Wszystko na temat: Karpaty Wschodnie

Oronim Czarnohora w XVI-wiecznej kartografii (Płaj 37)

Andrzej Wielocha

(fragment)

Utarło się w dotychczasowej literaturze dotyczącej Czarnohory przyjmować, że nazwa ta w dokumentach kartograficznych pojawiła się po raz pierwszy dopiero na pochodzącej z połowy XVII w. mapie Ukrainy Guillaumea le Vasseur de Beauplana. Pogląd taki znajdujemy u Marka Olszańskiego i Leszka Rymarowicza, w książce Powroty w Czarnohorę (Marek Olszański i Leszek Rymarowicz, Powroty w Czarnohorę, Pruszków 1993, str. 104), gdzie autorzy piszą, że nazwa Czarnohory, w wersji Carna Hora pojawia się po raz pierwszy na mapie de Beauplana wydanej w 1650 r., i że dotyczy fragmentu terenu gdzieś u źródeł Prutu. Za nimi tezę tę powtarza Wojciech Krukar (Wojciech Krukar, Nazewnictwo terenowe Czarnohory, w: Czarnohora, przyroda, człowiek, red. Mateusz Troll, Kraków 2006). Twierdzi tak również autor umieszczonego w internecie obszernego artykułu zatytułowanego Чорна Гора чи Піп Іван? (www.karpaty.com.ua/?chapter=12&item=361) Czytaj dalej

Wschodnio-karpackie schroniska

Kolejne otwarte spotkanie TK odbędzie się 20 marca 2009 roku o godz. 1800 jak zwykle w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (al. Na Skarpie 27). Wypełni je prelekcja Tadeusza Kiełbasińskiego i Andrzeja Wielochy o „Wschodniokarpackich schroniskach do 1939 roku, cz. I Na wschód od Prutu ”. Będzie wiele zdjęć i mapy ze szczegółowymi lokalizacjami poszczególnych schronisk, oraz oczywiście dużo informacji o ich budowie i funkcjonowaniu. Zapraszamy!

Żeliwne słupki dawnej granicy polsko-rumuńskiej (Płaj 36)

Kontynuując temat polsko-rumuńskich słupków granicznych (Jak wytyczano karpacka granicę, Płaj 33 str.90; Wyznaczenie granicy polsko-rumuńskiej, Płaj 35, str.171) publikujemy, jeszcze jeden tekst. Powstał on jako reakcja na apel wystosowany na łamach Płaju odnośnie informowania o stanie zachowania śladów po przedwojennej granicy polsko-rumuńskiej w Karpatach i jest swoistą inwentaryzacją zachowanych w terenie słupków. Wszystkie siedem odnalezionych słupków (9 jeżeli dodamy ten eksponowany w muzeum w Baia Mare i ten z Muzeum Niepodległości w Warszawie), to niestety słupki pośrednie (mniejsze). Z dużych słupków, zwieńczonych tarczami z godłami Polski i Rumuni nie zachował się żaden (w każdym razie jak dotąd nie udało się takiego znaleźć). Przed przystąpieniem do lektury artykułu dobrze jest zaopatrzyć się w mapę „Góry Czywczyńskie” w skali 1:75000, która była swego czasu załączona do Płaju 29.

A.W.

Czytaj dalej

O kolejce leśnej Nadwórna – Rafajłowa

Najbliższe otwarte spotkanie Towarzystwa Karpackiego wypełni prelekcja dr Jana Skłodowskiego zatytułowana „O kolejce leśnej Nadwórna – Rafajłowa”. Będzie trochę o turystyce w Dolinie Bystrzycy Nadwórniańskiej, trochę o walkach II Brygady Legionów w okolicach Rafajłowej i wszystko o kolejce, w tym wiele archiwalnych zdjęć. Spotkanie tradycyjnie odbędzie się w trzeci piątek miesiąca tj. 20 lutego o godz. 1800 jak zwykle w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie przy al. Na Skarpie 27.

Schron na połoninie Płyśce

Właśnie dostaliśmy zaproszenie na uroczyste otwarcie schronu turystycznego na połoninie Płyśce (1450 m n.p.m.) położonej pomiędzy Grofą i Popadią w Gorganach, które odbędzie się w dniach 14-15 listopada 2008 r. Schron wybudowany został przez regionalną fundację „Karpackie ścieżki” ze Stanisławowa (Iwano-Frankowska), a jego pomysłodawcą i głównym budowniczym jest prezes fundacji Wasyl Hutyriak.

