Nasze Karpackie Zaduszki

Zapraszamy na dziesiąte w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 30 października o godz. 19. W ostatnich dniach października i pierwszych dniach listopada zarówno tradycja jak i pora roku skłaniają do zadumy, refleksji i wspomnień o tym, co już bezpowrotnie minęło, a przede wszystkim o ludziach nam bliskich i dla nas ważnych, którzy odeszli w mijającym roku. W zaduszkowych Spotkaniach wspominać będziemy zmarłych w 2025 r. naszych karpackich kolegów: Tadeusza Kiełbasińskiego (1930-2025), Tomka Kowalika (1939-2025) i Andrzeja Ruszczaka (1939-2025). Każdy z nich kojarzy się nam z innymi obszarami karpackości: Tadeusz z pracą organiczną na Łemkowszczyźnie i stworzeniem muzeum zabytkowej chyży w Olchowcu, Tomek z publikacjami na temat turystyki, szczególnie tej studenckiej, ochrony przyrody i Mieczysława Orłowicza, a Andrzej z fascynacją i pracą na Huculszczyźnie, a także z popularyzacją postaci i dzieła Stanisława Vincenza. Łączyła ich pasja, miłość do Karpat rozumianych przede wszystkim jako fenomen kulturowy i dążenie do zrozumienia i zbliżenia wszystkich ludzi Karpaty zamieszkujących. Postaramy się powspominać Tadeusza, Tomka i Andrzeja nie tylko na tle ich osiągnięć, ale także poprzez sytuacje codzienne, wydarzenia ciekawe, czy anegdotyczne. Stąd też do tej zaduszkowej rozmowy zaprosiliśmy tych, którzy znali ich najlepiej: Sławka Czarnieckiego, Grzegorza Kiełbasińskiego, Tomka Krzywickiego, Leszka Rymarowicza i Andrzeja Wielochę. Liczymy także na udział członków rodzin Tadeusza, Tomka i Andrzeja. Spotkanie będzie również okazją do zaprezentowania wielu niepublikowanych nigdzie wcześniej karpackich fotografii. Czytaj dalej

„Stara cerkiew w Worochcie”

Wstyd się przyznać, ale strasznie zaniedbaliśmy ostatnio „akcyjne karpatiana”. Zatem żeby te zaniedbania choć trochę nadrobić, prezentujemy dziś kilka naprawdę świetnych karpackich prac z najbliższej aukcji „Grafiki Artystycznej” z projektu aukcyjnego „Sztuka Dawna” DESA Unicum, która odbędzie się 27 października 2025 r. o godz. 19 przy u. Pięknej 1A w Warszawie.
Przede wszystkim wielkiej urody drzeworyt zatytułowany „Stara cerkiew w Worochcie” autorstwa Krystyny Wróblewskiej (1904-1994),  drzeworytniczki i malarki, matki jednego z największych polskich malarzy XX w., Andrzeja Wróblewskiego.
Wart też zainteresowania jest inny drzeworyt (kolorowany) wystawiony na tej aukcji, mianowicie powstały około 1937 r. „Hucuł w słomkowym kapeluszu” Edmunda Ludwika Bartłomiejczyka (1885- 1950), autora wielu znanych doskonałych „huculskich” drzeworytów, w tym okładki do pierwszego wydania „Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza.
Niezwykle sympatyczna jest również barwna litografia na papierze Bronisławy Rychter-Janowskiej (1868-1953) pt. „W drodze do kościoła”, znana też jako „Pasterka”. Nie jest to wprawdzie motyw huculski, choć takie w swoje twórczości malarka miała, ale być może pochodzi z czasów jej pracy w wiejskiej szkole w Siołkowej koło Grybowa, niewątpliwie więc także karpacki.
No i na koniec nie do pogardzenia dwa „skoczylasy”, czyli drzeworyty Władysława Skoczylasa (1883-1934) – „Taniec zbójników I” i „Zbójnicy ze skarbem” z pierwszego dwudziestolecia XX w. Nic, tylko kupować.

