Wszystko na temat: Beskid Niski

Nagranie z wędrówki po Beskidzie Niskim

Wędrówka wolnym krokiem po Beskidzie Niskim za Jakubem Łobockim cieszy się na YouTube dużym zainteresowaniem, zatem gdyby ktoś chciał zapis z tych Spotkań Karpackich online obejrzeć raz jeszcze, może zrobić to pod tym linkiem. Warto to zrobić choćby dlatego, że zasygnalizowane przez Kubę podczas tej wędrówki zagrożenia dla krajobrazu kulturowego Łemkowszczyzny są naprawdę ogromne i niewątpliwie wymagają działania.
Jednocześnie zapraszamy w czwartek 24 października o godz. 19 na prelekcję dr. Krzysztofa Dudy o  kulturowych pasjach lwowskich przyrodników – od Mariana Raciborskiego  do Piotra Kontnego.

Nazwy terenowe Beskidu Niskiego

Ruska Bursa w Gorlicach (przy ul. Sienkiewicza 28) zaprasza serdecznie w poniedziałek 30 września 2024 roku o godz. 18 na wykład dr. Wojciecha Krukara zatytułowany „Nazwy terenowe Beskidu Niskiego ze szczególnym uwzględnieniem regionu gorlickiego”.
Dr Wojciech Krukar, członek Towarzystwa Karpackiego, jest wybitnym specjalistą od oronimów karpackich, autorem wielu publikacji na ten temat oraz autorem wielu doskonałych map karpackich od Beskidu Niskiego po Czarnohorę, w których szczególna wagę przywiązuje właśnie to toponimów i mikro toponimów. Tego wykładu na pewno warto posłuchać.

Po Beskidzie Niskim z Jakubem Łobockim

Zapraszamy na dziewiąte w 2024 roku Spotkanie Karpackie online, które odbędą się w czwartek 26 września 2024 r., jak zwykle o 19. Tym razem o Beskidzie Niskim z perspektywy jego mieszkańca, człowieka zaangażowanego w różne inicjatywy społeczne, a przede wszystkim prowadzącego popularną grupę facebookową opowie Jakub Łobocki.
Kuba jest mieszkańcem Krempnej z wyboru, ale bywa też w różnych innych miejscach Beskidu Niskiego, oczywiście nie tylko w sezonie turystycznym, nawiązując kontakty z wieloma osobami tam zamieszkałymi lub działającymi, ale także, jako założyciel facebookowej „Wolnej Grupy Beskid Niski”, z rozsianymi po całej Polsce (i nie tylko) entuzjastami tego regionu. Dowiemy się, jak z jego perspektywy zmienia się w ostatnich latach Beskid Niski, a szczególnie turystyka w tym regionie. Ciekawe będzie także zestawienie „świata wirtualnego” prezentowanego na portalu społecznościowym z rzeczywistością – spotkaniami, wędrówkami czy działalnością na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego Beskidu Niskiego.
Jakub Łobocki jest z wykształcenia filozofem (doktorat na UJ). Jak sam to określił – zdeptał niemal wszystkie pasma górskie w Polsce i przeżeglował tysiące mil morskich. Kupił i wyremontował chyżę w Krempnej, a jego fascynacja łemkowskim dziedzictwem skupia się głównie na budownictwie drewnianym – tym zagrodowym (a nie cerkiewnym). Czytaj dalej

Kościół św. Marcina w Dukli

W Teodorówce rozpoczęto badania wykopaliskowe w miejscu, gdzie stał najstarszy (przed 1373) średniowieczny kościół dukielski pw. św. Marcina. Był to pierwszy drewniany kościół, który powstał w centrum lokowanej w 1358 roku wsi Dukla. Prawie kilometr na zachód od obecnego kościoła, przy przedłużeniu ul. Mickiewicza. Relikty świątyni rozebrano na przełomie XVIII/XIX w. Tu ok. 1414 r. przyjął chrzest św. Jan z Dukli. Badania rozpoczęto z inicjatywy profesora Michała Parczewskiego i Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wiosną 2024 roku profesor ustalił dokładne położenie w terenie kościoła pw. św. Marcina posługując się archiwalną kwerendą i mapą z pierwszego kartowania józefińskiego. Ustalenia te zostały zweryfikowane poprzez badania geofizyczne (magnetometr i georadar). Pracami wykopaliskowymi kieruje dr Paweł Kocańda, dyrektor Muzeum w Bieczu we współpracy z prof. Parczewskim. Pierwsze wyniki są nader zachęcające, termin zakończenia badań trudny do określenia. Być może dostarczą one nowych informacji nie tylko o kościele św. Marcina, ale również o dziejach Dukli. Czytaj dalej

