Nie tylko Czywczyn i Hnitessa

15 kwietnia 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na czwarte w 2025 r. Spotkania Karpackie online, jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, czyli 24 kwietnia o godz. 19. Naszym gościem będzie Jarosław Zełenczuk, który opowie o Wierchowińskim Parku Narodowym. Park ten (Національний природний парк «Верховинський) obejmuje Góry Czywczyńskie i znaczną część Połonin Hryniawskich w górnych biegach Czarnego Czeremoszu i Perkałabu. Utworzony został w 2010 r., a w 2021 r. poszerzony. Zajmuje powierzchnię ponad 13700 ha. Są w nim Czywczyn i Hnitessa, ale przede wszystkim cały obszar zlewiskowy Czarnego Czeremoszu od źródeł pod Palenicą, aż po ujście Dobrynia. Teren praktycznie bezludny, gdzie od wielu już lat odradza się środowisko, wcześniej przekształcane drastycznie przez wieloletnią działalność gospodarczą człowieka. Dowiemy się jakie programy badawcze prowadzone są na terytorium Parku, jaka jest sieć szlaków turystycznych i jakie możliwości noclegowe. Co warto w nim zobaczyć i które miejsca warto odwiedzić, dlaczego planuje się zlikwidowanie pozostałości starych klauz, a także jakie są aktualnie obostrzenia wynikające z lokalizacji Parku w  strefie granicznej. Czy pod Czywczynem pozostały ślady kopalni srebra z czasów Rzeczypospolitej i czy można jeszcze odnaleźć żeliwne słupki dawnej granicy polsko-rumuńskiej. To tylko niektóre tematy, które planuje poruszyć nasz gość. Dla znawców i miłośników Karpat to będzie zatem prawdziwa gratka! Czytaj dalej →

Kowalikowe orloviciana

6 kwietnia 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Jako dwudziesta trzecia pozycja w serii „Zeszyty historyczne ruchu studenckiego” ukazała książka Tomasza Kowalika zatytułowana „Dzieło Mieczysława Orłowicza”. Wydawcą jest Zespół Historii Turystyki Studenckiej Fundacji Ogólnopolskiej Komisji Ruchu Studenckiego im. Wiesława Klimczaka. Licząca 448 stron publikacja zawiera artykuły dotyczące Mieczysława Orłowicza i jego niezliczonych aktywności publikowane przez Tomka Kowalika w ciągu ponad pięćdziesięciu lat na łamach przeróżnych periodyków. Począwszy od tych wydawanych przez PTTK „Gościńca”, „Barbakanu”, „Na szlaku”, „Prac Pienińskiech”, „Ziemi” czy „Wierchów”, po przez studenckiego „Politechnika”, kwartalnik TPN „Tatry”, czy Almanach karpacki „Płaj”. A także wielu innych, z którymi Tomek w trakcie swojej wieloletniej pracy dziennikarskiej współpracował. Warto po latach do tych artykułów sięgnąć i sobie jej przypomnieć, bo zawierają często mniej znane, lub całkiem zapomniane fakty z życia i turystycznej, w tym karpackiej aktywności Mieczysława Orłowicza.

Krokusy w Łopience!

30 marca 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Kochani po co jeździć do Zakopanego, żeby zobaczyć pola krokusów. Lepiej przyjechać do Łopienki, gdzie na łące przed cerkwią cudownym zrządzeniem losu od kilu lat zadomowiły się krokusy i z roku na rok jest ich coraz więcej. Tylko pośpieszcie się, bo teraz są w fazie rozkwitu, więc macie tylko kilka dni zanim przekwitną.
Nie zdziwcie się jednak będąc już na miejscu, gdy zobaczycie, że część terenu przy cerkwi jest ogrodzona, rozpoczął się bowiem jej kompleksowy, konieczny remont. Nie było łatwo go rozpocząć, ale w końcu – po spełnieniu wszystkich formalnych wymagań – jakoś się udało. Prace będą prowadzone i na zewnątrz, i wewnątrz, ale cerkiew jest nadal dostępna dla zwiedzających – można wchodzić bocznymi drzwiami i tylko babiniec jest wyłączony ze zwiedzania. Zapraszamy serdecznie do Łopienki, a jeżeli ktoś chciałby wesprzeć finansowo prowadzone prace (nie ma co ukrywać, że do pokrycia planowanych kosztów remontu jeszcze wiele nam brakuje), to bardzo prosimy o wpłaty na konto Towarzystwa: PKO BP XVIII O/W-wa nr 75 1020 1185 0000 4602 0074 3104, z dopiskiem „Na Łopienkę”.

