Wszystko na temat: Karpaty Wschodnie

Schroniska górskie w II RP

13 listopada 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

Muzeum Sportu i Turystyki zaprasza w czwartek 14 listopada 2024 r. o godz. 13 do swojej siedziby w Warszawie przy ul. Wybrzeże Gdyńskie 4 na wernisaż wystawy pt. Z plecakiem na szlaku. Schroniska górskie w II RP. W programie wykład znanego specjalisty od tematów kresowych Tomasza Kuby Kozłowskiego (zapewne o schroniskach w Karpatach Wschodnich), występ duetu muzycznego Grzegorz Gadziomski (skrzypce) i Grzegorz Toporowski (akordeon) prezentującego utwory z gór, oraz kuratorskie oprowadzanie po wystawie. W trakcie wernisażu rozdawane będą foldery, które będzie można podstemplować okolicznościową pieczątką.
Wstęp wolny.
Wystawa czynna będzie do marca 2025 r. Znajdą się na niej zdjęcia schronisk górskich z lat 1918-39 ułożone w porządku geograficznym, tj. od Beskidu Śląskiego, przez Tatry i Pieniny, po Bieszczady, Gorgany i Czarnohorę. Dodatkowo w gablotach zaprezentowane zostaną stare odznaki turystyczne, przewodniki i inne artefakty z epoki.

Nagranie o fascynacjach lwowskich przyrodników

25 października 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Jak zwykle, tak i tym razem zamieszczamy zapis ostatnich Spotkań karpackich online, na których dr Krzysztof Duda opowiadał o rozlicznych, a zarazem fascynujących pasjach lwowskich przyrodników. Ci wszyscy, którzy nie mogli wysłuchać tego zajmującego referatu, a chcieliby się dowiedzieć humanistycznych zainteresowaniach Raciborskiego, Wilczyńskiego, Kontnego i Treszki mogą sobie kliknąć na ten link i wszystkiego się dowiedzą.
Przy okazji zapraszamy na następne Spotkania karpackie online w czwartek 28 listopada, które będą poświęcone Cyfrowemu Archiwum Barbary Tondos i Jerzego Tura, a które poprowadzą wspólnie Katarzyna Tur-Marciszuk i Andrzej Żygadło.

O kulturowych pasjach lwowskich przyrodników

19 października 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Zapraszamy na dziesiąte w 2024 roku Spotkania Karpackie online, które odbędą się w czwartek 24 października 2024 r., jak zwykle o godz. 19. Ich gościem będzie tym razem dr Krzysztof Duda, który przedstawi referat zatytułowany „Kulturowe pasje lwowskich przyrodników – od Mariana Raciborskiego do Józefa Treszki”. Wszyscy znamy (a, w każdym razie powinniśmy znać) sylwetki wielu wybitnych lwowskich botaników, którzy badali Karpaty Wschodnie starając się opisać bardzo dokładnie ich florę. Pozostawili oni po sobie ogromny dorobek naukowy, który do dziś służy kolejnym pokoleniom badaczy ukraińskich i polskich. Mało jednak kto wie o tym, że wielu z nich – wyniósłszy wszak staranne wykształcenie ogólne ze starych, dobrych gimnazjów – miało również liczne pasje poza botaniczne. I właśnie tych – nieoczywistych przecież – pasji dotyczyć będzie opowieść naszego gościa. Nestor polskiej szkoły botanicznej prof. Marian Raciborski wzbogacił polskie kolekcje zbiorami z dalekiej Jawy, na której prowadził badania. Prof. Tadeusz Wilczyński posiadał ogromne kolekcje medali i medalionów, a także zostawił po sobie bogate zbiory fotograficzne. Dr Piotr Kontny walczył o jakość sztuki ludowej, a Józef Treszka był doskonałym fotografem i fotoreporterem wielu wypraw, nie tylko tych w Karpaty Wschodnie. Czytaj dalej →

