Spotkania Karpackie

online

Spotkania Karpackie 2021 – online

Miło jest nam poinformować wszystkich pasjonatów Karpat, iż inaugurujemy kolejny sezon „Spotkań Karpackich”. Przez wiele lat spotykaliśmy się tradycyjnie w warszawskim Muzeum Ziemi PAN.
Z przyczyn oczywistych w roku 2021 przenosimy się do przestrzeni wirtualnej. Formuła „online” ma niewątpliwie dobre strony, liczymy więc na udział wielu osób, dla których przyjazd do Warszawy specjalnie na prelekcję był dotychczas po prostu niemożliwy.
Ideą przewodnią pandemicznych „Spotkań” jest przypomnienie sobie, że Karpaty niezmiennie istnieją. Są piękne, są ciekawe i jak tylko się da, na pewno do nich wrócimy. Tymczasem dzięki życzliwości znakomitych prelegentów udało się stworzyć program „Spotkań Karpackich” na cały rok!  Zarezerwujcie więc sobie wieczór w każdy ostatni czwartek miesiąca i wędrujcie z nami po karpackich płajach. Każda z prelekcji anonsowana będzie z tygodniowym wyprzedzeniem na naszej stronie internetowej i profilu FB, wraz z linkiem umożliwiającym udział w prelekcji w formule webinarium.
Zaczynamy 28 stycznia o godz. 19 – szczegóły już wkrótce.
A tu do pobrania program „Spotkań Karpackich 2021” wraz z niezbędnymi wskazówkami organizacyjnymi.
Zapraszamy!

Zwracamy się jednocześnie z gorącą prośbą o wsparcie programu popularyzacji problematyki karpackiej prowadzonego przez nasze Towarzystwo poprzez wpłatę darowizny na konto: nr 75 1020 1185 0000 4602 0074 3104, z adnotacją „Spotkania Karpackie”. Za każdą wpłatę będziemy ogromnie zobowiązani. „Spotkania Karpackie” realizowane są wyłącznie siłami społecznymi w ramach działalności statutowej Towarzystwa Karpackiego, prelegenci i prowadzący nie otrzymują honorariów.

O drobnej szlachcie na Bojkowszczyźnie

W związku z decyzją o ograniczeniach działalności placówek oświatowych i kulturalnych, Muzeum Ziemi PAN będzie zamknięte w dniach 12 – 29.03.2020. W tej sytuacji marcowe Spotkania Karpackie zostają przeniesione na inny termin, o którym poinformujemy osobno. Bardzo przepraszamy.

Na marcowych Spotkaniach Karpackich będziemy gościć prof. dr hab. Zbigniewa Liberę z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego, który przedstawi nam prelekcję o drobnej szlachcie z terenu Karpat w granicach ziemi sanockiej i przemyskiej dawnego województwa ruskiego, czyli inaczej mówiąc z terenu szeroko rozumianej Bojkowszczyzny.  Bohaterami opowieści będą więc owi licznie rozsiadali w karpackich dolinach Sanu, Strwiąża, Dniestru, Stryja i Oporu  – Kruszelniccy, Ilniccy, Rybotyccy, Kopystańscy i Tureccy, których kolejne pokolenia zasilały oddziały obrońców Rzeczpospolitej, a którzy często poza herbem nie mieli nic więcej. Profesor Libera jest autorem publikacji z zakresu etnobotaniki i etnomedycyny, antropologii ciała, antropologii historii, etnografii, w tym też prac o Bojkowszczyźnie i Huculszczyźnie. Zapraszamy serdecznie w czwartek 19 marca, jak zwykle o godzinie 18 do Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie.

Czytaj dalej

Muzyczne konteksty Wysokiej Połoniny

Gościem lutowych Spotkań Karpackich będzie dr Jakub Żmidziński z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, nauczyciel akademicki, poeta, redaktor i animator kultury, który wygłosi prelekcję pt. Muzyka Huculszczyzny – muzyka Czarnohory, w twórczości Stanisława Vincenza. Nasz gość od lat interesuje się zagadnieniem korespondencji sztuk, kulturowym wymiarem muzyki oraz problematyką górską w literaturze. Jest autorem książek „Pieniny w literaturze polskiej” i „Wzór nieznany. Stanisław Vincenz a muzyka”. W tej ostatniej poddał analizie opisy różnych rodzajów muzyki obecnych w tetralogii Vincenza: muzykę natury, huculski śpiew i grę na trembicie, fłojerze, czy cymbałach, nutę cygańską, utwory Mozarta, w końcu dźwięki na granicy słyszalności, dobiegające spoza świata. W trakcie spotkania zaplanowano odtworzenie fragmentów utworów muzyki huculskiej. Zapraszamy serdecznie w czwartek 27 lutego o godzinie 18 do Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie. Czytaj dalej