Zbyszek Kaszuba Czytaj dalej →

O archeologii karpackiego górnictwa

28 marca 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Jeżeli ktoś myślał, że archeologiczne poszukiwania śladów górnictwa w polskich Karpatach, to straszne nudy, i że nie da się na ten temat nic ciekawego powiedzieć, to się naprawdę grubo mylił. Żeby się o skali takiej pomyłki przekonać wystarczy kliknąć na ten link i obejrzeć zapis ostatnich Spotkań karpackich online (nota bene pięćdziesiątej już ich odsłony). Opowieść dr. Janusza Budziszewskiego pt. Starożytne górnictwo w Polskich Karpatach była naprawdę niezwykle ciekawa i w dodatku poprowadzona w świetnym tempie.
Tradycyjnie zapraszamy na kolejne Spotkania karpackie online w czwartek 24 kwietnia 2025 r. o godz. 19 na których referat pt. „Nie tylko Czywczyn i Hnitessa – Werchowyński Park Narodowy” przedstawi Jarosław Zełeńczuk.

Вінценз навіки?

26 marca 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Pod tym linkiem można znaleźć zapis dwudziestego szóstego seminarium vincenzologicznego Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr, na którym zaprezentowano rejestrację spektaklu Teatru „Węgajty” zatytułowanego „Historie Vincenza”. Była to adaptacja dwóch Vincenzowskich opowieści: o konfrontacji z czartami na zamku Czarna Słoboda (na podstawie „Ech z Czerdaka”) oraz o żydowskim krawcu Pinkasie i jego wizycie w chrześcijańskiej Hiszpanii (z „Barwinkowego wianka”). Połączenie tych dwóch nurtów kulturowych – huculskiego i chasydzkiego – to jeden z atrybutów „Połoniny”. Prezentację uzupełniła opowieść Wacława Sobaszka z Teatru „Węgajty”, o genezie i procesie przygotowywania przedstawienia w latach 80. XX wieku. Co ciekawe, wizyta twórców tego spektaklu na Huculszczyźnie nastąpiła później, bo dopiero w latach 90., stanowiąc swoiste dopełnienie i wzbogacenie lektury Vincenza.

O starożytnym górnictwie w polskich Karpatach

21 marca 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na Spotkania Karpackie online jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 27 marca 2025 r. o godz. 19. Naszym gościem będzie dr. Janusz Budziszewski, który opowie o starożytnym górnictwie w polskich Karpatach, a dokładnie o tajemniczej górze Jarmuta w Małych Pieninach.
Północna część Karpat jest relatywnie uboga w złoża użytecznych kopalin. Stąd też śladom ich poszukiwania i eksploatacji nie poświęcano dotychczas wiele uwagi. Badano jedynie historię eksploatacji kruszców na obszarze polskich Tatr. Jednak w pozostałej części Karpat znajdują się nie tylko obfite złoża soli i ropy naftowej, ale także kruszców. O historii ich wykorzystywania nie wiemy prawie nic. Obecnie jednak nowe możliwości techniczne jakie daje lotnicze skanowanie laserowe pozwalają w pełni inwentaryzować minioną działalność górniczą. Najstarsze ślady górnictwa kruszcowego w polskich Karpatach wiążą się z epoką brązu. Wypracowywanie metodyki badań postanowiono rozpocząć od inwentaryzacji śladów aktywności górniczej na górze Jarmuta w Małych Pieninach. Jej złożona geologia jest dziś dokładnie poznana. W literaturze opisana jest jedynie nieudana akcja górnicza z XVIII w. Numeryczny model Jarmuty ukazuje natomiast niezwykłe bogactwo pozostałości pogórniczych – kamieniołomów, pingów i sztolni. Czytaj dalej →

