Rok Vincenza na Ukrainie

8 grudnia 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

W roku 130-lecia urodzin Stanisława Vincenza Towarzystwo Karpackie podjęło szereg inicjatyw, aby godnie uczcić ten jubileusz. O tych inicjatywach informowaliśmy obszernie na naszym portalu. Teraz pora na informacje z Ukrainy. A jest o czym pisać!
Zainteresowanie postacią Stanisława Vincenza u naszych sąsiadów ma tendencję zwyżkową i być może już wkrótce będzie on bardziej znany i czytany na Ukrainie niż w Polsce, w czym, trochę nieskromnie to mówić, ma też jakiś swój udział nasze Towarzystwo. Sprzyja temu na pewno kolejny nakład (5000 egz.) „Prawdy Starowieku” i zapowiadane pierwsze ukraińskie wydanie „Zwady” także w tłumaczeniu Tarasa Prochaśki. Wspomnieć należy także o zaangażowaniu w propagowanie na Ukrainie postaci i dzieła Vincenza przewodniczącego Komisji Kultury i Religii Rady Najwyższej Ukrainy Mykoły Kniażyckiego, którego projekt budowy w Krzyworówni „Centrum dialogu międzykulturowego im. Stanisława Vincenza” wydaje się mieć duże szanse realizacji. Dość powiedzieć, że podczas gdy w żadnej polskiej telewizji nie można obejrzeć relacji z uroczystości vincenzowskich, w jednej z najbardziej „oglądalnych” stacji kijowskich „Espreso TV” wyemitowano reportaż o krakowskich obchodach 130-lecia urodzin Stanisława Vincenza. Czytaj dalej →

„Cerkiew huculska” – czy tak można powiedzieć?

4 grudnia 2018 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Po przydługiej przerwie wakacyjno-jesiennej w czwartek 13 grudnia 2018 r. zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27 na pierwsze „Spotkanie Karpackie” w sezonie 2018-2019. Jego wyjątkowym gościem będzie dr Włodzimierz Witkowski – człowiek, który wraz ze swoimi studentami w trakcie 20 wypraw naukowych w latach 1995-2018 zinwentaryzował i zmierzył praktycznie wszystkie cerkwie z terenu Huculszczyzny tworząc przy tym unikalną w skali całych Karpat dokumentację. Przedmiotem jego obficie ilustrowanej multimedialnie prelekcji będzie próba odpowiedzi na ważkie dla każdego wschodniokarpackiego krajoznawcy pytanie – czy obiektywnie istniej coś takiego jak „cerkiew huculska”?
Czytaj dalej →

Karpacka zima w krośnieńskim muzeum

3 grudnia 2018 | Wydarzenia

Muzeum Podkarpackie w Krośnie od 11 grudnia 2018 r. do 10 marca 2019 r. zaprezentuje wyjątkową wystawę o tematyce zimowej. Zebrane eksponaty pochodzą z XVIII, XIX i XX wieku. Jest to wystawa interdyscyplinarna, na której znajdują się zabytki o charakterze historycznym, etnograficznym oraz artystycznym. Opowiada o niezwykłych czasach, ludziach, szaleństwach, ryzyku, zabawie, sporcie i o tym jak kultura inspiruje się naturą. Świadkowie minionych dni pozostawili dla nas tysiące zdjęć, listów, notatek, dzieł sztuki, z których wyłaniają się ich twarze, miejsca, które możemy na zawsze zachować w pamięci. Czytaj dalej →

O karpackich wystawach fotograficznych

1 grudnia 2018 | Wydarzenia

Wystawy fotograficzne zatytułowane „Obiekty obronne w Karpatach” i „Współczesny obraz pasterstwa karpackiego”, które były przygotowane jako wydarzenia towarzyszące konferencjom zorganizowanym swego czasu w Lublinie przez Towarzystwo Karpackie, można teraz oglądać w wersji cyfrowej na stronach internetowych Biblioteki Politechniki Lubelskiej w zakładce WYSTAWY WIRTUALNE. Można tam znaleźć omówienia wystaw, galerię prezentowanych fotogramów wraz z podpisami  i nazwiskami autorów oraz serwisy fotograficzne z wernisaży. W ten sposób nasze wystawy stały się dostępne dla wszystkich nawet bez konieczności wychodzenia z domu.
Natomiast tych wszystkich, którzy od świata wirtualnego wolą jednak realny zapraszamy do Dworku Wincentego Pola w Lublinie, gdzie od 1 grudnia 2018 r. do końca stycznia 2019 r. fotogramy wystawy „Pasterstwo w Karpatach. Geneza i obraz współczesny” będzie można nawet dotknąć.