Zapis opowieści o fotografiach Żabia

13 września 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Tak się jakoś nie najlepiej złożyło, że siódmych Spotkań Karpackich online z 25 lipca 2024 r. zadedykowanych Żabiu z okazji 600-lecia pierwszej zanotowanej w dokumentach wzmianki o nim, w całości jeszcze nikt nie oglądał, ponieważ zostały wówczas z przyczyn obiektywnych w połowie transmisji przerwane.
Jednak nic straconego, bowiem – wprawdzie z pewnym opóźnieniem – ale pojawiała się właśnie możliwość, żeby po kliknięciu na ten link obejrzeć uzupełniony o brakującą połowę zapis opowieści Andrzej Wielochy o najstarszych fotografiach Żabia wykonanych przez kołomyjskiego fotografa Juliusza Dutkiewicza.
Zapraszamy więc do klikania.
Przy okazji udostępniamy program Spotkań karpackich online do końca 2024 roku:
– 26.09.  Jakub Łobocki: Wolnym krokiem po Beskidzie Niskim.
– 24.10.  Krzysztof Duda: Kulturowe pasje lwowskich przyrodników – od Mariana Raciborskiego  do Piotra Kontnego.
– 28.11.  Katarzyna Tur-Marciszuk, Andrzej Żygadło: Cyfrowe Archiwum  Barbary Tondos i Jerzego Tura et consortes.
– 12.12.  Bogdan Bracha: Karpacki Świat Orkiestry pw. Świętego Mikołaja.

O najstarszych fotografiach Żabia

15 lipca 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

I znowu, jak co miesiąc zapraszamy serdecznie na Spotkania Karpackie online, już siódme w 2024 roku, oczywiście w pełni wakacyjne, które odbędą się w czwartek 25 lipca 2024 r., jak zwykle o godz. 19. Zadedykowaliśmy je Żabiu, nieoficjalnej stolicy Huculszczyzny, dziś noszącemu nazwę Werchowyna, z okazji 600-lecia pierwszej o nim wzmianki zanotowanej w dokumentach. O najstarszych fotografiach Żabia wykonanych przede wszystkim przez kołomyjskiego fotografa Juliusza Dutkiewicza, ale nie tylko przez niego, opowie Andrzej Wielocha, autor kilku artykułów publikowanych na łamach Almanach karpackiego „Płaj” poświęconych fotografiom i fotografom Huculszczyzny. Będzie zatem o – jak się kiedyś mówiło – „obrazach fotograficznych” i o tym co można na nich zobaczyć, ale też co z nich można wyczytać, jeżeli się je czytać potrafi. O kłopotach z ich datowaniem i lokalizacją, a także o ich zaskakujących metamorfozach i wędrówkach. Czytaj dalej →

O gorgańskich szlakach, chatkach i limbach

24 czerwca 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na szóste w 2024 roku, już wakacyjne Spotkanie Karpackie online, które odbędą się w czwartek 27 czerwca 2024 r., jak zwykle o 19. Tym razem naszym gościem będzie Wasyl Ficak z Kałusza, który opowie o prowadzonych współcześnie w Gorganach społecznych inicjatywach odbudowy i utrzymywania elementów infrastruktury turystycznej, a także obiektów będących pamiątkami historycznymi. Kilkanaście już lat temu, bo w 2008 r., odbudowano schron na Połoninie Płyśce, w miejscu gdzie przed wojną funkcjonowało schronisko Ukraińskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego „Płaj”. Regularnie odnawiane są gorgańskie szlaki turystyczne, remontowane schrony turystyczne, a w zeszłym roku odbudowano ozdobną bramę wejściowej do rezerwatu limbowego na Jajku Perehińskim. Rezerwat ten powstał w okresie międzywojennym dzięki wspólnym wysiłkom uczonych polskich i ukraińskich, a ustanowił go dekretem z dnia 15.04.1935 r. metropolita Andrzej Szeptycki, stąd też nadano rezerwatowi właśnie jego imię. Podkreślić należy, że wszystkie te działania wykonywane są społecznie, siłami wolontariuszy, także w tych trudnych czasach wojny w Ukrainie.

Wasyl Ficak jest ratownikiem górskim, przez wiele lat dyżurował na posterunku w obserwatorium na Pop Iwanie, działaczem turystycznym i regionalistą. Jest także autorem publikacji i znakomitym fotografem. Jego fotografie eksponowane były już na kilku indywidualnych wystawach na Ukrainie. Jest także autorem artykułu w Almanachu Karpackim „Płaj”. Czytaj dalej →

