Wszystko na temat: Łemkowszczyzna

Witamy Magury’20

6 stycznia 2022 | Nowości wydawnicze, Periodyki | Na temat: ,

Z prawdziwą przyjemnością informujemy, że ukazał się kolejny numer „Magur”, rocznika krajoznawczego poświęconego Beskidowi Niskiemu i Pogórzom pod redakcją Sławomira Michalika i Anety Załugi wydawanego przez Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich w Warszawie. W tym miejscu koniecznie trzeba zaznaczyć, że po raz pierwszy „Magury” ukazały się z okazji VIII Rajdu w Beskidzie Niskim w 1972 roku, a więc w tym roku minie dokładnie 50 lat od ich debiutu! Jest to już 190. publikacja SKPB Warszawa. Na 172 stronach znajdziecie następujące artykuły:

– Tomasz Borucki, Nazwa Bieszczad w Bieszczadach Zachodnich i Beskidzie Niskim pod względem historyczno-geograficznym;
– Tomasz Borucki, Relikty fortyfikacji konfederatów barskich w Izbach i Koniecznej na mapach katastru galicyjskiego z lat 1846 i 1850;
– Zygmunt Pelczar, „Żyj tak, aby ślady twoich stóp przetrwały ciebie”;
– Stanisław Kryciński, Olchowiec – księgi chrztów, ślubów i zgonów z lat 1758-1778;
– Wywiad Joanny Sarneckiej z Wiesławem Żyznowskim;
– Szymon Modrzejewski, Dajemy życie zmarłym;
– Varia.

Czasopismo w cenie 16 zł można nabyć wysyłając zamówienie na adres kwyd@skpb.waw.pl

Nagrobek Grzegorza Ławrowskiego w Mszanie

9 listopada 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Unikalny zespół pomników nagrobnych przy ruinach prezbiterium cerkwi w Mszanie został ostatnio odnowiony i zakonserwowany przez Szymona Modrzejewskiego z Magurycza dzięki staraniom mszańskiej pani sołtys. Warto tu przypomnieć, że Szymon zajmował się tymi nagrobkami po raz pierwszy już w 2004 r. Cerkwisko ma być jeszcze uporządkowane i zaopatrzone w tablicę informacyjną. A ponieważ jeden ze znajdujących się tam nagrobków upamiętnia parocha Mszany Grzegorza Ławrowskiego, korzystając z okazji chcemy przypomnieć jego postać, a także rodzinę Ławrowskich ogromnie zasłużoną dla tych terenów.

Probostwo w Mszanie w dawnej Polsce było dziedziczne i przynajmniej od roku 1521 przynależało do rodu Stebnickich herbu Przestrzał, a od 1772 r. do Ławrowskich herbu Sas – przez wiele pokoleń „gente Rutheni natione Poloni”.
Pierwszym historycznie znanym Ławrowskim będącym proboszczem w Mszanie był ks. Jan (Iwan) Ławrowski, który parafię objął w roku 1772, po śmierci swojego teścia Bazylego Stebnickiego. Ksiądz Jan był na owe czasy jednym z najbardziej wykształconych księży obrządku greckokatolickiego. W Mszanie osiadł już w późnym wieku, a wcześniej przez wiele lat był dziekanem teologii Kolegium Teatyńskiego we Lwowie, powstałym z fundacji Jakuba Sobieskiego dla kształcenia księży obrządków katolickich: ormiańskiego i greckiego. W Mszanie też prawdopodobnie zmarł. Czytaj dalej →

Nikifor. Malarz nad malarzami

6 listopada 2021 | Wydarzenia | Na temat:

Z prawdziwą radością informujemy, ze w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie od 16 listopada 2021 roku będzie można oglądać monograficzną wystawę Epifaniusza Drowniaka zwanego Nikiforem – jednego z najbardziej znanych malarzy nieprofesjonalnych. Na ekspozycji zobaczymy ponad 130 jego dzieł pochodzących z kolekcji własnej PME, jednej z najbogatszych w Polsce. Wystawa przedstawia przekrojowo dorobek malarza i obejmuje wszystkie podejmowane przez niego tematy: pejzaż, architekturę miejską i fantastyczną, dworce kolejowe, wnętrza świątyń i sklepów, postacie świętych. Obok obrazów z kolekcji własnej PME, na wystawie zaprezentowane będą również dzieła z kolekcji Alfonsa Karnego, wybrane przez niego osobiście u Nikifora, tym cenniejsze, że rzadko eksponowane, zachowały niepowtarzalną „nikiforową” barwę – głęboką, nieledwie aksamitną. Dzieła Nikifora będzie można oglądać przez 3 miesiące, do 27 lutego 2022 roku.

