O lodowcach w Karpatach Wschodnich

15 listopada 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Zapraszamy na jedenaste w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą wyjątkowo w przedostatni czwartek miesiąca, 20 listopada o godz. 19, a ich gościem będzie dr hab. Piotr Kłapyta. Podczas maksimum ostatniego zlodowacenia lodowce w wielu obszarach górskich Europy osiągnęły swój największy zasięg, pozostawiając w rzeźbie czytelne do dziś ślady swojej działalności. Przez długi czas najsłabiej rozpoznaną pod względem rzeźby glacjalnej częścią Karpat pozostawały Karpaty Wschodnie. Stan ten w znacznym stopniu zmienił nasz gość, który dokonał pierwszej, kompletnej inwentaryzacji zlodowacenia w całych Karpatach Wschodnich. Opowie o swoich badaniach i zabierze nas w podróż w czasie i przestrzeni przez zlodowacone masywy, rozciągające się od Połoniny Równej po rumuńskie Góry Gurghiu. Opowieść zilustrują unikatowe zdjęcia wykonane przez naszego gościa w trakcie badań terenowych. Czytaj dalej →

Pamiętnik PTT tom 33

7 listopada 2025 | Nowości wydawnicze

Dzięki uprzejmości redaktora Józefa Haducha trafił właśnie do moich rąk najnowszy 33 tom Pamiętnika Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego noszący tytuł „Alpy i alpinizm”, a liczący bagatela aż 526 stron. Temat wiodący tomu zajmuje ponad 170 stron tekstu i zawiera oprócz ogólnej charakterystyki alpejskiego górotworu oraz opisu najwybitniejszych alpejskich wierzchołków i lodowców, także krótką historię alpinizmu ze szczególnym uwzględnieniem jej polskiej karty. Znajdziemy tu też ciekawy tekst o alpejsko-szwajcarskich śladach polskich żołnierzy z 2DSP i 1DG internowanych w Szwajcarii. Wśród biogramów najwybitniejszych alpinistów otwierających część zatytułowaną „Człowiek i góry” nie zabrakło oczywiście Polaków. W kolejnej grupie tekstów noszącej tytuł „Dziedzictwo” warte lektury jest wspomnienie Józefa Haducha o Tadeuszu Kiłbasińskim oraz Ryszarda M. Remiszewskiego bardzo ciekawe i osobiste refleksje o Kornelu Makuszyńskim opatrzone ciekawymi ilustracjami. Jednak najobszerniejszym tekstem w całym tomie jest opracowanie Radosława Kuty opatrzone dość zagadkowym tytułem „Wszyscy znamy Zakopane. Wszyscyśmy tu byli i jeszcze na pewno będziemy” przedstawiające obraz Zakopanego w prasie stołecznej w latach 1900-1914. Jak więc widać, jest co czytać, zapraszamy zatem do lektury.

Nagranie Karpackich Zaduszek

31 października 2025 | Spotkania Karpackie

Nagranie z wczorajszych Spotkań karpackich online dostępne jest już pod tym linkiem. Były one tym razem zupełnie wyjątkowe stając się niejako naszymi Karpackimi Zaduszkami, ponieważ wspominaliśmy na nich zamarłych w tym roku kolegów – Tadeusza Kiełbasińskiego, Tomka Kowalika i Andrzeja Ruszczaka. Wszyscy trzej, chociaż każdy na swój niepowtarzalny sposób, byli „karpaccy” w najpełniejszym tego słowa znaczeniu, o czym łatwo się przekonać oglądając zapis, nawet tych z oczywistych względów fragmentarycznych wspomnień. Oczywiście jak zwykle nagranie Spotkań można także obejrzeć na naszym profilu na YouTube.

Zapraszamy też na następne, listopadowe Spotkania Karpackie online, na których dr hab. Piotr Kłapyta opowie nam o karpackich zlodowaceniach.

