W styczniu 2007 roku nakładem Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK ukazała się książka zatytułowana „Góry Huculszczyzny. Przewodnik, który łączy” pod redakcją Andrzeja Wielochy.
Przewodnik ten, będący jak dotąd pierwszą próbą wspólnego, polsko-ukraińskiego spojrzenia na Huculszczyznę – krainę, która w kulturze obydwu narodów odegrała ważną rolę, jest właściwie rodzajem monografii krajoznawczej, składającej się z szeregu odrębnych rozdziałów, omawiających, zdaniem autorów, najistotniejsze dla ukazania omawianego regionu zagadnienia. Huculszczyznę potraktowano w nim, także po raz pierwszy chyba, jako całość, uwzględniając część Bukowińską i Zakarpacką, a także te jej fragmenty, które znajdują się na terytorium dzisiejszej Rumunii. Choć, tym ostatnim poświęcono niestety znacznie mniej miejsca, niż by na to zasługiwały.
Książka składa się z trzech części.
W pierwszej autorzy kolejnych rozdziałów przybliżają czytelnikowi środowisko geograficzne i przyrodnicze, a także historię omawianej krainy. Poszczególne tematy omawiane są na tyle szczegółowo, że zainteresować mogą nie tylko, przypadkowego turystę, ale także wytrawnego krajoznawcę, pragnącego pogłębić swoją wiedzę.
W drugiej część przedstawiono propozycję szeregu tras wycieczkowych, ułożonych w taki sposób, aby mógł z nich korzystać zarówno turysta ambitny, gotowy wędrować kilka dni z namiotem, jak i taki, który chce w kilku jednodniowych wycieczkach zobaczyć najciekawsze miejsca Huculszczyzny.
Wreszcie w trzeciej części omówione zostały wybrane zagadnienia, istotne dla poznania tego regionu i jego unikatowej kultury. Szczególnie obszernie i fachowo zaprezentowana została świecka i sakralna architektura regionu. Autor tego rozdziału dr Włodzimierz Witkowski, wykorzystał tu swoją ogromną wiedzę opartą o polską i ukraińską literaturę przedmiotu, oraz o własne, prowadzone od ponad 10 lat badania terenowe. Także gospodarce pasterskiej, stanowiącej najważniejszy komponent krajobrazu kulturowego Huculszczyzny, poświęcono dużo uwagi, omawiając ją w dwu osobnych rozdziałach. Pierwszy, autorstwa dr Mateusza Trolla, prowadzącego od wielu lat badania terenowe na połoninach Czarnohory, ukazuje aktualny stan gospodarki pasterskiej. Drugi autorstwa etnografa, Urszuli Janickiej-Krzywdy,jednej z najlepszych znawczyń etnografii górali karpackich, ukazuje kulturowy kontekst pasterstwa. Część tę dopełniają rozdziały omawiające strój i muzykę Hucułów, dzieje opryszków, zjawiska społecznego, które odcisnęło trwały ślad w zbiorowej świadomości mieszkańców regionu, a także obszerne omówienie dziejów turystyki i zagospodarowania turystycznego autorstwa Jerzego Kapłona.
Książkę zamyka słownik krajoznawczy wybranych miejscowości z terenu całej Huculszczyzny, wybór bibliografii oraz podstawowy zestaw informacji praktycznych, niezbędnych dla każdego turysty wybierającego się na Huculszczyznę.
Brakuje niewątpliwie w tej książce indeksów, które ułatwiłyby poruszanie się po omawianej problematyce, oraz biogramów ważniejszych postaci związanych z Huculszczyzną. W sumie jest to praca potrzebna i ważna, nie tylko jako istotny krok w budowaniu wspólnego spojrzenia na polsko-ukraińskie dziedzictwo kulturowe, ale także pogłębiająca w obydwu naszych społeczeństwach wiedzę o dziejach Huculszczyzny, o bogactwie tej krainy oraz historii jej badań i poznawania.
Przewodnik wydany został jednocześnie w ukraińskiej, polskiej i angielskiej wersji językowej.
Spis treści
Wstęp
Wojciech Krukar
O górach Huculszczyzny
Położenie
Budowa geologiczna i morfologia
Rzeźba
Hydrografia
Klimat
Charakterystyka pasm górskich
Jurij Nesteruk
Przyroda
Szata roślinna
Świat zwierzęcy
Dzieje badań przyrodniczych
Dzieje ochrony przyrody
Andrzej Wielocha
O Huculszczyźnie
Mapa Huculszczyzny
Rodowód Huculszczyzny
Pochodzenie nazwy „Hucuł”
Wybrane zagadnienia z historii
Poznawanie Huculszczyzny
Wybór tras turystycznych
Grygorij Melnyk
trasy 1-9
Wojciech Krukar
trasy 1-2
Mateusz Troll, Izabela Sitko
Pasterstwo
Urszula Janicka-Krzywda
Połoniny pełne czarów
Włodzimierz Witkowski
Architektura Huculszczyzny
Architektura świecka
Architektura sakralna
Urszula Janicka-Krzywda
Strój huculski
Justyna Cząstka
Muzyka Huculszczyzn
Urszula Janicka-Krzywda
Tropami karpackich opryszków
Jerzy Kapłon
Dzieje turystyki i zagospodarowania turystycznego
Słownik wybranych miejscowości
Wybór bibliografii
Informacje praktyczne