Zapraszamy do e-Płaju

19 marca 2025 | e-Płaj | Na temat: , ,

Kolejną pozycją w e-Płaju jest opowieść o tym, jak Czarnohora i Huculszczyzna potrafiły łączyć zafascynowanych nimi ludzi, jak przedziwnie splatać ich losy na lata, a nawet na całe życie, bez względu na to gdzie rzuciły ich dziejowe zawieruchy. Stanisława Vincenza i Mariana Konopackiego połączyły na zawsze i bez znaczenia była dzielącą ich żelazna kurtyna i tysiące kilometrów. Jest to też mały przyczynek do dziejów domu Vincenzów w Bystrcu oraz pewnego przedsięwzięcia pod nazwą „Akademicka Kolonia w Berezowie Niżnym”. I dom Vincenzów i „Akademicka kolonia” miały tę poniekąd wspólną cechę, że potrafiły przyciągać do siebie ciekawych i twórczych ludzi. Serdecznie zapraszamy do lektury.

Jest nowy „Bieszczad”

13 marca 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Dotarła dziś do nas wspaniała informacja, otóż ujrzał światło dzienne nowy tom rocznika „Bieszczad” wydawanego przez Oddział Bieszczadzki  Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Ustrzykach Dolnych. Jak się domyślamy nr 26, choć na okładce, którą jedynie dysponujemy z jakiegoś powodu tego nie zaznaczono. Mamy za to jego zawartość, która oczywiście jak zwykle jest niezwykle ciekawa:
Maciej Augustyn, Przywilej lokacyjny wsi Krywka z 1556 r. jako źródło do dziejów osadnictwa nad górnym Sanem;
Wojciech Wesołkin, W dorzeczu Osławy. Część XI. Płonna, Kamienna, Wysoczany;
Maciej Augustyn, Zniesienie pańszczyzny w Kwaszeninie w 1767 r. Próba oceny skutków ekonomicznych i społecznych;
Grażyna Holly, O Stroińskich, dawnych właścicielach Sianek;
Wojciech Krukar, Przyczynek do losów cerkwi w dawnych Siankach; Czytaj dalej →

Łuk Karpat piórem i gitarą

3 marca 2025 | Wydarzenia | Na temat:

Przekazujemy zaproszenie, które dostaliśmy dosłownie przed chwilą, a dotyczy ono wydarzenia bardzo ciekawego i bardzo karpackiego. Otóż w najbliższy piątek, 7 marca  2025 roku o godzinie 15 na scenie w Pawilonie 8 Poznańskich Targów Książki (ul. Głogowska 14) odbędzie się spotkanie z Dominikiem Księskim autorem książki pt. „Ogień to druga woda czyli Łuk Karpat”, a także, a może przede wszystkim, autorem kanonicznego przejścia „Łuku Karpat”. Takiego przejścia, do którego można i powinno się przymierzać wszystkie inne, w celu ocenienia ich „łukowatości”.

Serdecznie polecamy!

Nagranie o wędrówce „Łukiem Karpat”

1 marca 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Na zeszłotygodniowych Spotkaniach Karpackich online mieliśmy okazję wysłuchać ciekawej opowieści Oleny Bondarenko, która na przejście ponad 2300 km „Łuku Karpat” od słowackiej Bratysławy, do rumuńskiej Orszowy w 2023 r. potrzebowała 108 dni. Opowieść była długa, ale warto jej wysłuchać (tu link do nagrania), bo Ołena ma naprawdę bardzo fajny pomysł na wędrowanie i bycie w górach.
A w przyszłym miesiącu 27 marca, na kolejnych Spotkaniach Karpackich online dr Janusz Budziszewski opowie „O starożytnym górnictwie w Polskich Karpatach i jego pozostałościach”. Serdecznie zapraszamy!