Aukcyjne karpatiana

huculszczyznaZ inicjatywy znanego kolekcjonera i zarazem członka Towarzystwa Karpackiego, Ryszarda Kruka postanowiliśmy na naszym portalu wprowadzić nową kategorię postów – „Aukcyjne karpatiana” adresowanych do karpackich kolekcjonerów. Na początek informacja o aukcji nr 112 krakowskiego Antykwariatu „Rara Avis”, która odbędzie się 14 lutego 2015. Katalog pod tym adresem: raraavis.krakow.pl
Pragniemy zwrócić uwagę na kilka zamieszczonych w nim pozycji: ciekawe zdjęcie „Hucuł siedzący na wagoniku leśnej kolejki” poz. kat. 260, albo zdjęcie z końca XIX w. z atelier Artychowskiego „Kobieta w stroju huculskim” poz. 259. Do kupienia będą też: jedyny wydany rocznik (1938) „Złotego Szlaku” kwartalnika poświęconego kulturze Ziemi Halickiej poz. kat. 633, oraz folder pt. „Huculszczyzna” wydany w Kosowie w 1932 z okładką zaprojektowaną przez F. Pautscha (patrz obok). W katalogu wiele innych karpackich ciekawostek. Życzymy udanych łowów.

Kultura ludowa Górali Pienińskich

kultura-ludowa-gorali-pieninskichCentralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie zaprasza w środę 21 stycznia 2014 r. o godz. 17 do swojej siedziby przy
ul. Jagiellońskiej 6 na promocję książki pt. Kultura ludowa Górali Pienińskich pracy zbiorowej pod redakcją Katarzyny Ceklarz i Urszuli Janickiej-Krzywdy. Jest to już szósty tom serii wydawniczej „Kultura Ludowa Górali” wydawanej przez COTG  PTTK.
A oto jego zawartość:
Charakterystyka geograficzno-historyczna obszaru zamieszkiwanego przez Górali Pienińskich, Piotr Dąbrowski
Górale Pienińscy jako grupa etnograficzna, Justyna Masłowiec
Rolnictwo i hodowla przyzagrodowa, Maciej Wawrzczak, Barbara A. Węglarz
Tradycyjne użytkowanie lasu w Pieninach i okolicy, Krzysztof Karwowski, Krzysztof Koper, Maciej Wawrzczak Czytaj dalej

Czasopismo „Żabie”

zabie_okladkaW ostatnich dniach ubiegłego roku trafił do naszych rąk drugi numer ukazującego się na Ukrainie czasopisma „Żabie”, wydawanego przez Wierchowiński Park Narodowy (pierwszy nr ukazał się w 2013 r.). Nosi ono podtytuł „ekologiczno-oświatowy krajoznawczy żurnal”, który dobrze oddaje jego zawartość. Znajdujemy tam – na blisko 70 stronach formatu A4 – kilkanaście artykułów z różnych dziedzin. Począwszy od rozważań o możliwości zwiększenia populacji pstrąga w basenie Czeremoszu, po przez wspomnienie o huculskim wirtuozie Romanie Kumłyku, czy historyczny tekst o karpackich ścieżkach Łesi Ukrainki, aż po artykuł o wyjątkowości klauzy Perkałab. Jest tam też artykuł zatytułowany „Z historii etnograficznego centrum Huculszczyzny” traktujący o samym Żabiem, gdzie przedstawiono m.in. kilka różnych teorii pochodzenia jego nazwy. Niestety wszystkie omawiane teorie bazują na tzw. ludowych etymologiach, a autor artykułu nie wspomina nawet o możliwości pochodzenia nazwy miejscowości (a wcześniej polany) Żabie od rumuńskiej nazwy „Jab” odnoszącej się do podagrycznika pospolitego (Aegopodium podagraria L.) rośliny o leczniczych właściwościach, stosowanej dawniej przez pasterzy w leczeniu bydła.
Tak, czy inaczej niewątpliwie z radością należy odnotować powrót – przynajmniej w nazwie czasopisma – do historycznej nazwy miejscowości wymazanej z mapy w czasach sowieckich.
Жаб’є. Еколого-просвітницький краєзнавчий журнал, nr 2, 2014.