Czytaj dalej →

Łemkowskie „Prześwietlania” raz jeszcze

2 listopada 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Uprzejmie informujemy, że wystawa fotografii Alicji Przybyszowskiej pt. „Prześwietlenia”, o której już wcześniej pisaliśmy będzie miała swoja kolejną odsłonę. Tym razem można ją będzie oglądać od 6 listopada do 6 grudnia 2021 r. w Galerii Fotografii „Interferencje” w Miejskim Ośrodku Kultury „Podziemny Olkusz”, ul. Rynek 4, oczywiście w Olkuszu.

…wśród gór Beskidu Niskiego … dziś na pozór puste doliny gościły kiedyś tętniące życiem wsie. Świadkami tych wydarzeń są dziś tylko puste sady, samotne krzyże…

Wernisaż wystawy odbędzie się 6 listopada 2021 r. o godzinie 17.
Serdecznie zapraszamy.

Renowacja łemkowskich nagrobków w Mszanie

28 października 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Dzięki staraniom pani sołtys i z pomocą finansową jednego z mieszkańców beskidzkoniskiej Mszany udało się wyremontować przydrożny krzyż, którego odłamane elementy leżały w trawie. Patrząc na załączone zdjęcia aż trudno uwierzyć, że to ten sam krzyż przed i po renowacji. Podjęto także prace renowacyjne przy nagrobkach znajdujących na cerkwisku, a jego teren uporządkowano. Środki na ten cel udało się pozyskać z zewnątrz. Napiszemy o tym więcej wkrótce, teraz zamieszczamy poniższy apel pani sołtys Ewy Kaczmarskiej-Więckowskiej:

Na cmentarzu w Mszanie (gmina Dukla) jest 17 nagrobków z XIX w. Wykonane są z piaskowca czasem zdobionego metalowym krzyżem. Czas i warunki atmosferyczne nie są ich sprzymierzeńcem: rdza niszczy części metalowe, mchy wgryzają się w kamień, woda, słońce i mróz tworzą szpary i pęknięcia, odpadają kawałki. Co prawda w 2004 r. woluntariusze z „Magurycza” (wówczas działającego jeszcze w ramach Towarzystwa Karpackiego) społecznie oczyścili i zaimpregnowali te nagrobki, ale po 14 latach przyszedł czas na ich gruntowną konserwację. Nagrobki z cmentarza mogłyby wyglądać tak jak ten odrestaurowany, tyle że renowacja jednego to 6 do 8 tysięcy złotych wg cen dzisiejszych. Zatem skromnie licząc na wszystkie 17 nagrobków z cmentarza potrzebujemy minimum 100 tysięcy złotych. Bez pomocy ludzi dobrej woli nie damy rady i nasze dziedzictwo kulturowe ulegnie zniszczeniu. Czytelniku tego apelu proszę pochyl się nad tą prośbą i wesprzyj finansowo naszą inicjatywę wpłacając darowiznę na konto Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Karpackiej „Karpatka” (NIP 684 25 28 213) z siedzibą w Mszanie, BNP PARIBAS nr 72 1600 1462 1893 6636 2000 0004.

Ewa Kaczmarska-Więckowska, sołtys Mszany

O dzwonnicy w Polanach Surowicznych raz jeszcze

6 października 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Po spotkaniach karpackich online, przyszła kolei na spotkanie w realu, czyli twarzą w twarz. Dlatego też Witold Grzesik zaprasza serdecznie 13 października 2021 r. o godz. 18 do Wypożyczalni dla Dorosłych i Młodzieży nr 97 Centrum Informacji im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie przy ulicy Czerniakowskiej 178a na swoją prelekcję zatytułowaną „Nie wiedzieliśmy, że się nie da. O remoncie dzwonnicy w Polanach Surowicznych w Beskidzie Niskim”. Wstęp wolny. Czytaj dalej →

Łemkowskie „Prześwietlania”

21 września 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Z prawdziwą przyjemnością pragniemy poinformować o tym, że Towarzystwo Karpackie objęło swoim patronatem wystawę fotografii Alicji Przybyszowskiej pt. „Prześwietlenia”, której kolejna już prezentacja będzie miała miejsce w Galerii „na6” przy ul. Matejki 6 w Gliwicach, a która jest bardzo osobistą wizją Łemkowszczyzny. Wernisaż wystawy czynnej od 27 września do 23 października 2021 r. odbędzie się 2 października 2021 o godzinie 17. Tworzone przez autorkę fotogramy to złożone kompozycje będące swoistymi opowieściami o wielowątkowej narracji. Alicja Przybyszowska tak pisze o swojej twórczości:
Fotografowanie dla mnie to nie zadanie matematyczne, które można rozwiązać według wzoru. To doświadczenie, które się czuje. To proces trwający latami, kolejne doświadczenia, rozwój, spotkania i rozmowy z ludźmi. To wszystko próbuję przedstawić w cyklu fotografii „Prześwietlenia”.
Tak czuję Beskid Niski. Chciałam przekazać energię tego miejsca, ludzi, tradycji, symboli. W fotografii wszystko ma jakieś znaczenie, tak jak każde słowo w książce. Nie ma powinności – są tylko możliwości.