O roślinach Pienin zajmująca opowieść

Na pierwszych w 2020 roku Spotkaniach Karpackich usłyszymy fascynującą opowieść o roślinach Pienin, którą przedstawi nam profesor Ludwik Frey z Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk. Profesor Frey od z górą 30 lat zajmuje się badaniem przyrody Pienin i Beskidu Sądeckiego, nie ma więc ona przed nim żadnych tajemnic. Nic więc dziwnego, że poświęcił florze Pienin cały szereg swoich książek, między innymi: Opowieści o roślinach Pienin, Atlas roślin pienińskich, Kwiaty św. Kingi (wraz z J. Tyburem), Kwiaty ogrodu pienińskiego, Pienińska apteka (dwa wydania),  z także Zielnik pieniński – wierszem i prozą pisany (wraz z Jędrzejem Dziedziną Wiwrem). Serdecznie zapraszamy w czwartek 16 stycznia 2020 roku o godzinie 18 do Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie.

Czytaj dalej

Ławrowscy z Łopienki w życiu politycznym Galicji

Impulsem, który skłonił dr. Leszka Rymarowicza do zainteresowania się historią rodziny Ławrowskich była intrygująca informacja o spoczywającym w krypcie pod kaplicą przy cerkwi w Łopience kapłanie pochowanym w białym habicie z drewnianym kielichem w ręku. Przypuszcza się, że był to zmarły w 1857 r. proboszcz Łopienki, Jędrzej Ławrowski. Jak się okazało przedstawiciele owych „łopieńskich” Ławrowskich przez kilka pokoleń byli znaczącymi postaciami w życiu religijnym, politycznym, a szczególnie kulturalnym Galicji, a później także i II Rzeczypospolitej. Rodzina Ławrowskich herbu Sas z Terki, Łopienki, Smolnika, Turzańska, Mszany, Odrzechowej, Wisłoczka, Hujska, Tarnawki, Lalina i wielu innych miejscowości jest przy tym klasycznym przykładem kształtowania się współczesnej inteligencji ukraińskiej z będącej esencją dawnych kresów wschodnich Rzeczypospolitej szlachty „gente Rutheni, natione Poloni”. Tak więc w grudniowy czwartek dowiemy się o tym, jakie związki rodzinne łączą spoczywającego w łopieńskiej krypcie Jędrzeja Ławrowskiego z Julianem Ławrowskim wicemarszałkiem Sejmu Galicyjskiego, „ukraińskim Caruso” Modestem Męcińskim, znanym ukraińskim etnografem Filaretem Kołessą, Karolem Irzykowskim, a nawet Renatą Bogdańską, żoną generała Andersa. Serdecznie zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27, w czwartek 19 grudnia 2019 roku o godzinie 18. 

Czytaj dalej

Karpackie rośliny lecznicze

Kwietniowe Spotkania Karpackie, ze względu na Święta Wielkanocne, odbędą się 11, czyli w drugi, a nie jak zwykle w trzeci czwartek miesiąca. Ich tematem będą karpackie rośliny lecznicze, oraz tradycyjna medycyna ludowa w Karpatach, jej historia, przemiany, a także stan obecny. O tym wszystkim opowie nam wiceprezes Towarzystwa Karpackiego Robert Księżopolski, który na co dzień jest lekarzem medycyny i doradcą żywieniowym.
Robert od ponad 20 lat zajmuje się tematyką leków naturalnych, a od kilku lat prowadzi badania terenowe nad medycyną ludową w Karpatach. Interesuje się zwłaszcza okolicami Łącka (pograniczem Beskidu Wyspowego, Sądeckiego i Gorców) oraz Huculszczyzną. Serdecznie zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27, w czwartek 11 kwietnia 2019 roku o godzinie 18. Czytaj dalej