Powrót jaśliskiego kirkutu

W poniedziałek 2 września 2024 roku w Jaśliskach miała miejsce piękna uroczystość wieńcząca wieloletnie starania o przywrócenie na swoje miejsce jaśliskiego kirkutu. Cmentarz żydowski w Jaśliskach powstał w 1883 roku i istniał przez następne 60 lat, do czasu, kiedy naziści wymordowali miejscową społeczność żydowską, a znajdujące się na cmentarzu macewy przeznaczyli do wymurowania młynówki. Zapomniany, pozbawiony nagrobków cmentarz, nie przestał być cmentarzem, jednak – nie zgodnie z obowiązującym prawem – jego teren sprzedano miejscowemu rolnikowi.
Minęło kolejne 60 lat i leżące w Bełczy macewy postanowił z niej wydobyć Szymon Modrzejewski wraz ze swoją Nieformalna Grupą Kamieniarzy „Magurycz”. W 2006 roku Towarzystwo Karpackiego, w ramach którego działał „Magurycz”, dzięki staraniom Szymona podpisało z Gminą Dukla umowę na dofinansowanie prac wydobywczych. Opiewała ona na kwotę 5000 zł (sic!) i musiała wystarczyć na przejazdy i wyżywienie woluntariuszy, materiały do czyszczenia i impregnacji macew oraz na ich transport. I udało się! Wyciągnięte z rzecznego mułu i żwiru macewy trafiły do szopy w Posadzie Jaśliskiej. O samym wydobyciu macew i o wydarzeniach i kontekstach mu towarzyszących można przeczytać w zamieszczonym przez Szymona Modrzejewskiego w 32 tomie Almanachu karpackiego „Płaj” sprawozdaniu. Czytaj dalej

Od Rusal do Jana 2024

W sobotę i niedzielę, 27 i 28 lipca 2024 r. serdecznie zapraszamy do Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej (Музей Лемківской Культуры) na kolejną odsłonę Muzealnego Święta Kultury i Tradycji Łemkowskich „Od Rusal do Jana”. W sobotnie popołudnie od godz. 16 organizatorzy zapraszają do zwiedzania Muzeum, a także na promocje książek, wykłady i prelekcje, a od 18 na muzyczne koncerty.
W niedzielę po nabożeństwie w cerkwi pw. św. Mikołaja o godz. 11 i po uroczystym otwarciu Święta także przewidziano wiele atrakcji, w tym spotkanie z autorką „Kuchni łemkowskiej z Ropek” Grażyną Betlej-Furman, pokazy rękodzieła, konkursy i oczywiście koncerty wielu zespołów muzycznych z Polski i Słowacji.

Krempniańska Parada Historyczna

W najbliższą niedzielę 14 lipca o godz.13 w Świątkowej Wielkiej rozpocznie się XXI Krempniańska Parada Historyczna, niestety – jak piszą organizatorzy – już po raz ostatni. Jej największą atrakcją będzie widowisko zatytułowane „Hej, konfederaci, za wiarę i wolność!”. Oprócz tego zobaczymy plenerowe pokazy, posłuchamy dobrej muzyki, wysłuchamy opowieści o przeszłości regionu, obejrzymy ciekawe zwierzęta. Nie zabraknie też jadła wszelakiego.
Z dobrze poinformowanych źródeł dowiedzieliśmy się, że na Paradzie swoje stoisko uruchomi też Wydawnictwo Żyznowski, a na nim Bolesław Wasyl Bawolak będzie promował swoją najnowszą książkę, a właściwie śpiewnik pt. „Łemkowskie piosenki ze Świątkowej Wielkiej.”
Organizatorzy serdecznie zapraszają!