XXX seminarium vincenzowskie

Na inaugurację nowego roku akademickiego (trochę w ramach remanentów), pod tym linkiem udostępniony został zapis czerwcowego, trzydziestego seminarium vincenzologicznego Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr, którego gościem był David Zelinka, autor przekładu dwóch tomów „Na wysokiej połoninie” na język czeski. Ukazały się one jako „Pravda dávnověku” oraz „Barvínkový věnec”, w Pradze w 2021 roku, nakładem oficyny Malvern. Gość opowiedział o swojej pracy translatorskiej, a ponadto o doświadczeniach teatralnych z tetralogią huculską. Podkreślił, że odczytywanie dzieła Vincenza ma charakter warstwowy, wspominał swoje olśnienia zawartymi tam sentencjami oraz zachwyt nad sposobem odczuwania świata przez pisarza – pełnym miłości do ludzi i do przyrody.

XXVI powojenny odpust w Łopience

Pomimo mało optymistycznych prognoz pogody, w minioną niedzielę odbył się XXVI odpust w Łopience. Prognozy straszyły deszczem, wiatrem i zimnem, ale na szczęście modlitwa wszystkich pielgrzymów poskutkowała i nie padało, a nawet chwilami wyglądało słońce, a gorąca atmosfera Łopienki rozgrzała serca przybyłych kilkuset osób (w samej tylko pieszej pielgrzymce z Górzanki uczestniczyło ponad dwustu pielgrzymów). Tegoroczny odpust był szczególny. Po pierwsze ze względu na trwający od początku roku generalny remont cerkwi w Łopience, na który udało się uzyskać środki z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, a po drugie, że po raz pierwszy nie było z nami księdza Piotra Bartnika, który z powodu choroby nie mógł uczestniczyć w odpuście, jednak był cały czas z nami duchem i przygotował wszystko od strony liturgicznej. Za to było sześciu innych księży: dziekan Edward Stopyra, który przewodniczył mszy, dr Bogdan Janik, który wygłosił homilię, Sebastian z Jodłówki, który prowadził pielgrzymkę z Górzanki, Krzysztof Pichur i Krzysztof Olszewski, którzy przez cały odpust spowiadali. W koncelebrze wziął udział także ks. Miron Michaliszyn z Kościoła Greckokatolickiego. Niestety nie udało się uniknąć drobnych potknięć – było trochę zamieszania z parkowaniem samochodów na drodze i przy samej cerkwi, także trochę więcej czasu zajęło przygotowanie ołtarza na zewnątrz cerkwi, ale zmieściliśmy się w kwadransie akademickim i z niewielkim tylko opóźnieniem rozpoczęliśmy modlitwę różańcową. Czytaj dalej

Zapis spotkania z redaktorami „Wierchów”

Jeżeli ktoś przegapił Spotkania karpackie online, na których w ostatni czwartek redaktorzy „Wierchów” Wiesław Wójcik i Sebastian Kłosok zajmująco opowiadali o tym wyjątkowym roczniku i o związanych z nim planach na najbliższe lata – to nic straconego – teraz bowiem można to nadrobić i obejrzeć je pod tym linkiem.

A następne Spotkania karpackie online, 30 października, poświęcimy wspomnieniom o naszych zmarłych w tym roku Kolegach.
Serdecznie zapraszamy

Dwudziesty szósty odpust w Łopience

Pomimo trwającego jeszcze remontu cerkwi w Łopience, kustosz łopieński Zbyszek Kaszuba zaprasza wszystkich chętnych na doroczny, już dwudziesty szósty w czasach powojennych, odpust w Łopience. Tradycyjnie spotykamy się w pierwszą październikową niedzielę, która w tym roku przypada 5 października. Msza Święta rozpocznie się o godzinie 11, a godzinę wcześniej rozpoczniemy modlitwę różańcową.
Bardzo prosimy sprzedawców pamiątek, którzy chcieliby rozstawić swoje stragany przy cerkwi o wcześniejszy kontakt mailowy pod adresem: z.kaszuba2@poczta.fm w celu uzyskania akceptacji. Uwaga! W rejonie cerkwi nie przewidujemy ustawiania stoisk gastronomicznych.

