Z okazji przypadającego w tym roku jubileuszu 100-lecia „Ziemi”, niezwykle zasłużonego dla krajoznawstwa czasopisma Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, wspaniałą niespodziankę przygotowała Centrala Biblioteka PTTK im. K. Kulwiecia, umieszczając w Internecie całą jego zawartość. Czytaj dalej
Ukazały się Magury 09, kolejny tom wydawanego przez Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich z Warszawy rocznika krajoznawczego poświęconego Beskidowi Niskiemu i Pogórzom. Zapraszamy do lektury. A oto spis jego zawartości:
Tatiana i Grzegorz Bowanko, Krótki opis II wojny światowej na terenie wsi Krempna i Polany;
Paweł Kukurowski, Wrzesień 1939 roku w Beskidzie Niskim w oczach żołnierzy niemieckich;
Bogdan Huk, Struktura organizacyjna podziemia ukraińskiego na Łemkowszczyźnie w latach 1945-1947;
Tadeusz A. Olszański
(fragmenty)
Wstęp
W dyskusjach o pochodzeniu północnokarpackich grup góralskich, zwłaszcza Łemków, wiele miejsca zajmuje tzw. kwestia wołoska, czyli problem wkładu, jaki w formowanie się tych grup wniosła społeczność zwana Wołochami (wołochami?), a także pytanie – czym była ta społeczność. Wydaje się, że to właśnie owym Wołochom górale karpaccy zawdzięczają swą głęboką wspólnotę kulturową, nie dającą się wyjaśnić samym podobieństwem sposobu gospodarowania. I choć jesteśmy – mniej lub bardziej intuicyjnie – przekonani, że Wołosi żyli niegdyś właściwie w całych Karpatach, a następnie wtopili się w inne karpackie etnosy, zaś na południu dali początek etnosowi rumuńskiemu, zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z tego, że na południu Europy, daleko od Karpat, żyje do dziś dość liczna wspólnota wołoska, która jeszcze stosunkowo niedawno trwała przy zapomnianych na północy Europy formach gospodarowania i kultury. Czytaj dalej
W kwietniu 2009 r. w 120 rocznicę urodzin Petra Szekeryka-Donykiwa ukazała się nakładem Wyd. „Huculszczyna” książka pt. „Rok w wierzeniach Hucułów” zawierająca wybór jego utworów. Są to teksty z różnych okresów twórczości Szekeryka – począwszy od artykułów z prasy pisanych jeszcze przed I wojną światową, po przez publikacje w naukowych zeszytach Towarzystwa im. Szewczenki, aż po wydawane przez Towarzystwo Przyjaciół Huculszczyzny w latach 1935, 37 i 39 „Kalendarze Huculskie”.
Jan Skłodowski
(fragmenty)
Ta bardzo historyczna miejscowość położona u podnóża Gorganów, przed wojną w powiecie nadwórniańskim województwa stanisławowskiego, znajduje się dziś w granicach Ukrainy i nazywa się Bystricia. Jej dawna nazwa związała się nierozerwalnie z walkami 2 i 3 pułków Legionów Polskich na przełomie lat 1914/1915 i od niej wzięła imię tzw. rzeczpospolita rafajłowska. Dzieje wsi są jednak znaczone także wydarzeniami mniejszej wagi, które wyznaczały jedynie bieg spraw codziennych i losy mieszkańców; składają się one na „małą księgę historii”. Skromną i z pozoru mniej ważką niż ta „wielka”, ale stanowiącą dziś przewodnik zapraszający na spotkanie z zachowanymi śladami – ostańcami dawnych czasów.
Leszek Rymarowicz
(fragmenty)
W wydanym wiele już lat temu przewodniku Powroty w Czarnohorę przypomniano, a właściwie odkryto na nowo postacie wielu osób zasłużonych dla turystyki, ochrony przyrody, literatury i sztuki, związanych z Karpatami Wschodnimi w okresie II Rzeczypospolitej. W ciągu kilkunastu minionych lat wiele z tych postaci doczekało się obszernych opracowań, niektóre jednak, jak nasz tytułowy bohater, czekają nadal na swoich „odkrywców”.
Przy okazji sesji w Rafajłowej postanowiłem przybliżyć jej uczestnikom, a w konsekwencji także czytelnikom „Płaju” postać nietuzinkową. Jej życiorysem obdzielić można byłoby przynajmniej kilka innych osób, których grube biografie zalegają półki księgarń i antykwariatów.
PŁAJ 38 (wiosna 2009) 224+16
zawartość tomu:
Jan Skłodowski, Spacer historyczny po Rafajłowej,
Jan Skłodowski, Rzeczpospolita rafajłowska. Epizody wojenne i pomniki legionowe,
Konstanty Edward Cieszkowski, Pierwsze strzały w Rafajłowej,
Tadeusz M. Trajdos, Szlak bojowy II Brygady Legionów Polskich
od marca 1915 r.,
Andrzej Wielocha, Dzieje kompanii huculskiej 2 pułku piechoty Legionów Polskich,
Paweł Ziemnicki, Stanisław Strzelecki – bohater spod Kirlibaby,
Leszek Rymarowicz, Pułkownik Norbert Okołowicz (1890–1943). Kartki do biografii,
Norbert Okołowicz, Noc z 15 na 16 lutego w II Brygadzie, Czytaj dalej
W 38 tomie Płaju dominują materiały z sesji „Rafajłowa – w 95 rocznicę walk II Brygady Legionów Polskich” zorganizowanej przez Towarzystwo Karpackie w dniach 9-11.X.2009 r. Jej celem było przypomnienie karpackiej epopei II Brygady Legionów, a szczególnie jej epizodu zwanego „Rzeczpospolitą Rafajłowską”. Znajdują się tu znacznie poszerzone i uzupełnione licznymi ilustracjami zaprezentowane na sesji referaty, a także kilka innych tekstów. Szczególnej uwadze Czytelników polecamy referat Leszka Rymarowicza o Norbercie Okołowiczu, postaci mocno związanej z Huculszczyzną, niezwykle barwnej, a prawie całkowicie zapomnianej. Uzupełniają go teksty autorstwa samego Okołowicza i reprodukcje jego obrazów, w tym prezentowany po raz pierwszy autoportretem w stroju huculskim. Czytaj dalej
Z pewnym opóźnieniem informujemy, że nakładem kołomyjskiego wydawnictwa "Вік" ukazała się w 2008 roku książka zatytułowana "Vincenziana, artykuły, listy, fragmenty utworów" ("Вінцензіана, статті, листи, фрагменти творів") pod redakcją Mykoły Wasylczuka. Przedstawiono w niej szereg tekstów dotyczących życia i twórczości Stanisława Vincenza pióra ukraińskich autorów, a także fragmenty jego utworów tłumaczone na język ukraiński.
Poniżej podajemy spis treści tego opracowania: Czytaj dalej
Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie posiada największe w Polsce, liczące około dwóch tysięcy eksponatów, zbiory huculskie. Są to m.in.: stroje, biżuteria, broń, ceramika, instrumenty muzyczne, a także figurki z sera oraz bogata kolekcja pisanek. Nie brak też charakterystycznego dla Huculszczyzny malarstwa na szkle i ikon. „Przewodnik po zbiorach huculskich MEK” wydany jako Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie, t. XV jest pierwszą próbą usystematyzowania i opisu tego zbioru. Istotną częścią publikacji stanowi tekst dr Urszuli Janickiej-Krzywdy wprowadzający czytelnika w świat tradycyjnej huculskiej kultury. Czytaj dalej
