Wszystko na temat: Beskid Niski

XXVII łemkowski Kermesz w Olchowcu

Uprzejmie informujemy, że XXVII łemkowski Kermesz w Olchowcu – na który w imieniu mieszkańców serdecznie zapraszamy – odbędzie się w dniach 19-20 maja 2017 r. a jego program przedstawia się następująco:
Sobota 20.05.2017
godz. 18 Weczirnia w cerkwi pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja w Olchowcu,
godz. 20 Występy sceniczne:
– Łemkowski duet wokalny „Czerwena Ruta” z Polan,
– zespół folklorystyczny „Tereściacy” z Zawadki Rymanowskiej.
Wieczorne muzykowanie rusnackiego zespołu ludowego „Alegro” ze Słowacji.
Niedziela 21.05.2017
godz. 11 Liturgia w obrządku greckokatolickim w cerkwi pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja w Olchowcu, Czytaj dalej

Tadeusz Kiełbasiński laureatem „Fundacji Polcul”

Kapituła i Dyrekcja Fundacji Polcul im. Jerzego Bonieckiego
3 maja 2017 roku podjęła decyzję o wyróżnieniu kolejnej grupy osób działających na poziomie lokalnym na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Niezwykle miło jest nam poinformować, że znalazł się wśród nich Tadeusz Kiełbasiński, członek Towarzystwa Karpackiego i Wielkiej Rady Karpackiego Płaju, wyróżniony – zgodnie z uzasadnieniem Kapituły – za wielki wkład w zachowanie i podtrzymywanie tradycji i kultury ludowej Łemków.

Tadeusz Kiełbasiński (ur. 20.09.1930 r.) od końca lat 70. XX w. zaangażowany jest w ochronę kultury ludowej Karpat, a szczególnie Łemkowszczyzny. Własnym sumptem zorganizował, zgromadził eksponaty i prowadzi muzeum „Zabytkowa Chyża” w Olchowcu koło Dukli w Beskidzie Niskim, w uratowanej przez siebie oryginalnej, krytej strzechą chyży łemkowskiej i w oryginalnym łemkowskim sypańcu. Zgromadził w nim unikatowe zbiory strojów ludowych z terenu całej Łemkowszczyzny, sprzętów codziennego użytku i wyrobów rękodzieła ludowego. Także obszerną bibliotekę tematyczną dotycząca kultury ludowej Karpat.

Czytaj dalej

70. rocznica akcji „Wisła”

Komisja Wschodnioeuropejska Polskiej Akademii Umiejętności oraz Stowarzyszenie Łemków zapraszają na konferencję naukową pt. Akcja „Wisła” – Łemkowie, 1947–2017, która odbędzie się w ramach obchodów 70. rocznicy akcji „Wisła” w sobotę 29 kwietnia 2017 r. w sali Bobrzyńskiego Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (początek o godz. 11). W programie konferencji, którą poprowadzi prof. dr hab. Krzysztof Stopka zostaną przedstawione następujące referaty:
● dr hab. Andrzej A. Zięba (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ), Akcja „Wisła”: przyczyny, sprawcy, ofiary;
● dr hab. Ewa Michna (Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ), Akcja „Wisła” w narracjach członków łemkowskiej wspólnoty pamięci;
● dr hab. Helena Duć-Fajfer (Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ), „A Wisła dalej płynie” Petra Murianki – autobiografia jako mit reinwencyjny;
Sesję zakończy komentarz Antoniego Kroha oraz dyskusja. O godz. 13 odbędzie się projekcja filmu pt. Even tears were not enough (Nawet i łzy nie wystarczyły), reż. Maria Silvestri, John Righetti.
Tego samego dnia o godz. 17.30 na terenie dawnego Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie odbędzie się symboliczne odsłonięcie tablicy pamiątkowej.
Obchody 70. rocznicy akcji „Wisła” zapoczątkowane zostaną 28 kwietnia o godz. 15 panachidią w rycie greckokatolickim na cmentarzu we wsi Czertyżne, oraz o godz. 17 spotykaniem w siedzibie „Ruskiej Bursy” w Gorlicach, w trakcie którego m. in. dr hab. Heleny Duć-Fajfer wygłosi prelekcję na temat skutków kulturowych akcji „Wisła”.

