Wszystko na temat: Vincenz

Krzyż Vincenzowski – nowe informacje

Oto najnowsze informacje o postępie prac przy ogrodzeniu Krzyża Vincenzowskiego w Bystrzcu powstającemu dzięki ofiarności wielu osób, którym w tym miejscu Towarzystwo Karpackie jeszcze raz solennie dziękuje.
Wypada przypomnieć, że jesienią ubiegłego roku wykonane zostały fundamenty ogrodzenia oraz solidne metalowe wsporniki, dzięki którym będzie ono stać pewnie i bez narażania na wpływ wilgoci z gruntu. Wykonywane jest na podstawie projektu dr arch. Włodka Witkowskiego i będzie to najpewniej najbardziej huculskie ogrodzenie na całej Huculszczyźnie. Jak wynika z informacji przesłanej przez majstra Wasyla Sławijczuka wszystkie elementy są już gotowe i czekają na montaż w Bystrzcu. Sprawa się nieco przeciąga, z powodu prawdziwie zimowych warunków panujących jeszcze w Czarnohorze. Zakończenie prac nastąpi na pewno przed kolejną wyprawą Towarzystwa Karpackiego w Czarnohorę, którą planujemy na połowę sierpnia. A skoro tak dobrze nam idzie, to może koło krzyża, w tym samym miejscu jak w czasach gdy stał tu dom Vincenza, postawimy jeszcze ławeczki?

Leszek Rymarowicz, Aleksander Stepanenko, Janusz Byra

O stocznyku Dereju

Dwudzieste siódme seminarium vincenzologiczne Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr poświęcone było zawartym w „Barwinkowym wianku” Dziejom Dereja, mistrza snycerskiego, który pragnąc odkupić swoje grzechy, zbudował drewnianą kaplicę i dokonał w niej aktu samospalenia. Spotkanie rozpoczęło odczytanie Dziejów Dereja w doskonałej interpretacji aktora, Orfeusza Rafała Jakubiszyna. Następnie Andrzej Wielocha nakreślił tło krajoznawcze tej opowieści, wskazując na czym Vincenz mógł się wzorować i skąd brał inspirację. Profesor Jan Choroszy omówił kwestie tekstologiczne związane z tym fragmentem „Połoniny” zwracając uwagę na ważną adnotacji autora: „Niejedna praca artystyczna pochodzi z czarów”. Wszak Derej był uważany za stocznyka, czyli artystę, który zawdzięcza swój niezwykły talent zawarciu paktu z siłami nieczystymi. Link do zapisu seminarium w tym miejscu. Zapraszamy do oglądania.

Вінценз навіки?

Pod tym linkiem można znaleźć zapis dwudziestego szóstego seminarium vincenzologicznego Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr, na którym zaprezentowano rejestrację spektaklu Teatru „Węgajty” zatytułowanego „Historie Vincenza”. Była to adaptacja dwóch Vincenzowskich opowieści: o konfrontacji z czartami na zamku Czarna Słoboda (na podstawie „Ech z Czerdaka”) oraz o żydowskim krawcu Pinkasie i jego wizycie w chrześcijańskiej Hiszpanii (z „Barwinkowego wianka”). Połączenie tych dwóch nurtów kulturowych – huculskiego i chasydzkiego – to jeden z atrybutów „Połoniny”. Prezentację uzupełniła opowieść Wacława Sobaszka z Teatru „Węgajty”, o genezie i procesie przygotowywania przedstawienia w latach 80. XX wieku. Co ciekawe, wizyta twórców tego spektaklu na Huculszczyźnie nastąpiła później, bo dopiero w latach 90., stanowiąc swoiste dopełnienie i wzbogacenie lektury Vincenza.

Zapraszamy do e-Płaju

Kolejną pozycją w e-Płaju jest opowieść o tym, jak Czarnohora i Huculszczyzna potrafiły łączyć zafascynowanych nimi ludzi, jak przedziwnie splatać ich losy na lata, a nawet na całe życie, bez względu na to gdzie rzuciły ich dziejowe zawieruchy. Stanisława Vincenza i Mariana Konopackiego połączyły na zawsze i bez znaczenia była dzielącą ich żelazna kurtyna i tysiące kilometrów. Jest to też mały przyczynek do dziejów domu Vincenzów w Bystrcu oraz pewnego przedsięwzięcia pod nazwą „Akademicka Kolonia w Berezowie Niżnym”. I dom Vincenzów i „Akademicka kolonia” miały tę poniekąd wspólną cechę, że potrafiły przyciągać do siebie ciekawych i twórczych ludzi. Serdecznie zapraszamy do lektury.

