Płaj 11 – Abstracts

28 kwietnia 2006 | Ogólne

Michał Źrołka
ME, THE LEMKO (EXCERPTS)
The author, Lemko from Wierchomla in Sandecian Beskidy Mts., describes his revisit to this village after about a dozen years of exile and recollects his childish years there. The relation contains many details from the life and customs of pre-war Lemkian village.
Michał Parczewski
THE CARPATHIAN TRIBAL FRONTIER IN EARLY MIDDLE AGES
The author presents the results of archeological explorations in the Carpathian re-gion and formulates certain propositions on the subject of colonization of Northern Carpathians in the early Middle Ages. Czytaj dalej →

Krotka historia Żydów Preszowa (Płaj 11)

28 kwietnia 2006 | Płaj - artykuły | Na temat:

Peter Kónya

Aż do końca XVIII wieku Żydom nie pozwalano na osiedlanie się w wol-nym mieście królewskim Preszowie, aczkolwiek ich obecność na Szaryszu sięga wczesnego średniowiecza, czego dowodzą lokalne nazwy i liczne przekazy historyczne. Największe osady żydowskie znajdowały się w sąsiedztwie miejscowości Śebastova (gmina żydowska zwana Śariśske Luky), Zborov, Pećovska Nova Ves, Brezovica, Vel’ky Śaris, Raslavice, Ćirć, Hanuśovce, Kurima i Malcov.
Chociaż Żydzi nie mieszkali w miastach, szaryscy mieszczanie utrzymy-wali z nimi kontakty i współpracowali w dziedzinie „dalekosiężnego” handlu, zwłaszcza z Polską. Dokumentują to liczne źródła pisane. Najstarsza wzmianka o preszowskich Żydach pochodzi z 1531 r. Mówi ona o kupcu z Preszowa, który wraz z innym Żydem ukrył w Krakowie srebrny puchar. Inny zachowany zapis (z 1633 r.) dotyczy procesu z dwoma Żydami z Krakowa, którzy mieli prawo do sprzedaży wina produkowanego przez pewnego preszowskiego rolnika. Czytaj dalej →

XVI łemkowski kermesz w Olchowcu

26 kwietnia 2006 | Ogólne | Na temat:

Serdecznie zapraszamy do Olchowca na kolejny, XVI już kermesz, który odbędzie się w dniach 20-21 maja 2006 roku.
W programie jak zwykle wiele zespołów folklorystycznych, w tym między innymi „Lachy” z Nowego Sącza, „Osławianie” z Mokrego, „Laborczanki” z Międzylaborców na Słowacji, oraz z Ukrainy „Studzionka” z Borysławia i „Beskid” spod Kałusza.

Obejrzeć będzie można także ciekawe wystawy i wysłuchać interesujących wykładów pani Zofii Szanter i pana Bolesława Bawolaka.

Skały Skolszczyzny (Płaj 12)

25 kwietnia 2006 | Płaj - artykuły | Na temat:

Wasyl Słobodian

(fragment)
Dolina górnego biegu rzeki Stryj obfituje w wychodnie skalne – niezrównane dzieło przyrody. Jak gdyby czyjąś niewidzialna, wszechwładna ręka rozrzuciła je u podnóży Karpat czterdziestokilometrowym łańcuchem, od Bubniszcza do Urycza. Miejscami skały tworzą całe kompleksy – jak w Bubniszczu, gdzie indziej sterczą prostopadłymi obrywami nad rzeką – jak w Tyszownicy, lub spoczywają w postaci osobnych, kamiennych brył, monumentalne, dostępne, a przecież tajemnicze. Wielu podróżnych, wielu badaczy stawało u ich stóp, by skłonić głowę przed ich pięknem i wspaniałością. Czytaj dalej →

Łemkowie w Polsce (Płaj 9)

25 kwietnia 2006 | Płaj - artykuły | Na temat:

Proces rozwoju świadomości etnicznej, aktualna sytuacja i perspektywy przetrwania
Helena Duć-Fajfer

(fragment)

I. Stan świadomości etnicznej Łemków przed wysiedleniem
Łemkowie, jako jedna z grup Rusinów żyjących w Karpatach, przez wiele wieków zamieszkiwali prawie niezmienne terytorium, które klinem o podstawie opartej mniej więcej na zlewiskach rzek Osławy i Laborca i z wierzchołkiem prawie pod Tatrami, w Osturni, rozlokowane było między ziemiami polskimi i słowackimi.1 Po rozpadzie monarchii austro-węgierskiej, Łemkowie zostali rozdzieleni polsko-czechosłowacką granicą państwową. Ich próby przeciwstawienia się temu nie powiodły się2 i od lat dwudziestych naszego stulecia historia przysądziła Łemkom po pomocnej stronie Karpat życie w obrębie państwa polskiego na prawach, jakich im ono udzielało. Od tego czasu dzieje Łemków w Polsce rozwijają się swoim porządkiem, w znacznej mierze odmiennym od tego, jaki jest charakterystyczny dla dziejów innych rusińskich grup w Karpatach. Czytaj dalej →

Z dziejów Krościenka nad Dunajcem

27 marca 2006 | Nowości wydawnicze

Krzysztof Koper, Z dziejów Krościenka nad Dunajcem, Nowy Targ 2005, wyd. PTH, str. 422


Książka składa się z jedenastu rozdziałów, powiązanych umiejscowieniem tematu, ale stanowiących odrębne studia z przeszłości tytułowego miasteczka, odrębne w zakresie rzeczowym, jednak wzajemnie się dopełniające w badaniach nad historyczną topografią tych okolic. Czytaj dalej →

Nowe tomy roczników Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich

27 marca 2006 | Nowości wydawnicze, Periodyki

Komisja Wydawnicza warszawskiego SKPB wydała kolejne zeszyty roczników krajoznawczych Magur – poświęconych Beskidowi Niskiemu i Połonin – poświęconych Beskidom Wschodnim.

Czytaj dalej →

Monografia Zamku Niedzickiego

27 marca 2006 | Nowości wydawnicze

Monografia zamku niedzickiegoNakładem Stowarzyszenia Historyków Sztuki ukazała się ostatnio wartościowa i godna polecenia książka Stanisława Kostki Michalczuka, Piotra M. Stępnia i Tadeuszu M. Trajdosa zatytułowana Zamek Dunajec w Niedzicy. Czytaj dalej →

Studia z dziejów kościoła św. Bartłomieja Apostoła w Niedzicy

27 marca 2006 | Nowości wydawnicze

Studia z dziejów kościoła św. Bartłomieja Apostoła w NiedzicyUkazała się właśnie ciekawa praca poświęcona dziejom niedzickiego kościoła, zatytułowana Studia z dziejów kościoła św. Bartłomieja Apostoła w Niedzicy pod redakcją ks. Zdzisława Klisia, Wydawnictwo UNUM, Kraków 2006. Czytaj dalej →

Polegli w Galicji Zachodniej

27 marca 2006 | Nowości wydawnicze

Polegli w Galicji ZachodniejW drugiej połowie 2005 roku ukazał się wreszcie ostatni tom, trzytomowego, wiekopomnego dzieła autorstwa Jerzego J. P. Drogomira zatytułowanego Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Czytaj dalej →