„Sądecczyzna” po raz dwunasty

7 lipca 2019 | Wydarzenia | Na temat:

Zgodnie z tradycją w Ratuszu Miasteczka Galicyjskiego w Nowym Sączu 5 lipca 2019 roku wręczono XII doroczną Honorową Nagrodę „Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego. W kategorii prac indywidualnych laureatem Nagrody został Marcin Przybyła za książkę Przeszłość, pamięć i dziwne ruiny: archeologiczne odkrycia na Górze Zyndrama w Maszkowicach wydaną przez Księgarnię Akademicką. Na drugim miejscu uplasowali się Łukasz Połomski, autor książki Między zacofaniem a nowoczesnością: społeczeństwo Nowego Sącza w latach 1867–1939 oraz Stanisław Korusiewicz za książkę Apel podhalański: słownik biograficzny żołnierzy zmobilizowanych przez 1 Pułk Strzelców Podhalańskich w sierpniu i wrześniu 1939 r. Na trzecim miejscu znalazła się książka Dawida Golika pt. Wrzesień 1939 w Dolinie Dunajca. W kategorii prac zbiorowych laureatami Nagrody zostali: Piotr Łopatkiewicz oraz Tadeusz Łopatkiewicz za książkę Szkicownik Stanisława Wyspiańskiego z naukowo-artystycznej wycieczki w Sądeckie, Gorlickie i Grybowskie z roku 1889, wydaną przez Muzeum Narodowe w Krakowie. Na drugim miejscu znalazła się książka W mieście Nowym Sączu, na Długosza przy Plantach…: I Gimnazjum i Liceum im. Jana Długosza w Nowym Sączu 1818–2018 pod red. Jakuba M. Bulzaka.

Czytaj dalej →

Krempniańska Parada w Świątkowej Wielkiej

3 lipca 2019 | Wydarzenia | Na temat: ,

W niedzielę 14 lipca 2019 r. zapraszamy do Świątkowej Wielkiej – łemkowskiej wsi przepięknie położonej w sercu Beskidu Niskiego na XVIII Krempniańską Paradę Historyczną. Głównym punktem jej programu jest widowisko historyczne zatytułowane „Pułaski pod Świątkową” przedstawiające walki konfederatów barskich w Karpatach. Widowisku będą towarzyszyły koncerty muzyki pogórzańskiej, łemkowskiej oraz żydowskiej. Odbędzie się również jarmark rękodzielniczy, oraz rodzinne gry i zabawy, a także degustacja lokalnych potraw. Chętni będą mogli wziąć udział w Biegu Pułaskiego na dwóch różnych trasach. Organizatorami Parady są Fundacja im. Generała Pułaskiego, Parafia w Desznicy oraz mieszkańcy Świątkowej, a uzyskany z niej dochód zostanie przeznaczony na remont i ochronę zabytkowej cerkwi łemkowskiej w Świątkowej Wielkiej.

„Wojakiem Szwejkiem” do Andy Warhola

2 lipca 2019 | Ogólne, Wydarzenia | Na temat:

Już od 29 czerwca w każdą sobotę i niedzielę do 1 września 2019 r. włącznie będzie kursował specjalny pociąg „Wojak Szwejk” relacji Rzeszów – Medzilaborce. Wyjazd z Rzeszowa o godz. 5:49, przyjazd do stacji Medzilaborcach o godz. 10:25. Pociąg powrotny odjedzie o godz. 17:48 i przyjedzie do Rzeszowa o godz. 22:20. Koszt przejazdu w jedną stronę to 16 zł + 1 euro. Dodatkowo w soboty pociąg będzie realizował połączenie z Medzilaborzec do Sanoka. Wyjazd o godz. 10:31, a przyjazd do Sanoka o godz. 12:13. Pociąg powrotny wyjedzie z Sanoka o godz. 15:54, a Medzilaborcach będzie o godz.  17:36. Koszt przejazdu w jedną stronę to 9,30 zł + 1 euro. Jest to wyjątkowa szansa przejechania jednej z najstarszych linii kolejowych w Karpatach – z Zagórza przez Komańczę i Łupków oraz przez tunel pod Przełęczą Łupkowską (oddany do użytku 30 maja 1874 r.) do Paloty.