Historia orawskiego Piekielnika i jego kościoła

Na najbliższych Spotkaniach Karpackich
o dziejach orawskiego Piekielnika
i jego kościoła opowiedzą prof. Tadeusz Trajdos i Łukasz Wiater, współautorzy niedawno wydanej książki o tej miejscowości. Piekielnik to tajemnicza miejscowość położona na granicy Podhala i Orawy z przepięknym widokiem na Tatry. Jako samodzielna wieś pojawia się w dokumentach z 1588 r. Założony został na prawie wołoskim przez wołoskich osadników. W roku 1619 r. było tu sołectwo i 11 wałaskich osadników oraz młyn. Tak jak i inne miejscowości orawskie wieś ta ogromnie ucierpiała podczas odsieczy Wiednia i wojen kuruckich. W roku 1749 piekielniczanie wybudowali kościół pod wezwaniem Świętego Jakuba, zaś w latach 1878 -80 nową, piękną murowaną świątynię, która stoi po dziś dzień. Serdecznie zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27, w czwartek 21 marca 2019 roku o godzinie 18.
Uwaga! W trakcie Spotkania będzie można stać się właścicielem książki zatytułowanej Piekielnik na Orawie …niemal od zarania dziejów. Czytaj dalej

Zaginione krajobrazy bieszczadzkich połonin

Powojenne wysiedlenia w sposób nagły i nieodwracalny zmieniły krajobraz kulturowy najwyższego pasma górskiego Bieszczadów Zachodnich. Zniknęły stada wypasanych wołów i owiec, koliby pasterskie i płaje, a także żłoby do pojenia zwierząt. Zapomniane zostały dawne stosunki własnościowe. Dzisiaj nie wiele wiemy o tych niepowtarzalnych, a niestety bezpowrotnie minionych krajobrazach. Wiarygodny i bardzo szczegółowy obraz przedwojennych połonin odnajdziemy już tylko w relacjach dawnych mieszkańców bieszczadzkich wsi, których młode życie splotło się z miejscową gospodarką pasterską. Jednak ze względu na nieubłagany upływ czasu, dzisiaj takich przekazów też już nie usłyszymy. To też szczególnie ważną i wprost nie do przecenienia pracę wykonał członek Towarzystwa Karpackiego dr Wojciech Krukar, który przez ostatnie trzydzieści lat, w trakcie mozolnego odtwarzania dawnego nazewnictwa terenowego Bieszczadów utrwalił nie tylko dawną toponimię i umieścił ją na wydawanych przez siebie mapach, ale także zapisał to, co opowiadali mu dawni mieszkańcy Bieszczadów o codziennym życiu na połoninach. Teraz tą unikalną wiedzą podzieli się z uczestnikami Spotkań Karpackich. Serdecznie zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27, w czwartek 21 lutego 2019 roku o godzinie 18. Czytaj dalej

Sofron Witwicki, zapomniany proboszcz Hucułów

Tak się składa, że w tym roku wypada okrągła 200. rocznica urodzin Sofrona Witwickiego (1819-1879), greckokatolickiego księdza, który przez wiele lat był duszpasterzem Hucułów – najpierw przez blisko 6 lat w Kirlibabie, potem przez 25 lat, aż do swojej śmierci, w Żabiem-Ilci. Był też ksiądz Sofron Witwicki (Софрон Витвицький) autorem pierwszych, obszernych, opartych na własnych obserwacjach i badaniach, publikacji z lat 1852, 1863, 1876-7 na temat Hucułów i Huculszczyzny, ale także pierwszym organizatorem struktur Towarzystwa Tatrzańskiego pod Czarnohorą. Był również posłem na Sejm Galicyjski, autorem kilku dramatów i współpracownikiem szeregu uczonych, tak ukraińskich jak i polskich, w tym Zygmunta Glogera.
Postać wielce zasłużonego, a niesłusznie zapomnianego proboszcza Hucułów na najbliższych Spotkaniach Karpackich przypomną Leszek Rymarowicz i Andrzej Wielocha.
Serdecznie zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27, w czwartek 17 stycznia 2019 roku o godzinie 18. Czytaj dalej

„Cerkiew huculska” – czy tak można powiedzieć?

Po przydługiej przerwie wakacyjno-jesiennej w czwartek 13 grudnia 2018 r. zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27 na pierwsze „Spotkanie Karpackie” w sezonie 2018-2019. Jego wyjątkowym gościem będzie dr Włodzimierz Witkowski – człowiek, który wraz ze swoimi studentami w trakcie 20 wypraw naukowych w latach 1995-2018 zinwentaryzował i zmierzył praktycznie wszystkie cerkwie z terenu Huculszczyzny tworząc przy tym unikalną w skali całych Karpat dokumentację. Przedmiotem jego obficie ilustrowanej multimedialnie prelekcji będzie próba odpowiedzi na ważkie dla każdego wschodniokarpackiego krajoznawcy pytanie – czy obiektywnie istniej coś takiego jak „cerkiew huculska”?
Czytaj dalej