Nasze Karpackie Zaduszki

23 października 2025 | Spotkania Karpackie

Zapraszamy na dziesiąte w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 30 października o godz. 19. W ostatnich dniach października i pierwszych dniach listopada zarówno tradycja jak i pora roku skłaniają do zadumy, refleksji i wspomnień o tym, co już bezpowrotnie minęło, a przede wszystkim o ludziach nam bliskich i dla nas ważnych, którzy odeszli w mijającym roku. W zaduszkowych Spotkaniach wspominać będziemy zmarłych w 2025 r. naszych karpackich kolegów: Tadeusza Kiełbasińskiego (1930-2025), Tomka Kowalika (1939-2025) i Andrzeja Ruszczaka (1939-2025). Każdy z nich kojarzy się nam z innymi obszarami karpackości: Tadeusz z pracą organiczną na Łemkowszczyźnie i stworzeniem muzeum zabytkowej chyży w Olchowcu, Tomek z publikacjami na temat turystyki, szczególnie tej studenckiej, ochrony przyrody i Mieczysława Orłowicza, a Andrzej z fascynacją i pracą na Huculszczyźnie, a także z popularyzacją postaci i dzieła Stanisława Vincenza. Łączyła ich pasja, miłość do Karpat rozumianych przede wszystkim jako fenomen kulturowy i dążenie do zrozumienia i zbliżenia wszystkich ludzi Karpaty zamieszkujących. Postaramy się powspominać Tadeusza, Tomka i Andrzeja nie tylko na tle ich osiągnięć, ale także poprzez sytuacje codzienne, wydarzenia ciekawe, czy anegdotyczne. Stąd też do tej zaduszkowej rozmowy zaprosiliśmy tych, którzy znali ich najlepiej: Sławka Czarnieckiego, Grzegorza Kiełbasińskiego, Tomka Krzywickiego, Leszka Rymarowicza i Andrzeja Wielochę. Liczymy także na udział członków rodzin Tadeusza, Tomka i Andrzeja. Spotkanie będzie również okazją do zaprezentowania wielu niepublikowanych nigdzie wcześniej karpackich fotografii. Czytaj dalej →

„Stara cerkiew w Worochcie”

23 października 2025 | Aukcyjne karpatiana | Na temat: ,

Wstyd się przyznać, ale strasznie zaniedbaliśmy ostatnio „akcyjne karpatiana”. Zatem żeby te zaniedbania choć trochę nadrobić, prezentujemy dziś kilka naprawdę świetnych karpackich prac z najbliższej aukcji „Grafiki Artystycznej” z projektu aukcyjnego „Sztuka Dawna” DESA Unicum, która odbędzie się 27 października 2025 r. o godz. 19 przy u. Pięknej 1A w Warszawie.
Przede wszystkim wielkiej urody drzeworyt zatytułowany „Stara cerkiew w Worochcie” autorstwa Krystyny Wróblewskiej (1904-1994),  drzeworytniczki i malarki, matki jednego z największych polskich malarzy XX w., Andrzeja Wróblewskiego.
Wart też zainteresowania jest inny drzeworyt (kolorowany) wystawiony na tej aukcji, mianowicie powstały około 1937 r. „Hucuł w słomkowym kapeluszu” Edmunda Ludwika Bartłomiejczyka (1885- 1950), autora wielu znanych doskonałych „huculskich” drzeworytów, w tym okładki do pierwszego wydania „Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza.
Niezwykle sympatyczna jest również barwna litografia na papierze Bronisławy Rychter-Janowskiej (1868-1953) pt. „W drodze do kościoła”, znana też jako „Pasterka”. Nie jest to wprawdzie motyw huculski, choć takie w swoje twórczości malarka miała, ale być może pochodzi z czasów jej pracy w wiejskiej szkole w Siołkowej koło Grybowa, niewątpliwie więc także karpacki.
No i na koniec nie do pogardzenia dwa „skoczylasy”, czyli drzeworyty Władysława Skoczylasa (1883-1934) – „Taniec zbójników I” i „Zbójnicy ze skarbem” z pierwszego dwudziestolecia XX w. Nic, tylko kupować.

XXX seminarium vincenzowskie

13 października 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Na inaugurację nowego roku akademickiego (trochę w ramach remanentów), pod tym linkiem udostępniony został zapis czerwcowego, trzydziestego seminarium vincenzologicznego Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr, którego gościem był David Zelinka, autor przekładu dwóch tomów „Na wysokiej połoninie” na język czeski. Ukazały się one jako „Pravda dávnověku” oraz „Barvínkový věnec”, w Pradze w 2021 roku, nakładem oficyny Malvern. Gość opowiedział o swojej pracy translatorskiej, a ponadto o doświadczeniach teatralnych z tetralogią huculską. Podkreślił, że odczytywanie dzieła Vincenza ma charakter warstwowy, wspominał swoje olśnienia zawartymi tam sentencjami oraz zachwyt nad sposobem odczuwania świata przez pisarza – pełnym miłości do ludzi i do przyrody.