XXV Seminarium Vincenzowskie

Mamy przyjemność poinformować, ze zapis dwudziestego piątego seminarium Pracowni Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr właśnie został upubliczniony pod tym linkiem. Miało ono wyjątkowy charakter, objęło bowiem oprowadzanie po wirtualnej wystawie „Dialogi Vincenza – spojrzenia” oraz promocję dwujęzycznej książki „Dialogi huculskie: Stanisław Vincenz i Lidio Cipriani” (do pobrania z tego linku), co stanowiło ukoronowanie projektu „Twórczość Stanisława Vincenza u progu XXI wieku” (2021–2024). Autorzy publikacji dr Dorota Burda-Fischer (Uniwersytet w Hajfie), dr hab. Jan A. Choroszy, prof. UWr (Uniwersytet Wrocławski), dr Justyna Gorzkowicz (Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie) oraz dr hab. Jakub Żmidziński, prof. UAP (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu) zaprezentowali swoje teksty, a twórca wystawy Jarosław Solecki (artysta wizualny, Blue Point Art Gallery London) opowiedział o swoim dziele (tu link do niego). W zamykającej seminarium dyskusji poruszono wiele wątków, nad którymi unosiły się ciemne chmury trudnych do zaakceptowania dziś – a również chyba i wówczas – ideologicznych wyborów uczonego z Florencji.

W e-Płaju nowa lektura

Zapraszamy do zapoznania się z kolejną publikacją w e-Płaju, tym razem jest to artykuł Leszka Rymarowicza o trudnym i dziś wstydliwie pomijanym problemie endemii kiły na Huculszczyźnie w XIX i pierwszej połowie XX w. Rozprzestrzenienie się wśród Hucułów chorób wenerycznych, w szczególności kiły sygnalizowano w literaturze i publicystyce tamtych czasów. Aby temu przeciwdziałać zarówno w czasach galicyjskich, jak i w dwudziestoleciu międzywojennym podejmowano wiele działań mających na celu zdiagnozowanie przyczyn, skuteczne leczenie oraz polepszenia stanu sanitarnego Huculszczyzny. W artykule przedstawiono niepublikowane dotychczas wyniki szeroko zakrojonych badań nad stanem rozprzestrzenienia się kiły we wsiach nad Czeremoszem przeprowadzonych pod koniec lat dwudziestych ubiegłego wieku przez polskie władze sanitarne ze wsparciem Fundacji Rockefellera. Przypomniano nazwiska lekarzy, pisarzy, działaczy społecznych, którzy zaangażowani byli w walkę z chorobami wenerycznymi na Huculszczyźnie. Znamiennym jest, że w huculskiej tetralogii Stanisława Vincenza, zagadnienie to praktycznie się nie pojawia. Był to najpewniej, realizowany konsekwentnie, świadomy zamysł artystyczny autora.
Zapraszamy do lektury.

Dialogi huculskie

Dialogi huculskie: Stanisław Vincenz i Lidio Cipriani to tytuł dwujęzycznej (w języku angielskim i polskim) książki zgłębiającej kulturowe i intelektualne powiązania między polskim pisarzem i filozofem – Stanisławem Vincenzem a włoskim etno-antropologiem – Lidiem Ciprianim, ze szczególnym uwzględnieniem roku 1933, kiedy to Cipriani udokumentował Huculszczyznę za pomocą fotografii.  Publikacja łącząca eseje naukowe, analizy historyczne i materiały wizualne oferuje szczegółowe spojrzenie na kulturę huculską oraz wkład obu postaci w rozwój sztuki i filozofii. Książka w wolnym dostępie do pobranie z tego linku.
Poszczególne rozdziały autorstwa Jana Choroszego, Jakuba Żmidzińskiego, Justyny Gorzkowicz i Doroty Burdy-Fischer analizują różnorodne aspekty twórczości i współpracy Vincenza z Ciprianim. Jan Choroszy odtwarza ich intelektualne relacje, podkreślając wspólne zainteresowanie dokumentowaniem lokalnej kultury. Jakub Żmidziński bada wpływ filozoficznych idei Vincenza, takich jak platoński idealizm i transcendentalizm, na jego dzieła literackie oraz ich związek z fotografiami włoskiego etnologa. Justyna Gorzkowicz interpretuje zdjęcia Ciprianiego przez pryzmat teorii Rolanda Barthesa, akcentując ich podwójną rolę – zarówno jako dzieł artystycznych, jak i dokumentów etnograficznych. Dorota Burda-Fischer, inspirowana filozofią Gastona Bachelarda, zgłębia motyw „domu” w twórczości Vincenza i wizualnych przedstawieniach Ciprianiego.
Czytaj dalej

