Nowości wydawnicze

Jerzy Starzyński, Szlakiem nieistniejących wsi łemkowskich, Fundacja Wspierania Mniejszości Łemkowskiej „Rutenika”, 2006.
Książka jest pierwszym etapem projektu noszącego ten samtytuł a mającego upamiętnić 60 rocznicę akcji „Wisła”. Stanowi swego rodzaju słownik zawierający opis 47 nieistniejących wsi łemkowskich z terenu południowo-wschodniej Polski w podziale na powiaty. Niestety nie zawiera zbyt wiele nowych informacji, a jest jedynie kompilacją materiałów opublikowanych w pracach przede wszystkim Witolda Grzesika i Tomasza Traczyka oraz Stanisława Krycińskiego.
Połowę z liczącej 142 strony książki wypełniają archiwalne zdjęcia zezbiorów Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku oraz ze zbiorów prywatnych. Wydawnictwo sfinansowano z dotacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Nakładem słowackiego wydawnictwa DAJAMA w serii Piękno Słowackiej Kultury ukazała się w pierwszej połowie tego roku po polsku książka pt. Drewniane cerkwie i kościoły. Książka bardzo starannie wydana, zawiera bogato ilustrowane kolorowymi fotografiami opisy 44 drewnianych świątyń – kościołów rzymskokatolickich, ewangelickich kościołów artykularnych i cerkwi greckokatolickich. Wszystkie opisane obiekty zlokalizowane są na mapce umieszczonej na wewnętrznej stronie okładki. Format B5, 128 stron.
Książka jest tłumaczeniem ze słowackiego, ale ogromne uznanie dla tłumacza i wydawcy musi budzić odwaga z jaką potraktowano w niej nazewnictwo. Otóż, poza oczywiście mapą, gdzie mamy nazewnictwo słowackie, wszędzie w tekście używane jest nazewnictwo polskie. I tak mamy tu m. in. Twardoszyn, Jałową, Szmigowiec, Kożany, Wyżny Komarnik, Łuków-Wenecję i Bardiów-Uzdrowisko. Odwaga i konsekwencja na jaką nie stać niestety wielu polskich wydawców.
Książkę czyta się więc wspaniale i choćby tylko z tego względu warto ją gorąco polecić.

Nakładem sanockiego wydawnictwa „San” na rynku księgarskim ukazały się następujące pozycje:
Maciej Skowroński, Agata Skowrońska-Wydrzyńska,
„Bojkowie górale połonin-przewodnik po kulturze bojkowskiej” (format 15×21 cm, 48 stron, 99 fotografii), to prawie album zawierający sporo kolorowych zdjęć współczesnej Bojkowszczyzny wzbogacony opisami elementów kultury materialnej i duchowej tej grupy górali ruskich.

Maciej Skowroński, Agata Skowrońska-Wydrzyńska,
„Góry Sanockie. Przewodnik i słownik historyczny Sanok i okolice” (format 12×16,5 cm, 128 stron, 120 fotografii) to pozycja w ciekawy sposób opisująca Sanok i okoliczne miejscowości, piesze trasy zwiedzania oraz tradycyjne niegdyś zajęcia mieszkańców takie jak m.in. „palenie” soli czy spław drewna Sanem.
Te i inne książki dot. Karpat są do nabycia w Centrum Informacji Turystycznej w Sanoku lub za pośrednictwem strony internetowej www.san.hiker.pl.

Dzięki uprzejmości naszego kolegi z Sanoka, dotarła do nas ostatnio książka zatytułowana „Gdzie wspólne źródła… Dzieje współistnienia kultur polskiej i ukraińskiej na ziemi sanockiej od średniowiecza do współczesności”, wydana przez Muzeum Historyczne w Sanoku w 2006 roku. Jest to praca zbiorową składającą się z szeregu samodzielnych artykułów. Niestety, żeby zorientować się w ich tematyce, trzeba przekartkować książkę strona po stronie, ponieważ redaktorzy zapomnieli o… spisie treści (sic!). Zastępując więc niejako redaktorów, prezentujemy poniżej wykaz autorów i tytuły zawartych w niej artykułów:
Piotr N. Kotowicz, Maria Zielińska, Ziemia sanocka w pradziejach i wczesnym średniowieczu;
Andrzej Romaniuk, Historia ziemi sanockiej;
Krystyna Galewicz, Sztuka dawna ziemi sanockiej;
Katarzyna Winnicka, Sztuka cerkiewna ziemi sanockiej;
Danuta Blin Olbert, Kultura ludowa ziemi sanockiej;
Krystyna Gawlewicz, Sztuka współczesna ziemi sanockiej.
Książka jest właściwie albumem, o czym może świadczyć to, że ilustracje, w tym całostronicowe i w większości kolorowe, zdecydowanie przeważają nad tekstem, a także raczej albumowy format 240/295, oraz twarda oprawa. Ale tu kolejna, niewybaczalna w wypadku wydawnictwa albumowego wpadka redaktorów i wydawcy, a mianowicie brak spisu ilustracji. Tak więc dobrej jakości zdjęcia cerkwi, reprodukcje ikon, czy obrazów Beksińskiego czytelnik znajdzie dopiero wtedy, kiedy przekartkuje całą książkę.
Każdy artykuł powtórzono w całości w języku ukraińskim i angielskim, co także wydaje się nieporozumieniem. O wiele rozsądniejsze byłoby wydanie osobnych edycji językowych. Po co Ukraińcowi teksty polski i angielki, a czytelnikowi anglojęzycznemu artykuły po polsku i ukraińsku? Do ćwiczenia języków wszak lepsze są podręczniki.
Książka jest z pewnością pożyteczna, jednak na przyszłość wypadało by poradzić Muzeum Historycznemu w Sanoku, żeby planując wydanie książki, zwróciło się do profesjonalnego wydawcy. Oszczędzi w ten sposób sobie wstydu, a czytelnikowi kłopotów.

Dariusz Dąbrowski

Rzeczpospolita Polska wobec kwestii Rusi Zakarpackiej (Podkarpackiej) 1938-1939
Europejskie Centrum Edukacyjne, Format B5, rok wydania 2007, stron 413.
Książka omawia polską politykę wobec Rusi Zakarpackiej w ujęciu zarówno politycznym, jak i wywiadowczo-wojskowym, w tym szeroko akcje dywersyjne polskiego wywiadu. Przedstawia problem Zakarpacia w szerokim kontekście międzynarodowym, a także w kontekście stosunków bilateralnych polsko-węgierskich i polsko-czechosłowackich, uwzględnia specyfikę czeskiego, a także węgierskiego punktu widzenia. Osobne części pracy zostały ponadto poświęcone ukraińskiemu stanowisku wobec poruszanego tematu oraz polityce III Rzeszy.

Na początku tego roku w Nowym Sączą ukazał się tom 1 „Zeszytów sądecko-spiskich” (Nowy Sącz 2006, str. 156, A4), nowego periodyku popularnonaukowego pomyślanego jako rocznik prezentujący najnowsze wyniki badań poczynione na gruncie nauk historycznych, a dotyczące ziemi sądeckiej i słowackiego Spisza. Tom pierwszy jest w zasadzie wydawnictwem okolicznościowym, związanym z obchodzonymi w 2005 roku jubileuszami Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej i Sądeckiego Parku Etnograficznego w Nowym Sączu. Zawiera materiały z konferencji muzealnej zatytułowanej „Specyfika kultury karpackiej i jej prezentacja w skansenach pogranicza polsko-słowackiego”, która odbyła się we wrześniu 2005 rok w Nowym Sączu. Wydawcą zeszytów jest Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu.

Czytaj dalej →