Barvínkový věnec

21 lutego 2022 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Ani żeśmy się spostrzegli, a tu Czesi mogą czytać w swoim języku już kolejny tom „Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza. Tym razem jest to Barwinkowy wianek wydany jako drugi tom tetralogii.  Tak jak i Prawdwę strowieku na czeski przetłumaczył go David Zelinka. Wydawca tak zachęca do lektury książki:

Není to vědecká práce ani folklor. Vypravěč – rozvážný jako Homér – vrací do života duše a moudrost mnoha ztracených světů. Sága se zaplétá a rozvíjí, množí záhyby, odbočky, návraty, je živoucí, konkrétní, jízlivá, a nepřímo tak klade otazníky nad podmínky lidské existence – důkaz nahrazuje tajemstvím, jistotu otázkou, převrací všechny hodnoty.

I niech mi ktoś powie, że język czeski nie jest piękny. Przecież owe „zatracone światy” i „zapleciona saga” to dla polskiego ucha czystej wody poezja.

O ratownictwie górskim w Bieszczadach

19 lutego 2022 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Serdecznie zapraszamy na drugie w 2022 roku Spotkania Karpackie online, które odbędą się w czwartek 24 lutego o godz. 19. Naszym gościem będzie tym razem dr Edward Marszałek, który przedstawi prelekcję pt. „Wołanie z połonin – czyli z dziejów ratownictwa górskiego w Bieszczadach”. W sierpniu 2021 r. minęło 60 lat od czasu, kiedy w Bieszczadach powstała grupa regionalna Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Od tych pionierskich czasów upłynęło wiele wody w Sanie, jest już więc o czym pisać historię. Edward Marszałek, autor i redaktor bestselerowych książek poświęconych tej tematyce opowie o historii i o teraźniejszości ratownictwa górskiego w Bieszczadach, o mniej i bardziej znanych akcjach podejmowanych przez bieszczadzki GOPR, a także o najbardziej znanych i zasłużonych bieszczadzkich ratownikach. Trzeba wiedzieć, że w Bieszczadach goprowcy pomagają nie tylko turystom, ale bardzo często także członkom społeczności lokalnej, interweniują również w przypadku klęsk żywiołowych. Bieszczadów nie wolno lekceważyć, potrafią być groźne i to nie tylko zimą. Opowieści, które usłyszymy pozwolą uświadomić sobie jak małym staje się człowiek w obliczu natury, jak kruche jest ludzkie życie, ale także jak wiele zależy od naszej odpowiedzialności.
Dr Edward Marszałek, ratownik Grupy Bieszczadzkiej GOPR, leśnik, prawnik, fotograf, rzeźbiarz, malarz, poeta, przewodnik turystyczny, dziennikarz, działacz regionalny. Autor i redaktor kilkunastu książek głównie o tematyce leśnej i górskiej, kilkuset artykułów prasowych i programów telewizyjnych. Zdobywca wielu nagród i tytułów, no i oczywiście członek Towarzystwa Karpackiego.
Czytaj dalej →

Ziemia Kałuska na fotografiach Wasyla Ficaka

18 lutego 2022 | Ogólne

Z prawdziwą przyjemnością informujemy, iż od 12 lutego 2022 r. w Muzeum Krajoznawczym Ziemi Kałuskiej w Kałuszu obejrzeć można wystawę fotograficzną Wasyla Ficaka zatytułowaną „Sakralna Ziemia Kałuska”. Na wystawie prezentowanych jest 300 czarno-białych fotografii, których motywem przewodnim jest architektura i sztuka sakralna: świątynie, kapliczki, nagrobki, detale architektoniczne itp. Wasyl Fitcak jest nie tylko ratownikiem górskim i działaczem społecznym (Fundacja „Karpackie Ścieżki” m. in. zajmująca się znakowanie szlaków w Karpatach Ukraińskich), ale także filantropem, historykiem, eksploratorem, autorem książek i artykułów (m.in. w Almanachu Karpackim „Płaj”), a w końcu – świetnym fotografem.
W czasie wernisażu autor wystawy oprowadził po ekspozycji licznie przybyłych gości, a także opowiedział o roli i znaczeniu dla kultury obiektów sakralnych przedstawionych na zdjęciach. Fotografie Wasyla pełnią funkcje ściśle dokumentacyjnej (wiele obiektów, szczególnie nagrobków popada nieuchronnie w ruinę), ale też oddają nastrój chwili i atmosferę fotografowanych obiektów.
Niestety w obecnym ciągle jeszcze pandemicznym czasie trudno wybrać się nam do podkarpackiego Kałusza, nie pozostaje więc nic innego jak skorzystać z możliwości zapoznania się z kilkoma chociaż fotografiami prezentowanymi na wystawie. Czytaj dalej →

Magury ’21 już są!