150 lat Tunelu Łupkowskiego

Stowarzyszenie Opiekunowie Bieszczadzkiej Historii, Gmina Komańcza i Obec Palota zapraszają na uroczyste obchody Jubileuszu 150-lecia „Tunelu Łupkowskiego” 1874-2024, w sobotę 29 czerwca w godzinach od 10:30 do 16:30 na plac przy Dworcu Kolejowym w Starym Łupkowie.
W programie jubileuszu między innymi opowieść o powstaniu i burzliwych dziejach tunelu, przejście przez tunel na poczęstunek na Słowacji i z powrotem, oraz wiele innych atrakcji. Tu warto przypomnieć, że budowa strategicznego tunelu na linii pierwszej Węgiersko-Galicyjskiej Kolei (Erste Ungarisch-Galizische Eisenbahn) łączącej Węgry z Galicją, a dokładnie Budapeszt z twierdzą w Przemyślu i stolicą Galicji we Lwowie – została uwieńczona oddaniem go do użytku 30 maja 1874 roku. Łupkowski tunel ma 416 m długości (z czego 234 m na terenie Słowacji). W latach 70. XIX wieku był to obiekt ważny i stanowiący powód do dumy, znalazł się więc – jak widać – na obrazie Tadeusza Rybkowskiego.

XXXIV Łemkowski Kermesz w Olchowcu

Jak co roku, od trzydziestu czterech lat zapraszamy do Olchowca na Łemkowski Kermesz. W tym roku tydzień później niż zwykle, bo dopiero w sobotę 25 i niedzielę 26 maja. Oczywiście najważniejsze będą modlitwy i nabożeństwa w olchowieckiej cerkwi pod wezwaniem Przeniesienia relikwii św. Mikołaja z Myrny do Barii, ale świeckich atrakcji też nie zabraknie.
I tak w sobotę oprócz rozpoczynających się od godz. 18.30 koncertów, będzie można wziąć udział w warsztatach tworzenia krywulek, obejrzeć wystawę „Olchowiec w fotografiach Stanisława Krycińskiego”, a także najprawdopodobniej nabyć jego wydany niedawno przez Wydawnictwo „Ruthenus” album pt. „Beskid Niski”. Wysłuchać prelekcji Ireny Wielochy o tym, że „Twoje życie należy do ciebie, bez względu na wiek”, posłuchać o „Łemkowskiej genealogii” i obejrzeć wystawę „Łemkowszczyzna – tradycja cyrylicą pisana”. A w niedzielę, po liturgii o godz. 11 i przywitaniu kermeszowych gości, od godz. 13 koncerty i koncerty aż do późnych godzin wieczornych, z przerwą na prezentację nowej, pięknie wydanej przez Wydawnictwo Żyznowski książki Wasyla Bawolaka „Łemkowskie piosenki ze Świątkowej Wielkiej”.

Łemkowskie piosenki ze Świątkowej Wielkiej

Nakładem „Wydawnictwa Żyznowski” ukazała się właśnie nowa książka autorstwa Bolesława (Wasyla) Bawolaka zatytułowana „Łemkowskie piosenki ze Świątkowej Wielkiej. Śpiewnik.” Miłośnicy Łemkowszczyzny w książce oprócz ponad 250 piosenek wraz z zapisami nutowymi, które autor zbioru zapisał z własnej lub cudzej pamięci znajdą także wspaniałe ilustracje Krzysztofa Radoszka inspirowane kulturą łemkowską. Każda z piosenek zapisana jest w po łemkowski cyrylicą i w transkrypcji, oraz w tłumaczeniu na język polski. To już trzecia, wydana przez to Wydawnictwo, książka Bawolaka poświęcona kulturze Łemkowszczyzny, która zachowała się we wsi Świątkowa Wielka, po „Łemkowskim weselu…” i „Łemkowskich przysłowiach i powiedzeniach…”. Tym razem autor przybliża nam muzyczną stronę Łemkowszczyzny przedstawiając ponad 250 piosenek i śpiewanek wraz z zapisami nutowymi. Książkę już można zakupić w Wydawnictwie, choć jej uroczysta premiera odbędzie się w trakcie 34 Łemkowskiego Kermeszu w Olchowcu 25-26 maja 2024 roku.