Jerzy Montusiewicz

Sichul pod choinkę

29 listopada 2018 | Aukcyjne karpatiana | Na temat: ,

Wigilia zbliża się wielkimi krokami wypadałoby zatem rozejrzeć się za jakimiś karpackimi prezentami. I tu przychodzą nam z pomocą aukcyjne karpatiana. Otóż na Aukcji Dzieł Sztuki Domu Aukcyjnego Polswiss Art w Warszawie przy ul. Wiejskiej 20, we wtorek 11 grudnia 2018 r. o godz. 19 będzie można zakupić przecudnej urody tryptyk Kazimierza Sichulskiego zatytułowany „W Szopce Bożonarodzeniowej” namalowany w 1938 r. (nr kat. 21). Wiele wskazuje na to, że szopkowi pastuszkowie to Huculi, mamy więc huculską szopkę na prezent jak znalazł. Kłopot jedynie w tym, że przewidywana cena sprzedaży wyniesie coś między 200 a 300 tys. zł.
Na tej samej aukcji warto także zwrócić uwagę na olej Wojciecha Kossaka z 1915 r. pt. „Żołnierska gwiazdka” (nr kat. 22). W tytule obrazu autor tego nie zaznaczył, ale wygląda to – wypisz wymaluj – na gwiazdkę w Rafajłowej z sylwetą Maksymca na tle grudniowego nieba. Cena, no cóż równie ciekawa jak poprzednia, tak między 90  a 150 tys. zł. Życzymy udanych zakupów.

W urodziny Stanisława Vincenza

27 listopada 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

Zakład Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego serdecznie zaprasza na Wieczór Literacki w 130 urodziny Stanisława Vincenza. Odbędzie się on oczywiście 30 listopada o godz. 18.30 w Oratorium Marianum w Gmachu Głównym Uniwersytetu Wrocławskiego przy pl. Uniwersyteckim 1. W wieczorze, który poprowadzi Jan A. Choroszy wezmą udział Renata Kościelniak i Irena Rybicka. Wstęp wolny.
Korzystając z okazji uprzejmie informujemy, że wystawę „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888-1971)” wg scenariusza dr Jana A. Choroszego można obecnie oglądać w Bibliotece Uniwersyteckiej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach przy ul. Świętokrzyskiej 21E, gdzie będzie eksponowana do 17 stycznia 2019 r.

Zanurzeni w Vincenzie

26 listopada 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

W sobotę 24 listopada późnym wieczorem zakończyła się w Krakowie międzynarodowa konferencja „Vincenz. Dialog – Karpaty – Europa Wschodnia” zorganizowana z okazji 130. rocznicy urodzin Stanisława Vincenza. Jej organizatorami było Towarzystwo Karpackie, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie i Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK. Konferencja zgromadziła vincenzologów z Ukrainy, Austrii, Rumunii, Izraela i oczywiście z Polski, a prelekcje, których tematyka była wyjątkowo szeroka trwały w sumie blisko 13 godzin. Wszystkich wystąpień oczywiście nie zdołamy tu omówić – organizatorzy zapewniają, że zostaną one opublikowane w pokonferencyjnej publikacji, która ujrzy światło dzienne najpóźniej w połowie przyszłego roku.

Pragniemy jednak zwrócić uwagę na ważne wydarzenie, które miało miejsce na początku sesji sobotniej, a mianowicie na wystąpienie Mykoły Kniażyckiego, przewodniczącego Komisji ds. Kultury i Duchowości Rady Najwyższej Ukrainy, który przedstawił projekty vincenzowskie realizowane w tym roku na Ukrainie, a także zrelacjonował zaawansowanie prac nad stworzeniem Centrum dialogu międzykulturowego im. Stanisława Vincenza w Krzyworówni. W pracach międzynarodowego zespołu przygotowującego merytoryczną koncepcję Centrum pracują między innymi obecni na Konferencji prof. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa i dr Jan A. Choroszy. Mykoła Kniażycki zaprezentował nawet wizualizację projektu architektonicznego Centrum, wszystko więc wskazuje na to, że już wkrótce na kolejnej konferencji vincenzowskiej spotkamy się w Krzyworowni nad Czarnym Czeremoszem. Czytaj dalej →

