Wszystko na temat: Tatry

Pod tym linkiem udostępniamy nagranie z marcowych Spotkań Karpackich online, na których o przedziwnej i zaskakującej karierze pieśni Hej, Krywaniu, o której jej autorowi zapewne nawet się nie śniło, opowiedziała zajmująco Maria Kościelniak-Woźniak.
Na następnych Spotkaniach Karpackich online w czwartek 25 kwietnia 2024 r. wysłuchamy kolejnego głosu historyka o dawnej i niedawnej przeszłość nadczeremoskich Kut, a tym historykiem będzie oczywiście prof. Tadeusz M. Trajdos.

Zapraszamy na trzecie w 2024 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą się 28 marca jak zwykle o godzinie 19. Naszym gościem będzie Maria Kościelniak-Woźniak, która przedstawi prelekcję pt. „Od Tetmajera do Goorala. Intermedialne losy pieśni Hej, Krywaniu. Zapoznamy się z karpackim tematem stanowiącym już od ponad 100 lat jeden z ważnych elementów naszej kultury, a także popkultury. Nie tylko zresztą naszej… Krywań jest jeszcze ważniejszy dla tożsamości narodowej Słowaków. Dla nich jest wręcz „górą narodową”. Jest obecny w hymnie Słowacji, a także na monetach o nominale 1, 2 i 5 eurocentów.
W 1903 r. ukazał się pierwszy tom opowiadań tatrzańskich Kazimierza Przerwy Tetmajera zatytułowany Na skalnem Podhalu. Wtedy też rozpoczął się intertekstowy i międzymedialny żywot pieśni Hej, Krywaniu – do dziś jednej z najczęściej wykonywanych przez kapele góralskie. Śpiewka Hej, Krywaniu jest w oryginale wyrazem żalu za utraconym „kochaniem”. Śpiewająca pieśń Marta Uherczykówna „serce swoje młode i gibkie, i pachnące żywicą ciało ofiarowała Jaśkowi na miękkich mchach w podkrywańskim lesie, po czym została przezeń porzucona. Utwór szybko został włączony do repertuaru ludowego i obecnie funkcjonuje jako pieśń góralska. Taki rodowód pozwolił na silne przekształcenia Krywania i rozmnożenia jego znaczeń, a nawet całkowitego oderwania od oryginalnego kontekstu. Popularność Krywania jako pieśni ludowej sprawiła, że na początku lat 70. zespół Skaldowie wydał płytę Krywań, Krywań, która do dziś jest uznawana za jedno z najważniejszych i najlepszych ich dokonań. Pieśń została także wykorzystana w filmie Władysława Pasikowskiego Operacja Samum (1999). Zanurzenie góralskiej śpiewki w wojennym kontekście bliskowschodnim nadaje jej charakter patriotyczny o wymiarze ponadregionalnym. O Krywaniu we współczesnej polskiej popkulturze przypomina m.in. Gooral, czyli Mateusz Górny, zajmujący się łączeniem nowoczesnej muzyki elektronicznej z utworami góralskimi. Krywań pojawił się w jego twórczości aż trzy razy. Popularność przyniosła mu wersja wykonywana we współpracy z Zespołem Pieśni i Tańca „Mazowsze”, która szczególnym echem odbiła się po koncercie podczas festiwalu Przystanek Woodstock w roku 2013. W wystąpieniu naszej gościni, na tle materiału faktograficznego, przeprowadzona zostanie analiza zmian w funkcjonowaniu utworu Hej, Krywaniu i ich związków z trendami w popkulturze. Prześledzone zostaną także przesunięcia międzymedialne – od wiersza, przez pieśń w różnych interpretacjach, po wykorzystanie w filmie, performansie i teledysku artystycznym. Czytaj dalej →

Uprzejmie informujemy, że dostępne jest już od dziś nagranie z szóstych tegorocznych Spotkań karpackich online, na których dr Anna Pigoń, na kanwie swojej niedawno wydanej książki opowiadała o kobietach współtworzących legendę Tatr. Jeżeli w ostatni czwartek nie mieliście czasu, albo chcielibyście jeszcze raz posłuchać o Tatrach i Zakopanem z perspektywy do tej pory mniej znanej, klikajcie w ten link.
A przy okazji zapraszamy na pierwsze wakacyjne Spotkania karpackie online w czwartek 27 lipca o godz. 19, których gościem będzie Bogdan Gocz gospodarz i dyrektor Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej.

Zapraszamy na szóste w tym roku Spotkania Karpackie online, które odbędą się w czwartek 29 czerwca 2023 r., jak zwykle o godzinie 19. Naszym gościem będzie dr Anna Pigoń, która na kanwie swojej niedawno wydanej książki opowie o kobietach współtworzących legendę Tatr. Badania nad Tatrami w kontekście humanistycznym, szczególnie dotyczące literatury mają bogatą historię, dotychczas jednak dominowała w nich perspektywa androcentryczna. To mężczyzn kojarzono z formowaniem regionu i kulturowym upowszechnianiem tej szczególnej przestrzeni, dlatego też w narracjach związanych z Tatrami dominowały męskie biografie, utwory i spojrzenia. Tymczasem o kobietach, które w owej przestrzeni są obecne, kształtują ją i współtworzą modele pisania i myślenia o niej, trudno mówić wyłącznie w kontekście uzupełnienia bądź jako o lokalnym kolorycie. Bywa, że owe aktorki tatrzańskiego dyskursu tworzą własną, osobną herstorię. Wykład „Kobiety Tatr. Góralki, taterniczki, turystki” dotyczyć będzie kobiet tworzących literaturę o Tatrach do 1939 roku lub obecnych w niej jako bohaterki, a także tych, które na różne sposoby tworzyły szeroko pojętą kulturę tatrzańsko-podhalańską.
Anna Pigoń – literaturoznawczyni, doktorka nauk humanistycznych. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Sekretarzyni czasopisma „Góry – Literatura – Kultura” i Pracowni Badań Humanistycznych nad Problematyką Górską. Autorka monografii „Góralki, taterniczki, turystki. Kobiety w literaturze o Tatrach do 1939 roku”. Publikowała między innymi w czasopismach „Góry–Literatura–Kultura”, „Filoteknos”, „Orbis Linguarum” oraz w monografiach zbiorowych. Jej zainteresowania badawcze obejmują góry w perspektywie humanistycznej, motyw kobiety w literaturze. Czytaj dalej →