17 lutego 2022 | Nowości wydawnicze, Periodyki | Na temat: ,

Jeszcze nie wszyscy zdążyli przeczytać poprzedni zeszyt, a tu proszę bardzo, Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich z Warszawy oddaje w ręce czytelników kolejny numer „Magur”, rocznika krajoznawczego poświęconego Beskidowi Niskiemu i Pogórzom, redagowanego przez Anetę Załugę i Sławomira Michalika.
Przypisany jest on do roku 2021, a więc w zasadzie wczoraj i zawiera 176 stron, na których znalazły się następujące teksty:
– Wojciech Włoskowicz, Pożegnanie Przewodnika. Słowo na ostatnią drogę Piotra Malca (1967–2021);
– Andrzej Piecuch, Architektura i tajemnice wyposażenia dawnej drewnianej cerkwi pw. św. Łukasza Ewangelisty w Izbach;
– Piotr Paweł Wirchniański, Teresa Banias, Historia i teraźniejszość zborowskiej Makowicy oraz kasztelu Gładyszów w Szymbarku;
– Bogdan Huk, Państwo versus wieś. Przypadek Wisłoka Wielkiego w 1946 roku;

– Tomasz Sulej, Wykopaliska Klubu Młodego Paleontologa w nowym stanowisku ze śladami morskich bezkręgowców w Regietowie w Beskidzie Niskim;
– Varia.

Jest „Zakarpacie” Grześka Rąkowskiego!

16 lutego 2022 | Książki, Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Z radością pragniemy poinformować, że ukazał się właśnie długo i z niecierpliwością oczekiwany VIII (i ostatni) tom z serii przewodników Grzegorza Rąkowskiego po Ukrainie zachodniej zatytułowany Zakarpacie. Przewodnik krajoznawczo-historyczny. Książka liczy aż 496 stron formatu B6, w tym 32 strony ze zdjęciami barwnymi, i zawiera 218 ilustracji w tekście i 52 mapki i planiki, oraz kolorową mapę załącznikową. Co tu dużo ukrywać, takiego przewodnika po polsku (myślę, że także w żadnym innym języku) po Zakarpaciu do tej pory nie było. Oprócz niezbędnej dozy informacji praktycznych, ogólnokrajoznawczych i obszernego rysu historycznego, znajdziemy w nim także informacje o znanych ludziach i zabytkach tego terenu. Część szczegółowa składa się z czterech rozdziałów:  „Nizina Zakarpacka”, „W górach komitatów Ung i Bereg”, „Północny Marmarosz” i „Zakarpacka Huculszczyzna”. Na koniec obszerny wybór literatury, oraz skorowidze nazwisk i nazw geograficznych.
Warto też odnotować, że drukarnię w tym samym czasie opuściło także już VII (!) wydanie Rewaszowego przewodnika pt. Beskid Niski dla prawdziwego turysty pod red. Pawła Lubońskiego, liczące 432 strony.

Rendez-vous z Antonim Krohem

15 lutego 2022 | Wydarzenia | Na temat:

Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie serdecznie zaprasza w niedzielę 27 lutego 2022 r. o godz. 16 na spotkanie z etnografem i pisarzem Antonim Krohem, które będzie towarzyszyć finisażowi dwóch wystaw czasowych, o których pisaliśmy wcześniej na naszym portalu, a mianowicie „Fotogawęda. Ze zbiorów Mieczysława Cholewy” i „Nikifor. Malarz nad malarzami”. Dodatkową okazją do spotkania z autorem „Sklepu potrzeb kulturalnych” i mnóstwa innych książek, a także wielu artykułów w Almanachu karpackim „Płaj” jest najnowsza książka Antoniego Kroha pt. „To jest zjawisko, i na to nie ma rady”, która ukaże się wkrótce w wydawnictwie „Iskry”. Spotkanie poprowadzi Robert Zydel, dyrektor PME, a odbędzie się ono w Sali Kinowej Muzeum (obowiązują wcześniejsze zapisy). Transmisja online na Facebooku PME.