Na Nowy Rok 2015

Źródło na płaju, fot. A. WIelocha

Serdeczne życzenia znalezienia w Karpatach źródeł, z których pić można do woli,
składa wszystkim miłośnikom Karpat redakcja portalu

Pod karpacką choinkę – Płaj 48

P48_okl_mZ życzeniami Radosnych Świąt Bożego Narodzenia oddajemy do rąk czytelników 48 tom Płaju. A zaczyna się on inaczej niż zwykle, bo od poezji, co więcej, wschodniokarpackie wiersze Wojciecha Leopolity przenikają całą jego treść, stanowiąc mocną dominantę. A wiersze to wyjątkowe przede wszystkim ze względu na ogromny ładunek zawartych w nich uczuć. Ich autor poprowadzi nas po dolinach, stokach, połoninach Czarnohory i złomowiskach Gorganów, w znane nam przecież ze współczesnych wędrówek miejsca, jakże jednak inne gdy popatrzymy na nie jego oczami. Może zatem dzięki nim dostrzeżemy coś więcej, niż widzieliśmy dotąd?
W obszernym artykule Tadeusz Trajdos zapoznaje nas fachowo – jak na historyka sztuki przystało – z fascynującym światem malarstwa Augusty Kochanowskiej, Polki z Czerniowiec, która na co dzień mówiła po niemiecku, a dziś na domu, w którym mieszkała ma tablicę pamiątkową jako malarka ukraińska. Jej losy, które z Karpatami splatały się wielokrotnie, kryją do dziś nierozwikłane tajemnice. Czytaj dalej

Płaj 48

P48_okl_dPłaj 48  (wiosna 2014) stron 192+16

Zawartość tomu:

Wschodniokarpackie wiersze Wojciecha Leopolity;

Tadeusz Trajdos, Gasnący ślad. O zapomnianej malarce polskiej z Czerniowiec;

Jan A. Choroszy, W Karpatach Wschodnich panna na rowerze;

Andrzej Ruszczak, O Iwanie Kikinczuku, jednym z ostatnich huculskich zielarzy i przymówników;

Andrzej Perepeczko, Byłem tam nie tylko w dzieciństwie… Wspomnienia z Szybenego i Jasienowa Górnego z lat 1939 i 1942–1943;

Leszek Rymarowicz, Skit św. Andrzeja Apostoła w Łużkach koło Osmołody;

Leszek Rymarowicz, Wołosate raz jeszcze;

Sofija Parfanowycz, Jarmark w Lutowiskach; Czytaj dalej

Siedem wyjątkowych książek – laureatek Nagrody „Sądecczyzna”

spotkania1bNa grudniowym Spotkaniu Karpackim Bożena Mściwujewska-Kruk i Ryszard Kruk zaprezentują siedem wyjątkowych książek – laureatek Honorowej Nagrody „Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego, które każdy miłośnik Karpat, a szczególnie tych wznoszących się nad dolinami Dunajca i Popradu powinien przeczytać.kruki_n
Nagroda „Sądecczyzna” ma charakter honorowy i przyznawana jest za najlepszą, wydaną w kolejnym roku książkę odkrywającą nowe karty historii Sądecczyzny. Ustanowili ją w 2007 r. Odział Nowosądecki PTH, „Almanach Muszyny”, „Rocznik Sądecki” i Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu.
Zapraszamy jak zwykle do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie przy alei Na Skarpie 27 w piątek 19 grudnia 2014 r. o godz. 18.
Dotychczasowi laureaci Honorowej Nagrody „Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego:
2007 Piotr i Tadeusz Łopatkiewiczowie, Stanisława Tomkowicza Inwentarz zabytków powiatu sądeckiego;
2008 Jerzy Leśniak, Szkoła Chrobrego 1908–2008; Czytaj dalej