Czytaj dalej →

Smutek wrześniowego kermeszu

19 września 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Ten dzisiejszy, wrześniowy Karmesz w Olchowcu był pod wieloma względami wyjątkowy, ale o jednym z  tych względów moim zdaniem trzeba koniecznie powiedzieć. Otóż po raz pierwszy od trzydziestu lat nie było na nim Tadeusza Kiełbasińskiego, pomysłodawcy przywrócenia do życia olchowieckich kermeszy, ich twórcy i wieloletniego animatora. Osoby, bez której po prosty by ich nie było. Jego wiek i stan zdrowia nie pozwolił mu już na przyjazd do ukochanej chyży-muzeum, której wrota dla wszystkich zawsze szeroko otwierał.
Tadeusz jutro kończy 91 lat. Mamy nadzieję, że jeszcze pokona słabość i w przyszłym roku otworzy jak zwykle swoje muzeum. Z całego serca tego mu życzymy i trzymamy za niego kciuki!
Żal tylko i ogromny smutek, że Tadeusza nie było na Kermeszu nie tylko fizycznie, ale także nie wspominano o nim ani słowem. Całkowicie zapomniano o jego zasługach i ogromnej pracy jaką włożył w organizację tego święta. Nie uwzględniono na retrospektywnej wystawie, choć Tadeusz takich kermeszowych wystaw zorganizował w Olchowcu co najmniej kilkadziesiąt. I jakby tego było mało, w wyłożonej księdze pamiątkowej odnowienie kermeszy w Olchowcu przypisano komu innemu.
Po prostu brak słów!

Wrześniowy Kermasz w Olchowcu

15 września 2021 | Wydarzenia | Na temat: , ,

Trzydziesty Kermesz wprawdzie się nie odbył, ale organizatorzy zapraszają na trzydziesty pierwszy i to nie w maju, tylko we wrześniu. Cóż w takich czasach przyszło nam żyć i wygląda na to, że nic na to nie poradzimy. I nawet patron olchowieckiego Kremaszu święty Mikołaj chyba musi się z tym wrześniem pogodzić.
W każdym razie Kermasz w Olchowcu się odbędzie, a w jego programie przewidziano szereg atrakcji. W sobotę 18 września 2021 r. o godz. 18.30 w Domu Ludowy zostanie otwarta wystawa fotografii pt. „Nasz kermesz. Wspomnienia z Olchowca”. Swoją drogą ciekawe czy twórcy wystawy wspomną, że pierwsze Kermesze organizowało Towarzystwo Karpackie. Tego dnia będziemy mogli obejrzeć także występy zespołów: dziecięco-młodzieżowego „Ani Mali ani Duzi” z Lublina oraz występującej od lat na Kermeszach „Kapeli Drewutnia”.
Uroczyste otwarcie Kermeszu odbędzie się w niedzielę 19 września. Potem wystąpi krośnieńska „Kapela spod Rubani”. O godz. 13.30 odprawiona zostanie kermeszowa liturgia w obrządku grecko-katolickim w olchowieckiej cerkwi Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja. W popołudniowej części Kermeszu oprócz licznych występów i konkursów na szczególną uwagę zasługuje prezentacja dwóch bardzo łemkowskich książek Mikołaja Gabły „Olchowiec Łemków utracony” oraz Bolesława Bawolaka „Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic” wydanych przez „Wydawnictwo Żyznowski”, a także spotkanie z ich autorami.
Serdecznie zapraszamy do Olchowca.

Łemkowyna w fotografii

26 sierpnia 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

W imieniu Nowohuckiego Centrum Kultury serdecznie zapraszamy w czwartek 2 września 2021 o godz. 18 do Foto-Galerii NHC przy al. Jan Pawła II 232 na wernisaż wystawy fotografii Zbigniewa Podsiadło pt. „ŁEMKOWYNA” oraz na spotkanie z jej autorem.
Autor – jak sam pisze – chciałby aby wystawa stała się przyczynkiem do zrozumienia historii Łemków.  Jego zamiarem był zawarcie w wystawie niepowtarzalnego klimatu Łemkowszczyzny z jej wielokulturową tradycją , a jednocześnie zwrócenie uwagi widza na ciężką dolę mieszkańców Beskidu Niskiego i tak już bardzo doświadczonych przez historię.
Wystawa będzie prezentowana do 31 października 2021.