Z „Rewaszem” na karpackie wakacje

1 lipca 2019 | Nowości wydawnicze | Na temat: , ,

Po pierwsze tuż przed wakacjami trafiło do księgarń nowe, szóste już aktualizowane wydanie przewodnika Oficyny Wydawniczej „Rewasz” pt. Beskid Niski. Przewodnik dla prawdziwego turysty. Jest to praca zbiorowa pod red. Pawła Lubońskiego i zarazem najlepszy przewodnik po Beskidzie Niskim. Liczy 464 strony formatu B6, w tym 32 ze zdjęciami barwnymi, 123 ilustracje, 62 mapki i plany miejscowości oraz 9 panoram.

Jako swoiste uzupełnienie do ambitnego przewodnika po Bieszczadach (Bieszczady. Przewodnik dla prawdziwego turysty, w tym roku wydanie XVIII) ukazały się Bieszczady na każdą pogodę. Przewodnik autorstwa Bogdana Mościckiego zawierający 128 kolorowych stron formatu B6, w tym 144 ilustracje, 2 panoramy, 14 mapek i planów miejscowości. Opisy najbardziej popularnych wycieczek w Bieszczadach są ujęte w cztery rozdziały. 1. Na dobrą pogodę połoniny. 2. Najpiękniejsze doliny to propozycja na dni, gdy najwyższe grzbiety kryją się w chmurach. 3. Trzeci rozdział to wycieczki na gorszą pogodę. 4. Czwarty — to trasy rowerowe.

Czytaj dalej →

Między dworem a wsią na Orawie

29 czerwca 2019 | Nowości wydawnicze | Na temat:

W ramach „Biblioteki orawskiej” ukazała się książka pt. Między dworem a wsią. Na styku kultury szlacheckiej i chłopskiej. Jest to praca zbiorowa pod redakcją Piotra Krzywdy wydana przez Muzeum – Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, a dedykowana dr Hannie Pieńkowskiej w stulecie jej urodzin. Zawiera referaty wygłoszone na konferencji naukowej zorganizowanej w grudniu 2017 r. w 80. rocznicę przekazania dworu Moniaków państwu polskiemu. Obficie ilustrowana czarno-białymi fotografiami książka liczy 304 strony formatu B5 i zawiera wiele ciekawych artykułów dotyczących zarówno dziejów i kultury ludowej Orawy, jak też samego Muzeum. Dzieło otwiera oczywiście artykuł Joanny Hogno-Jachymiak pt. Hanna Pieńkowska – pani na zabytkach. Uwagę zwracają m.in. obszerne artykuły Tadeusza M. Trajdosa, Najdawniejsze dzieje Moniaków, Wilczków i Bukowińskich oraz Jerzego M. Roszkowskiego, Geneza i dzieje Divékych z Podwilka. Ciekawe wyniki badań rzucające nowe światło na najważniejszy zabytek Muzeum zawiera opracowanie Tomasza Ważnego, Sophie Blain, Ronalda Buscha i Jana Tumajera, pt. Dendrochronologiczne datowanie dworu Moniaków z Zubrzycy Górnej. Oczywiście warte lektury są wszystkie teksty zawarte na kartach tej książki. Publikacja jest bezpłatna, do zdobycia w Muzeum.

Święto Kultury Karpat Wschodnich

28 czerwca 2019 | Wydarzenia | Na temat:

Uprzejmie informujemy, że w dniach 5-7 lipca 2019 roku w ramach Dni Sanoka w Muzeum Budownictwa Ludowego odbędzie się kolejna już edycja Święta Kultury Karpat Wschodnich pt. „Karpaty Góry Kultury”. Rozpalenie karpackiej watry nastąpi w piątek 5 lipca o godz. 20, a potem na skansenowej scenie przez trzy dni będą występowały liczne zespoły folklorystyczne z Polski
i innych krajów karpackich – szczegóły na plakacie obok.
W imieniu organizatorów serdecznie zapraszamy.

Wyrok na Magurski Park Narodowy?

25 czerwca 2019 | Wydarzenia | Na temat:

Magurski Park Narodowy powoli staje się fikcją. Niedawno protesty celowo wprowadzonych w błąd mieszkańców wchodzących w głąb Parku wsi uniemożliwiły stworzenie choćby minimalnej strefy chroniącej jego przyrodnicze zasoby. Lobby myśliwskie już dawno otoczyło Park szczelnym pierścieniem ambon, pod które przynętami wywabia z jego obszaru zwierzynę by do niej strzelać. Teraz z kolei starostwo jasielskie postanowiło go dobić odnawiając i poszerzając przecinającą jego najcenniejsze fragmenty drogę Krempna – Żydowskie – Ożenna. Droga ta nie remontowana i zapominana od czasu wybudowania nowej trasy doliną Ryjoka przez Świątkową i Rozstajne, coraz trudniej przejezdna, przez ostatnie kilka lat była już nawet całkiem zamknięta dla ruchu samochodowego. Powoli popadała w ruinę, a przyroda odzyskiwała swoje dawne terytorium. Stała się natomiast prawdziwym rajem dla rowerzystów i wędrowców oferując jedne z najpiękniejszych w Beskidzie Niskim widoków. Pomysł jej odbudowania i udostępnienia dla ruchu samochodów, nie mający żadnego uzasadnienia ekonomicznego ani społecznego, jest tak porażająco absurdalny, że aż prosi się o poszukiwanie jego prawdziwego motywu. A ten nasuwa się jeden: uderzenie w Magurski Park Narodowy i ostateczne jego zniszczenie. Podważenie sensu jego istnienia.
Przyłączamy się więc do akcji zainicjowanej przez Fundację Dziedzictwo Przyrodnicze „Ocal SERCE Beskidu Niskiego” i zachęcamy do podpisywania apelu protestującego przeciwko pomysłowi odbudowy tej drogi.

Hucuł z Jaworowa Edmunda Bartłomiejczyka

23 czerwca 2019 | Aukcyjne karpatiana | Na temat:

W Katalogu 83. aukcji sztuki dawnej, antyków i sztuki współczesnej Domu Aukcyjnego Ostoya (Warszawa, ul. Gen. J. Zajączka 8) pod nr 003 znajdziemy drzeworyt dwubarwny Edmunda Bartłomiejczyka z 1935 r. zatytułowany „Hucuł z Jaworowa” (papier 23 x 24 cm) z ceną wywoławczą 1000 zł. Edmund Bartłomiejczyk (1885 – 1950) studiował w krakowskiej ASP u Jana Stanisławskiego, Józefa Unierzyskiego i Wojciecha Weissa. Później na Wydziale Sztuki Stosowanej w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, by w roku 1926 objąć na niej pierwszą w Polsce Katedrę Grafiki Użytkowej. Twórca okładki do pierwszego wydania „Wysokiej połoniny” Stanisława Vincenza ma w swoim dorobku jeszcze kilka innych pięknych drzeworytów z motywami huculskimi.
W tym samym katalogu znajdziemy także szereg podhalańskich drzeworytów Władysława Skoczylasa. Aukcja odbędzie się 29 czerwca 2019 r. o godzinie 17.

Cyfrowe Archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos

14 czerwca 2019 | Wydarzenia | Na temat: ,

Całkiem bez rozgłosu, a nawet jakby trochę w ukryciu dokonała się rzecz wspaniała i bez precedensu. Powstało mianowicie Cyfrowe Archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos dostępne pod tym adresem. Jest to strona internetowa, na której udostępnienie są digitalizowane systematycznie negatywy, fotografie i dokumenty dotyczące historii zabytków ruchomych, architektury i budownictwa oraz krajobrazu kulturowego z terenu południowo-wschodniej Polski. Pochodzą one z prywatnego archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos, a powstały w latach 1955 – 2009 r. Archiwum, które jest własnością Katarzyny Tur-Marciszuk, zostało przekazane w depozyt Ruskiej Bursie w celu digitalizacji i opracowania oraz udostępniania. Całe przedsięwzięcie koordynują Andrzej Żygadło, Damian Nowak oraz Ireneusz Marciszuk i Katarzyna Tur-Marciszuk. Projekt zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz dzięki wsparciu Starosty Gorlickiego. W Archiwum można odnaleźć unikatowe fotografie całego szeregu karpackich zabytków, w tym wielu już niestety nieistniejących. Przy okazji warto przypomnieć, że o działalności konserwatorskiej Jerzego Tura i Barbary Tondos pisaliśmy w „Płaju” i na naszym portalu wielokrotnie – m.in., tu, tu, i tu.

Archeolog o Węgrach nad Sanem i Dniestrem

30 maja 2019 | Wydarzenia | Na temat:

Ośrodek Historii Kultury Materialnej Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie przy Alei Solidarności 105 (sala 202) zaprasza serdecznie we wtorek 4 czerwca 2019 r. o godz. 11 na prezentację referatu profesora dr. hab. Michała Parczewskiego z Uniwersytetu Rzeszowskiego zatytułowanego Pochówki koczowników z IX (?) – X wieku w Przemyślu i Haliczu-Kryłosie. Nowy rzut światła na stare odkrycia. Profesor zapewnił nas osobiście, że będzie ciekawie, i że dołoży starań żeby jego wystąpienie o Węgrach nad Sanem i Dniestrem nikogo nie znudziło.