„Typy huculskie” Seńkowskiego na aukcji

6 lutego 2022 | Aukcyjne karpatiana | Na temat:

Na 134 aukcji krakowskiego antykwariatu „Rara Avis”, która odbędzie się online 12-13 lutego 2022 r. pod numerami katalogowymi 619 i 620 znalazły się dwie pocztówki wydane w Żabiu w 1924 roku przez Mikołaja Seńkowskiego, największego z fotografów Huculszczyzny. Pierwsza przedstawia huculską grupę weselną jakich wiele sfotografował Seńkowski i podpisana jest dość lapidarnie „Huculszczyzna”. Druga zaś – moim zdaniem jedna z najlepszych fotografii Seńkowskiego – zatytułowana jest Typ huculskie i przedstawia grupę odświętnie ubranych mieszkańców Żabia obojga płci z kwitnącymi wierzbowymi gałązkami w rękach, zebranych przed cerkiewną bramką. Wszystko wskazuje na to, że jest to Wierzbowa czyli Palmowa Niedziela. Mnie w tym zdjęciu – chyba tylko częściowo pozowanym – uderza najbardziej duma i niczym nie zmącone poczucie własnej godności sfotografowanych osób. Czytaj dalej →

Jak to z kolędowaniem tego roku było

3 lutego 2022 | Wydarzenia | Na temat: ,

Już po raz dziesiąty w ostatnią sobotę stycznia w łopieńskiej cerkwi zebrali się kolędnicy. Sceneria była piękna, cała dolina biała, w śniegu, chociaż mrozu dużego nie było. Udało się bez przeszkód dojechać do cerkwi. Przed cerkwią wszystkich witał bardzo oryginalny bałwan, według autorki anioł bieszczadzki, a w środku jak zwykle czekała ikona Matki Bożej Łopieńskiej. Pięknie ubrana choinka i szopka to zasługa państwa Ani i Józefa Łopatko, którzy w dzień Wigilii znaleźli czas aby przywieźć choinkę do Łopienki. Kolędowanie w Łopience jest za każdym razem inne, bo też inni są kolędnicy i trochę inne kolędy. W tym roku po raz pierwszy przyjechał ksiądz Piotr Bartnik. Ze względu na złe warunki na drodze, musieliśmy zaczekać na księdza Bogdana Kiszko z Mokrego, ale bez niego trudno wyobrazić sobie rozpoczęcie kolędowania. On bowiem dba o zachowanie formy liturgicznej i jest głosem wiodącym w kolędach ukraińskich. Czytaj dalej →

Twierdza sprzed 3500 lat na Górze Zyndrama

2 lutego 2022 | Wydarzenia | Na temat:

Gdy w starożytnym Babilonie rządził Hammurabi, w leżących na Sądecczyźnie Maszkowicach wznosiła się kamienna twierdza nie mająca konkurencji w tej części Europy! Mur o długości 200 metrów, wysoki na 3 metry i gruby na 2, otaczał osadę wzniesioną na szczycie wzgórza. Konstrukcje odsłonięte przez zespół archeologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego są odkryciem na skalę światową! Kamienny mur z prowadzącą do wnętrza osady bramą jest jednym z najstarszych przykładów dojrzałej architektury kamiennej. Kto i po co zbudował twierdzę na Górze Zyndrama? Jak długo istniała? Kto ją zniszczył? Dlaczego odkryto ją dopiero stosunkowo niedawno? Jak wyglądały badania? O tym usłyszycie w trakcie transmitowanego na żywo spotkania z cyklu „Kontekst”, które odbędzie się w czwartek 3 stycznia o godz. 19, a opowiadać będą: dr hab. Marcin S. Przybyła, prof. UJ, pracownik Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizujący się w badaniach epoki brązu na obszarze Karpat i w dorzeczu Dunaju, od 2010 r. dowodzący badaniami na Górze Zyndrama, oraz Jan Ledwoń, doktorant w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmujący się destruktami pożarowymi, członek zespołu badawczego działającego w Maszkowicach.

Granica Karpat Wschodnich – do utrwalenia

31 stycznia 2022 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Uprzejmie informujemy, że zapis Spotkań Karpackich online ze stycznia br., na których dr Wojciech Krukar wygłosił prelekcję pt. „Podziały, regiony, nazwy – o granicy między Karpatami Wschodnimi a Zachodnimi” można na spokojnie raz jeszcze obejrzeć tu, a także na kanale YouTube Towarzystwa Karpackiego. A warto, bo prelegent w swoim świetnym wykładzie uświadomił nam laikom, jak skomplikowaną materią jest wyznaczanie granic geograficznych i jak wiele elementów w tym procesie należy uwzględnić.
Jednocześnie informujemy, że kolejne Spotkania Karpackie odbędą się w czwartek 24 lutego, poświęcone będą dziejom ratownictwa górskiego w Bieszczadach, a wypełni je prelekcja Edwarda Marszałka zatytułowana „Wołanie z Połonin”.