Czytaj dalej

Przewodnik po Gorganach

Ukazał się właśnie – pierwszy od czasów Gąsiorowskiego – przewodnik po Gorganach autorstwa Dariusza Dyląga wydany przez Oficynę Wydawniczą "Rewasz". Liczy 368 stron formatu B6, zwiera 52 zdjęcia barwne, 136 zdjęć oraz ilustracji czarno-białych w tekście, 16 mapek i szkiców sytuacyjnych; panoramy z Mołody, Popadii, Sywuli, Płoskiej, Syniaka, Kruhłej Młaki i Taupisza. Oprawa miękka ze skrzydełkami.
Pół przewodnika to popis erudycji i wiedzy krajoznawczej autora na temat Gorganów, pozostała część to opis znakowanych tras turystycznych, dla których osią jest czerwony szlak wschodniobeskidzki od przeł. Wyszkowskiej do doliny Prutu.
Czytaj dalej

Kyrlibaba, wieś bardzo karpacka (Płaj 34)

Andrzej Wielocha
(fragment)
To niezwykle ciekawa i trochę tajemnicza miejscowość leżąca – można by rzec bez przesady – w samym sercu Wschodnich Karpat. Centrum wsi położone jest na wysokości ok. 950 m n.p.m. w dolinie Złotej Bystrzycy, w miejscu gdzie uchodzą do niej dwa potoki, a właściwie to raczej górskie rzeki – Cibeu (Ţibău) i Kyrlibaba (Cârlibaba). Miejscowość i jej liczne przysiółki leżą na stokach czterech masywów górskich – Gór Rodniańskich, Suchard, Marmaroskich i Obczyny Mestekanisz.  W polskiej literaturze nazwa wsi pisana jest najczęściej przez „i” – Kirlibaba, jednak pisownia przez „y” zdecydowanie lepiej oddaje jej zarówno rumuńską (Cârlibaba), jak i huculską wymowę.

Majówka w Kyrlibabie

Z inicjatywy naszego Towarzystwa w dniu 3 maja 2008 roku o godz. 1100 w kościele św. Ludwika w położonej w Rumunii, karpackiej miejscowości Kyrlibaba (Cârlibaba) odprawiona została msza święta w intencji żołnierzy II Brygady Legionów Polskich poległych w styczniu 1915 roku w bitwie stoczonej o tę miejscowość z oddziałami rosyjskimi.
Pod odnowionym w ubiegłym roku pomnikiem stojącym na mogile poległych Legionistów wieńce złożyły delegacje Związku Polaków w Rumunii i Towarzystwa Karpackiego oraz attaché wojskowy ambasady polskiej w Bukareszcie ppłk Roland Jancewicz. Na mogile zapłonęły liczne znicze.

W imieniu organizatorów tej skromnej uroczystości
serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom za przybycie

Czytaj dalej

Zimą w Karpatach Wschodnich

W dniu 16 stycznia (środa) o godz. 18.00 w Pałacu Staszica, ul. Nowy Świat 72, w sali Marii Skłodowskiej–Curie (I piętro) w ramach cyklu „Opowieści z Kresów” odbędzie się spotkanie zatytułowane „Zimą w Karpatach Wschodnich”, które poświęcone będzie Bieszczadom Wschodnim, Gorganom i Czarnohorze. Tomasz Kuba Kozłowski mówić będzie m.in. o Legionach w Karpatach i święcie Jordanu, początkach narciarstwa na Kresach i Karpackim Towarzystwie Narciarzy, zimowym eldorado w Sławsku i dawnym sprzęcie narciarskim. W programie pokaz unikalnej ikonografii oraz pamiątek z kolekcji autora. Wśród uczestników zostaną rozlosowane niespodzianki.

Góry Huculszczyzny

W styczniu 2007 roku nakładem Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK ukazała się książka zatytułowana „Góry Huculszczyzny. Przewodnik, który łączy” pod redakcją Andrzeja Wielochy.

Przewodnik ten, będący jak dotąd pierwszą próbą wspólnego, polsko-ukraińskiego spojrzenia na Huculszczyznę – krainę, która w kulturze obydwu narodów odegrała ważną rolę, jest właściwie rodzajem monografii krajoznawczej, składającej się z szeregu odrębnych rozdziałów, omawiających, zdaniem autorów, najistotniejsze dla ukazania omawianego regionu zagadnienia. Huculszczyznę potraktowano w nim, także po raz pierwszy chyba, jako całość, uwzględniając część Bukowińską i Zakarpacką, a także te jej fragmenty, które znajdują się na terytorium dzisiejszej Rumunii. Choć, tym ostatnim poświęcono niestety znacznie mniej miejsca, niż by na to zasługiwały.
Książka składa się z trzech części.

Czytaj dalej