„Rys historyczny o Hucułach” po ukraińsku

7 czerwca 2024 | Książki, Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Kołomyjskie Muzeum Sztuki Ludowej Huculszczyzny i Pokucia im. Josafata Kobryńskiego z okazji 205. rocznicy urodzin ks. Sofrona Witwickiego (1819-1879) wydało w tych dniach pełne tłumaczenie na język ukraiński jego największego dzieła, mianowicie „Rysu historycznego o Hucułach”. Okładkę tej książki ozdobiono piękną reprodukcją obrazu Józefa Jaroszyńskiego, który zapewne zdążył poznać osobiście ks. Witwickiego, bo bywał w Żabiu przed jego śmiercią w październiku 1879 roku. Godne podkreślenia jest zawarte w informacji o tym wydarzeniu sformułowanie „pełne tłumaczenie”, ponieważ w 1993 r. ukazał się już przekład „Rysu historycznego o Hucułach” na język ukraiński dokonany przez tego samego autora Mykołę Wasylczuka, wydany także przez kołomyjskie Muzeum Sztuki Ludowej Huculszczyzny i Pokucia. Niestety usunięto wówczas z niego wszystkie fragmenty zawierające tak dla Sofrona Witwickiego ważne apele o porozumienie polsko-ukraińskie, a także m.in. obszerne akapity poświęcone Fundacji Skarbkowskiej czy Agenorowi Gołuchowskiemu. Jeżeli obecne wydanie jest rzeczywiście pełne, to myślę, że ksiądz Sofron może mieć na niebieskich połoninach prawdziwą satysfakcję i powód do dumy. Wszystkim, którzy o  prekursorze badań nad Huculszczyzną, delegacie Towarzystwa Tatrzańskiego pod Czarnohorą, wyjątkowo ciekawej i także trochę jednak tragicznej postaci chcieliby dowiedzieć się czegoś więcej, polecamy trzy artykuły zamieszczone w 57 tomie Almanachu karpackiego „Płaj” dostępne pod tym linkiem.

Jubileusz Janusza Trzebiatowskiego

1 czerwca 2024 | Wydarzenia | Na temat: , ,

Pałac Sztuki w Krakowie przy Placu Szczepańskim 4 zaprasza 6 czerwca 2024 r. o godz. 19 na wernisaż z okazji jubileuszu 70-lecia pracy twórczej Janusza Trzebiatowskiego. Artysta urodził się w Chojnicach 9 lipca 1936 roku. W roku 1954 przyjechał do Krakowa i rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych. W Krakowie żyje, pracuje i tworzy do dziś. Jego dzieła, których liczba przekracza 3000, znajdują się w ponad 113 muzeach na całym świecie, wystawiane były w ponad 30 państwach, a liczba wystaw przekroczyła już pół tysiąca. O licznych i ciekawych związkach jego twórczości z turystyką studencką i Karpatami pisał obszernie w 55 tomie „Płaju” Tomasz Kowalik, w artykule pt. „Odznaki karpackie Janusza Trzebiatowskiego”. Myślę, że ten budzący szacunek jubileusz jest świetną okazją do udostępnienia artykułu na naszym portalu, co niniejszym czynię w tym miejscu.

Dawna i niedawna przeszłość Kut

22 kwietnia 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na czwarte w 2024 roku Spotkanie Karpackie online, które odbędą się tradycyjnie w czwartek 25 kwietnia 2024 r., jak zwykle o 19. Tym razem prof. Tadeusz M. Trajdos przedstawi referat pt. „Dawna i niedawna przeszłość Kut – kolejny głos historyka”. Celem wystąpienia jest, w nawiązaniu do referatu o Kutach, wygłoszonego na grudniowych Spotkaniach Karpackich online przez dr. Franciszka Wasyla, podzielenie się garścią refleksji na temat losów tej miejscowości od jej założenia i uformowania, poprzez relacje i koegzystencję między miejscowymi Ormianami i Polakami, aż po budzący grozę kres tej społeczności w 1944 r. Będzie też mowa o symbolicznej roli Kut we wrześniu 1939 r.
W latach 2009, 2011 i 2017 w trakcie obozów inwentaryzacyjnych na Pokuciu organizowanych przez Fundację Ormiańską dla młodzieży polskiej z rodzin pochodzenia ormiańskiego, których zadaniem była konserwacja oraz inwentaryzacja nagrobków ormiańskich na cmentarzu parafialnym w Kutach, prof. Trajdos prowadził wykłady na temat zabytków i historii tego regionu. Czytaj dalej →

O Kutach i Ormianach

2 stycznia 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Już w Nowym Roku udostępniamy dla wszystkich zainteresowanych link do zapisu relacji z prelekcji dr. Franciszka Wasyla o Kutach – małej stolicy Ormian polskich, która odbyła się 28 grudnia ubiegłego roku w ramach ostatnich Spotkań Karpackich online.
Życząc miłego oglądania jednocześnie zapraszamy na kolejne Spotkania Karpackich online w czwartek 25 stycznia 2024 roku, których bohaterem będzie Stanisław Kryciński, a którego oczywiście nikomu przedstawiać nie ma potrzeby.