Przesiedlenie ludności ukraińskiej 1944-1947

Koło Przewodników PTTK w Sanoku oraz Wydawnictwo Libra.pl serdecznie zapraszają w czwartek 6 kwietnia 2017 r. o godz. 17 do Sali Gobelinowej sanockiego Muzeum Historycznego, na spotkanie autorskie z prof. Janem Pisulińskim z okazji wydania przez wydawnictwo Libra.pl jego książki zatytułowanej „Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski do USRR w latach 1944-1947” (wydanej wcześniej w 2009 r. przez Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego). Publikacja omawia szczegółowo realizację podpisanej 9 września 1944 r. przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego z rządem Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej umowy o wymianie ludności. W wyniku tej z założenia dobrowolnej, a faktycznie realizowanej w niezwykle brutalny sposób tzw. wymiany trwającej do 7 maja 1947 r. z 22 powiatów południowo-wschodniej Polski wyjechało prawie pół miliona osób narodowości ukraińskiej, z tego ćwierć miliona deportowano siłą. Książka jest naukową monografią tego przesiedlenia, przedstawia także losy przesiedlonych w pierwszych latach życia na sowieckiej Ukrainie.

Przybliżanie natury w Magurskim Parku

Magurski Park Narodowy serdecznie zaprasza w poniedziałek 10 kwietnia 2017 r. w godz. 11-18 na konferencję pt. „Przybliżyć naturę – dobre praktyki przyrodnicze w codziennym życiu”, która odbędzie się w Ośrodku Edukacyjnym Parku w Krempnej. Konferencja rozpoczyna realizację dużego, trwającego ponad 3 lata projektu edukacyjnego „Przybliżyć naturę” skierowanego do społeczności lokalnej. Będzie miał on miejsce na terenie 7 gmin (Dębowiec, Dukla, Krempna, Nowy Żmigród, Lipinki, Osiek Jasielski, Sękowa), na których położony jest Magurski Park Narodowy wraz z otuliną. Głównym celem projektu jest wzrost świadomości i zaangażowania społeczności lokalnej w działania na rzecz ochrony przyrody. W ramach projektu organizowane będą działania edukacyjne dla poszczególnych grup wiekowych oraz zostanie wydanych szereg publikacji. Celem konferencji, w programie której zostanie wygłoszonych szereg referatów i odbędą się też zajęcia warsztatowe, jest zaprezentowanie głównych założeń projektu i zachęcenie do uczestnictwa w planowanych działaniach. Więcej informacji na stronie Parku.

Magury ’15 – a jednak są!

Z prawdziwą radością informujemy, że wprawdzie z opóźnieniem, ale jednak (wbrew czarnowidzom i sceptykom) ukazały się „Magury ’15”, rocznik krajoznawczy poświęcony Beskidowi Niskiemu i Pogórzom pod redakcją Sławomira Michalika i Anety Załugi, będący już 185 publikacją SKPB Warszawa. Liczą 120 stron objętości i zawierają co następuje:
Damian Nowak: Szkice do dziejów Radocyny,
Bartłomiej Kielski-Bardanaszwili: Wiersze VI,
Wiesław Żyznowski: Jedność domu i gospodyni: Anna Buriak i jej łemkowska chyża,
Materiały z akcji „Opis”,
Szymon Modrzejewski: Działania Stowarzyszenia Magurycz na rzecz ochrony sztuki sepulkralnej i małej architektury przydrożnej w 2015 roku – sezon XXIX, Czytaj dalej

Słownik łemkowskiej wsi Bartne

Uprzejmie informujemy, że pod koniec ubiegłego, 2016 roku ukazała się od dawna już zapowiadana książka prof. Janusza A. Riegera zatytułowana „Mały słownik łemkowskiej wsi Bartne”. Wydany przez Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego słownik liczy 262 s. formatu b5 i zawiera 4 300 haseł. Powstał z opracowanego przez prof. Riegera materiału zebranego w głównej mierze w 1995 r. w postaci nagrań realizowanych przez Małgorzatę Słoń-Nowaczek w Bartnem i w Liściu gdzie mieszkają Bartnianie wysiedlani w Akcji Wisła. Słownik dokumentuje mowę najstarszego pokolenia końca XX w. Pokazuje nie tylko wyrazy i przykłady ich użycia, ale przynosi też informacje o tradycyjnych przedmiotach, zwyczajach, o budowie chyży, o tym co i kiedy się jadło, o zabawach, a także o rzucaniu uroku.