Sto lat rocznika „Wierchy”

Zapraszamy na dziewiąte w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 25 września o godz. 19. Okazja jest szczególna. Otóż niedawno na półki księgarskie trafił 89 rocznik „Wierchów”, czasopisma którego znaczenia dla miłośników gór nie sposób przecenić. 100 lat temu w 1923 r. we Lwowie ujrzał światło dzienne pierwszy tom „Wierchów”, a teraz w Krakowie, tom 89 z datą 2023. „Wierchy” to rocznik poświęcony tematyce górskiej, stanowiący kontynuację ukazującego się od 1876 roku „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego”. Redaktorami czasopisma na przestrzeni lat byli wybitni humaniści i ludzie gór, między innymi Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel, Jan Alfred Szczepański, Władysław Krygowski, Marek Sobolewski. Od 1983 do 2023 r. funkcję redaktora naczelnego pełnił Wiesław Aleksander Wójcik, po którym obowiązki przejął Sebastian Kłosok. Redakcja „Wierchów” obchodziła sto lat swojej nieprzerwanej pracy w roku 2023, ale zwieńczeniem tego jubileuszu jest właśnie ukazanie się rocznika z datą 2023 r. Stąd też zaprosiliśmy do rozmowy poświęconej nie tylko „Wierchom”, ale górom i ludziom gór redaktora seniora dr Wiesława A. Wójcika i obecnego redaktora Sebastiana Kłosoka. Będziemy rozmawiać o początkach czasopisma i o jego przemianach na przestrzeni stulecia, oraz o planach na przyszłość. Czytaj dalej

Relacja z Etnowarsztatów w Łopience

Zajęcia dla dzieci pod tytułem „Etnowarsztaty w Łopience – edycja 3” dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyły się 12-13 września. Tym razem rozłożone na dwa dni. W pierwszym dniu dzieci uczestniczyły w warsztatach zatytułowanych „Krajobraz dźwiękowy i kulturowy dawnej wsi łemkowskiej”, które były bogato ilustrowane muzycznie i przygotowywały do właściwego spotkania z Łopienką. Poprowadziła je Agnieszka Bernacka, a na skrzypcach i sopiłce akompaniował Józek Sowa. Odbyły się one na terenie szkół w Hoczwi, Mchawie i Baligrodzie.
W sobotę dzieci przyjechały do Łopienki, gdzie czekały na nich następujące warsztaty: kowalski, garncarski, ceramiczny, wikliniarski, muzyczny, taneczny, kulinarny, młynarski i dwa tkackie. Ponieważ prognozy pogody straszyły deszczem, zostały rozstawione namioty i zadaszenia, aby zabezpieczyć wszystkich przed zmoknięciem. Na szczęście prognoza nie sprawdziła się i przez cały dzień była piękna, słoneczna pogoda. Na pewno wpłynęło to na radosną atmosferę warsztatów i zadowolenie dzieci. A powodów do zadowolenia było wiele: własnoręczne ubicie masła w bodence, zmielenie ziarna i upieczenie z tej mąki proziaków, nauczenie się kroków tanecznych, gra na skrzypcach i basach, zrobienie glinianej miseczki czy też ptaszka, utkanie fragmentu serwetki czy też uplecenie podstawy kosza wiklinowego. I w ten to sposób, łącząc zabawę z nauką, dzieci zetknęły się z prawdziwą atmosferą dawnej Łopienki. Miały okazję poznać tradycje zajęcia i zwyczaje, a także docenić wartość własnej pracy. A że nauczyły się wielu nowych rzeczy można było przekonać się podczas konkursu, który odbył się na zakończenie warsztatów. Czytaj dalej

Etnowarsztaty w Łopience – edycja 3

Serdecznie zapraszamy w najbliższą sobotę 13 września 2025 r. do Łopienki na kolejną  edycję „Etnowarsztatów w Łopience”, czyli kolejnego spotkania z żywą tradycją w dolinie dawnej wsi i cerkwi odbudowanej z ruin. Kultura materialna i duchowa na styku kultury polskiej i rusińskiej, ginące rzemiosła i sztuka ludowa, etnograficzna zabawa w dawne czasy.

Początek o godz. 10, a program tu do pobrania.

Szczególnie serdecznie powitamy wszystkich partnerów naszego projektu.

Jubileusz skansenu w Nowym Sączu

Równo 50 lat temu podwoje otworzył dla zwiedzających Sądecki Park Etnograficzny. To wyjątkowe miejsce, gdzie zgromadzono i wyposażono dziesiątki autentycznych wiejskich budynków i gdzie pielęgnuje się kulturowe tradycje grup etnograficznych i etnicznych z całej Sądecczyzny i regionu pienińskiego.

Z tej okazji w niedzielę 14 września 2025 r. w skansenie odbędzie się jubileuszowa impreza etnograficzna z muzyką, dobrą kuchnią i zabawią, a w dniach 14-16 września konferencja naukowa „Ślady. Świadomość – pamięć – interpretacja”. Szczegóły na plakacie.