Pałahna – niania Stanisława Vincenza

19 listopada 2018 | Płaj - artykuły | Na temat: ,

Na okoliczność nadchodzących szybkimi krokami krakowskich uroczystości upamiętniających 130. rocznicę urodzin Stanisława Vincenza i towarzyszących im ważnych wydarzeń w postaci Sesji Krajoznawczej poświęconej autorowi tetralogii Na wysokiej połoninie oraz Międzynarodowej Konferencji pt. „Vincenz. Dialog – Karpaty – Europa Środkowa”, o których pisaliśmy już w poprzednich postach, przypominamy dziś artykuł o Połahnie Słypeńczuk-Rybeńczuk opublikowany w 52 tomie Płaju. Opowiada on o huculskiej niani Stanisława Vincenza, której wkładu w postrzeganie Huculszczyzny przez autora „Wysokiej połoniny” wprost nie sposób przecenić.  To ona w krzyworównieńskim dworze wprowadzała małego Siunę w świat huculskich mitów i huculskiej gwary, co po latach zaowocowało jedynym w swoim rodzaju dziełem. To dzięki niej Stanisław Vincenz zakochał się w Huculszczyźnie i potrafił ją zrozumieć jak nikt przed nim, ani nikt po nim.
Płaj 52, str. 47, Leszek Rymarowicz, Iwan Zełenczuk, Jarosław Zełenczuk, Pałahna. Stanisława Vincenza przewodniczka po huculskiej duszy (plik pdf).

Małgorzata Misiak o łemkowskiej tożsamości

15 listopada 2018 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

W redakcyjnej poczcie z ostatnich dni znaleźliśmy wydaną przez Wydawnictwo Profil książkę Małgorzaty Misiak, zatytułowaną „Między Popradem a Osławą. Tożsamość kulturowo-językowa Łemków w ujęciu etnolingwistycznym” (Wrocław 2018). Praca licząca 272 strony formatu B5 zawiera obszerną bibliografię oraz indeksy.
Deklaracja autorki zawarta we wstępie do książki:
Zamierzeniem pracy (…) było odtworzenie tego obszaru samoświadomości Łemków, w którym zawiera się odpowiedź na pytanie: co to znaczy być Łemkiem?
oraz tytuły niektórych rozdziałów: „Łemkowski obraz Innych”, „Łemków portret własny”, czy wreszcie „Łemkowskie uniwersum tożsamościowe”, w którym wyróżnione zostały cztery najważniejsze płaszczyzny kształtowania się tożsamość Łemków: język, terytorium, religia i historia, wydają się zapowiadać ciekawą lekturę.

Fotografie Adriana Spuły

14 listopada 2018 | Wydarzenia

Członek Towarzystwa Karpackiego Adrian Spuła zaprasza na wystawę swoich analogowych fotografii do Antykwariatu Abecadło przy ul. Kościuszki 18 w Krakowie. W piątek 16 XI 2018 r. o godz. 19 podczas otwarcia wystawy będzie można zobaczyć większą liczbę prac. Tytuł wystawy „Światło było już tylko zamilkłymi ustami” jest cytatem z wiersza Nelly Sachs .
Autor fotogramów pisze tak:
Pęknięcie na murze, kształt gałęzi drzewa, światło na skale – to też zwierciadła. Choć patrząc w nie, nie widzimy swej twarzy – odbijają emocje, uczucia, a czasem coś, czego nie potrafimy nazwać, ale czujemy: mieszka i rezonuje wtedy w nas. (…)
Pamiętam z dzieciństwa pierwszą noc w ciemni urządzonej przez rodziców w domowej łazience; chwilę, w której przy skąpym czerwonym świetle na zanurzonej w kuwecie kartce papieru pojawiał się obraz. Było to przeżycie tak silne, że do dziś fotografia więcej ma dla mnie wspólnego z wywoływaniem duchów niż z surową dokumentacją. Kiedy więc fotografuję w Beskidach, Czarnohorze czy jednej z Jurajskich Dolin, nie chodzi mi o rzeczywisty wygląd przyrody, ale o jej intymną naturę, o esencję.
Może więc być ciekawie – serdecznie zapraszamy!