Rotunda jak nowa!

rotunda_nowaZe świetnie poinformowanych źródeł dostaliśmy właśnie informację, że w tym tygodniu dokonany został odbiór konserwatorski ostatnich odbudowanych wież cmentarza z I wojny światowej na Rotundzie w Beskidzie Niskim. Cmentarz jest jak nowy, ale niepowtarzalna atmosfera listopadowej Rotundy nie uległa zmianie, co widać na zdjęciu. Po wielu więc latach starań i uporu ludzi dobrej woli cmentarz na Rotundzie został odbudowany. Głęboki ukłon i gorące gratulacje należą się tym wszystkim, którzy się do tego przyczynili. Mamy nadzieję, że historię odbudowy ktoś kiedyś opisze, bo na pewno warta jest tego. Czytaj dalej

Antoni Kroh o Łemkach

za_tanta_gora_tytTak jak wcześniej zapowiadaliśmy, na początku listopada nakładem wydawnictwa „Iskry” ukazała się wreszcie długo oczekiwana książka Antoniego Kroha pt. Za tamta górą. Wspomnienia łemkowskie, z której dwa rozdziały opublikowaliśmy w Płajach 50 i 51. Książka liczy ponad 300 stron w twardej oprawie i zawiera liczne ilustracje. Jednoczesnie z prawdziwą przyjemnością pragniemy poinformować, że we wtorek 29 listopada  2016 r. w księgarni MDM przy ul. Koszykowej w Warszawie odbędzie się promocja książki i spotkanie z jej autorem, na które serdecznie zapraszamy. A jako zachętę do lektury i spotkania z autorem zamieszczamy fragment z rozdziału zatytułowanego „Punkt wyjścia”

Łemkowie pytali wielokrotnie czego od nich chcę. (…)antoni_kroh_n
Czego chciałem? Postaram się opowiedzieć, bo to już nie tylko moja sprawa.
Czułem dla nich szacunek i podziw. Że tak trzymają się swojego, wbrew wszystkiemu. Zastanawiali mnie, fascynowali.
Byłem ich ciekaw. Usiłowałem zrozumieć, jak to jest: żyć w Polsce od stuleci, u siebie, ale nie być Polakiem. Co z tego wynika, na co dzień, tu i teraz. Jak można nieustannie dźwigać poczucie niepojętej krzywdy i usiłować pojąć to, czego na zdrowy rozum pojąć się nie da. Jak sięgać do pogruchotanej, anachronicznej tradycji chłopskiej i co z tego może wyniknąć dla człowieka końca XX wieku. Jak łykać mniejsze i większe upokorzenia za to, że się jest tym, kim się po prostu jest.
Jak decydowano się na powrót do wsi, której nie było? Niekiedy znacznie na tym tracąc materialnie, rezygnując ze stabilizacji (a niektórzy Łemkowie już zaczęli odnajdywać się na zachodzie). Wrócić do siebie, ale przecież nie do siebie ? Kupować od osadników rodzinne zagrody – jak przebiegały takie rozmowy, co ludźmi powodowało? A stosunek osadników do powracających autochtonów – nieufny, częstokroć wrogi?
Bardzo chciałem o tym napisać, ale bałem się. Czytaj dalej

Nagrodzono karpackie książki

Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, spółka „Targi w Krakowie” oraz Wydawnictwo Karpaty – Andrzej Łączyński są organizatorami I Konkursu na najlepsze wydawnictwa o górach, którego rozstrzygnięcie miało miejsce w dniu wczorajszym (27.10.2016), w trakcie Targów Książki w Krakowie. Wśród nagrodzonych książek znalazły się oczywiście liczne pozycje dotyczące Karpat i tak:
– wśród albumów na dwóch pierwszych miejscach uplasowały się pozycje wydane przez Tatrzański Park Narodowy i Muzeum Tatrzańskie – Sztuki piękne pod Tatrami, Teresy Jabłońskiej (Zakopane 2015) i Tatrzańska Atlantyda, Piotra Mazika, (Zakopane 2014);
– wśród przewodników zwyciężył Przewodnik po północnej Rumunii. Bukowina, Maramuresz, Stanisława Figla i Piotra Krzywdy, wydany przez Oficynę Wydawniczą „Rewasz” (Pruszków 2014), a drugie miejsce zajął przewodnik skiturowy Tatry na nartach, Wojciecha Szatkowskiego, wydany przez Tatrzański Park Narodowy (Zakopane 2014);
okladki Czytaj dalej