerzące się zwłaszcza w peryferyjnych prowincjach cesarstwa. Na terytoriach tych, pod względem demograficznym stanowiących istną mozaikę narodowościową, różne nacje dostrzegły szansę wyzwolenia się spod absolutystycznego panowania Habsburgów i stworzenia nowoczesnych i niezależnych państw narodowych. Dla wielu narodów – po raz pierwszy od czasów Wiosny Ludów – pojawiła się realna możliwość na urzeczywistnienie idei państwotwórczych. Rozwinięciem dziewiętnastowiecznych prądów stało się wówczas słynne, szeroko akceptowane prawo narodów do samostanowienia. W chaosie narodowych dążeń, często przeciwstawnych, rodził się nowy porządek środkowoeuropejski. Czytaj dalej
Andrzej Wielocha:
THE JOSEPHINIAN SETTLEMENT IN THE GALICIAN PART OF THE CARPATHIANS
A brief description of German settlement in Galicia, organized by Joseph II at the end of XVIII century, and further vicissitudes of German villages.
Marek Grabski:
GERMAN SETTLEMENT IN THE SANDECIAN REGION IN XVIII CENTURY
A detailed description (population, architecture, economical conditions) of the German villages in environs of Nowy Sącz. Czytaj dalej