XXVI powojenny odpust w Łopience

7 października 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Pomimo mało optymistycznych prognoz pogody, w minioną niedzielę odbył się XXVI odpust w Łopience. Prognozy straszyły deszczem, wiatrem i zimnem, ale na szczęście modlitwa wszystkich pielgrzymów poskutkowała i nie padało, a nawet chwilami wyglądało słońce, a gorąca atmosfera Łopienki rozgrzała serca przybyłych kilkuset osób (w samej tylko pieszej pielgrzymce z Górzanki uczestniczyło ponad dwustu pielgrzymów). Tegoroczny odpust był szczególny. Po pierwsze ze względu na trwający od początku roku generalny remont cerkwi w Łopience, na który udało się uzyskać środki z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, a po drugie, że po raz pierwszy nie było z nami księdza Piotra Bartnika, który z powodu choroby nie mógł uczestniczyć w odpuście, jednak był cały czas z nami duchem i przygotował wszystko od strony liturgicznej. Za to było sześciu innych księży: dziekan Edward Stopyra, który przewodniczył mszy, dr Bogdan Janik, który wygłosił homilię, Sebastian z Jodłówki, który prowadził pielgrzymkę z Górzanki, Krzysztof Pichur i Krzysztof Olszewski, którzy przez cały odpust spowiadali. W koncelebrze wziął udział także ks. Miron Michaliszyn z Kościoła Greckokatolickiego. Niestety nie udało się uniknąć drobnych potknięć – było trochę zamieszania z parkowaniem samochodów na drodze i przy samej cerkwi, także trochę więcej czasu zajęło przygotowanie ołtarza na zewnątrz cerkwi, ale zmieściliśmy się w kwadransie akademickim i z niewielkim tylko opóźnieniem rozpoczęliśmy modlitwę różańcową. Czytaj dalej →

Zapis spotkania z redaktorami „Wierchów”

27 września 2025 | Spotkania Karpackie

Jeżeli ktoś przegapił Spotkania karpackie online, na których w ostatni czwartek redaktorzy „Wierchów” Wiesław Wójcik i Sebastian Kłosok zajmująco opowiadali o tym wyjątkowym roczniku i o związanych z nim planach na najbliższe lata – to nic straconego – teraz bowiem można to nadrobić i obejrzeć je pod tym linkiem.

A następne Spotkania karpackie online, 30 października, poświęcimy wspomnieniom o naszych zmarłych w tym roku Kolegach.
Serdecznie zapraszamy

Dwudziesty szósty odpust w Łopience

21 września 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Pomimo trwającego jeszcze remontu cerkwi w Łopience, kustosz łopieński Zbyszek Kaszuba zaprasza wszystkich chętnych na doroczny, już dwudziesty szósty w czasach powojennych, odpust w Łopience. Tradycyjnie spotykamy się w pierwszą październikową niedzielę, która w tym roku przypada 5 października. Msza Święta rozpocznie się o godzinie 11, a godzinę wcześniej rozpoczniemy modlitwę różańcową.
Bardzo prosimy sprzedawców pamiątek, którzy chcieliby rozstawić swoje stragany przy cerkwi o wcześniejszy kontakt mailowy pod adresem: z.kaszuba2@poczta.fm w celu uzyskania akceptacji. Uwaga! W rejonie cerkwi nie przewidujemy ustawiania stoisk gastronomicznych.

Sto lat rocznika „Wierchy”

20 września 2025 | Spotkania Karpackie

Zapraszamy na dziewiąte w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 25 września o godz. 19. Okazja jest szczególna. Otóż niedawno na półki księgarskie trafił 89 rocznik „Wierchów”, czasopisma którego znaczenia dla miłośników gór nie sposób przecenić. 100 lat temu w 1923 r. we Lwowie ujrzał światło dzienne pierwszy tom „Wierchów”, a teraz w Krakowie, tom 89 z datą 2023. „Wierchy” to rocznik poświęcony tematyce górskiej, stanowiący kontynuację ukazującego się od 1876 roku „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego”. Redaktorami czasopisma na przestrzeni lat byli wybitni humaniści i ludzie gór, między innymi Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel, Jan Alfred Szczepański, Władysław Krygowski, Marek Sobolewski. Od 1983 do 2023 r. funkcję redaktora naczelnego pełnił Wiesław Aleksander Wójcik, po którym obowiązki przejął Sebastian Kłosok. Redakcja „Wierchów” obchodziła sto lat swojej nieprzerwanej pracy w roku 2023, ale zwieńczeniem tego jubileuszu jest właśnie ukazanie się rocznika z datą 2023 r. Stąd też zaprosiliśmy do rozmowy poświęconej nie tylko „Wierchom”, ale górom i ludziom gór redaktora seniora dr Wiesława A. Wójcika i obecnego redaktora Sebastiana Kłosoka. Będziemy rozmawiać o początkach czasopisma i o jego przemianach na przestrzeni stulecia, oraz o planach na przyszłość. Czytaj dalej →