Kontynuując relację z naszego pobytu na Ukrainie, przenosimy się do Słobody (Rungurskiej), gdzie w sobotę 29 listopada 2025 r., w przeddzień 137. rocznicy urodzin Stanisława Vincenza, odbyły się „Listopadowe Vincenziwski Czytannija”. Głównym organizatorem była społeczność Słobody, a w szczególności Biblioteka im. Stanisława Vincenza, a swój udział miały też inne organizacje. Jednak nie mogły by się one odbyć bez zaangażowania dwu osób: Luby Motryniec (dyrektor Biblioteki) oraz Aleksandra Stepanenki (ze Stowarzyszenia „Zelenyj Swit” i Towarzystwa Karpackiego). Do Słobody udało się dotrzeć sporej grupie z Polski – siedem osób z Towarzystwa Karpackiego i pięć związanych z Pracownią Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza Uniwersytetu Wrocławskiego z Janem A. Choroszym na czele. Przyjechała również grupa studentów-filologów z Uniwersytetu Karpackiego im. Wasyla Stefanyka w Iwano Frankiwsku pod opieką doc. Tamary Tkaczuk. Głównym celem spotkania były rozmowy o życiu, twórczej drodze i intelektualnym środowisku „Homera Huculszczyzny”, rytuał czytania na głos utworów Vincenza zarówno po ukraińsku jak i po polsku, oraz występy ludowych zespołów artystycznych. Z naszego wkładu wspomnieć należy:
– Referat Aleksandra Stepanenki na temat szlaku ucieczki Stanisława Vincenza wraz z rodziną z Bystreca na Węgry w nocy 29/30 kwietnia 1940 r., oparty o artykuł śp. Andrzeja Ruszczaka, opublikowanyo w Almanachu Karpackim „Płaj”. Referat był też okazją do opowieści o Andrzeju – osobie zasłużonej dla badań vincenzologicznych na Huculszczyźnie.
– Referat przygotowany przez Jurka Warakomskiego analizujący dogłębnie problemy translatorskie przekładu na język angielski pierwszego akapitu „Połoniny”. Skonstatowaliśmy przy tej okazji, że już pierwsze zdanie „Połoniny” niesie ze sobą tyle treści i interpretacji, że mogło by być przedmiotem odrębnej dysertacji.
– Wystąpienie ad vocem prof. Jana A. Choroszego, który w oparciu o własne badania przybliżył historię powstania pierwszego tłumaczenia „Połoniny” na język angielski, a także historię ostatecznej redakcji owego pierwszego zdania dzieła.
– Opowieść Leszka Rymarowicza o postaciach związanych z Huculszczyzną, które Vincenz znał, a których mogiły odwiedziliśmy dwa dni wcześniej na Cmentarzu Łyczakowskim: Tadeusz Wilczyński, Piotr Kontny, Wacław Moraczewski, Maria Wodzicka.
– Opowieści o swoich przygodach z twórczością Vincenza: Aleksander Stepanenko, Jan A. Choroszy, Natalia Pasicznyk (uniwersytet w Tarnopolu), Magdalena Miętus, Emil Bonk i in.
Punktem kulminacyjnym „Czytań…” były uroczystości przy kamieniu upamiętniającym miejsce gdzie stał dom rodzinny Stanisława Vincenza. Zgromadziło się tam sporo ludzi, zapłonęła watra, grała huculska kapela, rozbrzmiewały ukraińskie wiersze i pieśni i oczywiście wersy „Połoniny” po ukraińsku i po polsku. Była też wycieczce po nieistniejącej Słobodzie – do miejsca gdzie stała kaplica rzymsko-katolicka, do obelisku ustawionego przez Stanisława Vincenza ku czci Iwana Franki i na cmentarz dawnej Słobody-Ropy, gdzie prawdopodobnie spoczywa ojciec pisarza Feliks Vincenz. Przy pomniku Iwana Franki z napisem „Wierzę w siłę ducha. Iwanowi France – synowi tej ziemi. St. Vincenz” była okazja odczytania kilku strof z wierszy napisanych przez Frankę po polsku oraz fragmentów „Mojżesza” o nadziei zwycięstwa w tłumaczeniu na polski Sydora Twerdochliba, orędownika jedności Polaków i Ukraińców, jednej z pierwszych ofiar ukraińskiego nacjonalizmu.
Uroczystości zamknęła wspólna biesiada przygotowana przez społeczność Słobody, na której przy suto zastawionych huculskimi smakołykami stołach była okazja do vicenzowskiego „nabywania się” z znajomymi i nieznajomymi. Dla nas, ale też dla Ukraińców było to spotkanie nie o historii, nie o zawieruchach losu, czy tragediach wojny (chociaż trudno się od takich myśli uwolnić) – ale o nadziei i o wierze w zwycięstwo dobrego nad złem.
Serdecznie dziękujemy mieszkańcom Słobody za gościnność i serdeczne przyjęcie, a nowemu hotelowi „Slorung Resort” w Słobodzie za zapewnienie komfortowych warunków mieszkalnych i udostępnienie sali konferencyjnej na sesję i spotkania. Zapraszamy do zapoznania się z krótką relacją z uroczystości wyemitowaną przez lokalną telewizję w Kołomyi NTK.