Kolędowanie na Huculszczyźnie

Okladka_kolednowanieCentralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK zaprasza 12 grudnia 2014 r. na godz. 17 do swojej siedziby w Krakowie przy ul. Jagiellońskiej 6 na promocję książki Justyny Cząstki-Kłapyty „Kolędowanie na Huculszczyźnie” połączoną z pokazem filmu Krzysztofa Krzyżanowskiego pt. Huculski Jordan i przedstawieniem obrzędu kolędowania huculskiego przez kolędników z Żabiego (Werchowyny).
Wcześniej odbędzie się pochód z udziałem kolędników huculskich z trembitami i rogami oraz wykonanie kolędy dla zmarłych nad grobem piewcy Huculszczyzny Stanisława Vincenza na Cmentarzu Salwatorskim. Wymarsz o godzinie 15 sprzed bramy kościoła Najświętszego Salwatora.
Książka wydana została przez COTG PTTK z dofinansowaniem MKiDN w nakładzie 300 egz,  liczy 564 str. formatu B5. Do książki dołączona jest płyta DVD z 3,5 godz. filmem o kolędowaniu i ok. 700 str. tekstów kolęd. Czytaj dalej

Piąty tom Kresowej Atlantydy

kresowa-atlantyda-tom-5Prof. Stanisław Nicieja nie zwalnia tempa i obdarowuje nas kolejnym tomem swojej historii i mitologii miast kresowych. Piąty tom „Kresowej Atlantydy” kontynuuje literacką wędrówkę po przedpolu Karpat. Tym razem autor zaprasza nas do Sambora – miasta ogrodów i wielkiej historii; Rudek – z mauzoleum Fredrów; Delatyna – kurortu sławnego wodami solankowymi, Bitkowa – ze złożami ropy naftowej; Rafajłowej – słynnej z walk II Brygady Legionów Polskich oraz do Nadwórnej – miasta, które było i jest bramą Gorganów. O aktualność książki nich świadczy fakt, że przy omawianiu tej ostatniej miejscowości autor prezentuje odsłoniętą na początku października 2014 r. w kościele parafialnym tablicę pamiątkową poświęconą pamięci wschodniokarpackich walk Legionów Polskich. Wypada jednak sprostować informację zawartą w podpisie pod zamieszczonym zdjęciem: otóż wśród osób, które ufundowały tablicę byli nie tylko członkowie naszego Towarzystwa.
Stanisław Nicieja, Kresowa Atlantyda. Tom 5. Historia i mitologia miast kresowych, Wyd. MS, str. 288

Od Komańczy do Wołosatego ze Staszkiem Krycińskim

BieszczadyNakładem rzeszowskiego wydawnictwa Libra ukazała się kolejna książka Stanisława Krycińskiego. Tym razem autor zabiera nas w historyczno-kulturową wędrówką po Bieszczadach – od Komańczy, przez masyw Chryszczatej i Otryt – do Wołosatego. Przedstawia dzieje osadnictwa nad Osławą, Galicyjskiej Cesarsko-Królewskiej Kolei Żelaznej, a także działania wojenne w okolicach Przełęczy Łupkowskiej w 1939 r. Przywraca pamięci bieszczadzkie losy Wincentego Pola, Kazimierza Józefa Turowskiego i Jana Kantego Podoleckiego. Przypomina o Thonetach z Kalnicy, Giedroyciach z Żubraczego, nadosławskich Łemkach i Bojkach z Wołosatego. Tłem wędrówki są wspaniałe góry i  tajemnicze doliny – pełne pamiątek, zawartych także w dawnych nazwach. Oficjalna premiera książki odbędzie się 5 grudnia w Rzeszowie i 6 grudnia w Ustrzykach Górnych w Zajeździe „Pod Caryńską”.
Stanisław Kryciński, Bieszczady. Od Komańczy do Wołosatego, Wydawnictwo Libra, 280 str., oprawa twarda, format: 160×220 mm