Vincenz nieprowincjonalny

Zakład Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr udostępnił nagranie z dwudziestego trzeciego seminarium vincenzologicznego, w trakcie którego prof. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego opowiadała o swojej najnowszej książce zatytułowanej „Od dawności do bezczasu. O twórczości Stanisława Vincenza”, wydanej przez krakowski Instytut Literatury. Wychodząc od koncepcji czasu liczonego niekoniecznie fizycznie, badaczka zmierzała do ukazania źródeł wartości kulturowych autora „Połoniny”. Starała się zbudować całościową wizję jego życia i dorobku literackiego. Książka zawiera więc krótką biografię Vincenza, ogólną charakterystykę jego tekstów, szczegółowe komentarze do ich wybranych fragmentów oraz antologię rzucającą światło na właściwości całej tej spuścizny. Uwzględnione zostały nie tylko fragmenty z tetralogii huculskiej, ale również eseistyka – tomy „Z perspektywy podróży” oraz „Po stronie dialogu”. Wybór ów unaocznia, zdaniem autorki, najważniejsze dla Vincenza zagadnienia.
W dyskusji podkreślano istotność perspektywy platońskiej dla dzieła Vincenza oraz jego odchodzenie od wszelkich dualizmów, traktowanie rzeczywistości – w każdym sensie – jako continuum.

Vincenziwskije czytannija w Słobodzie

Przepraszając za opóźnienie, mamy przyjemność poinformować, że na Ukrainie po raz kolejny uczczono pamięć o Stanisławie Vincenzie. 30 listopada 2024 roku, a więc w 136 rocznicę urodzin pisarza, w jego rodzinnej Słobodzie (Rungurskiej) przy pamiątkowym kamieniu na miejscu domu Vincenzów zebrali się miejscowi mieszkańcy, młodzież, goście – studenci z Iwano-Frankiwska, oraz w imieniu Towarzystwa Karpackiego Aleksander Stepanenko, który jest jednym z inicjatorów tej imprezy.
Te tradycyjne spotkania w Słobodzie mogą zaistnieć dzięki staraniom wielu ludziom dobrej woli, wolontariuszy, mieszkańców Słobody, wśród których prym wiedzie kolektyw miejscowej biblioteki na czele z panią Lubow Martyniec. Warto wspomnieć, że właśnie biblioteka w Słobodzie jako jedyna w Ukrainie nosi imię Stanisława Vincenza. W Polsce, niestety, Stanisław Vincenz nie został nigdzie tak upamiętniony.
Dziękujemy więc społeczności Słobody za zorganizowanie tego spotkania, za dbałość o pamięć o swoim rodaku. Dziękujemy za wasze słowa, za przejmujące czytanie tekstów Vincenza po ukraińsku i po polsku i za wasz śpiew i muzykę. Za życzliwość i szczodry karpacki poczęstunek. Czytaj dalej

Ogrodzenie Vincenzowskiego Krzyża

Drodzy Członkowie i Sympatycy Towarzystwa Karpackiego.
Pomimo coraz tragiczniejszych wieści docierających w ostatnich dniach z obwodów lwowskiego i iwano-frankiwskiego postanowiliśmy zakończyć realizację Krzyża Vincenzowskiego, zgodnie z projektem dr inż. arch. Włodzimierza Witkowskiego. Ten krzyż jest widomym znakiem naszych wspólnych polskich i ukraińskich, chrześcijańskich i humanistycznych wartości, przy których trwamy, szczególnie w okresie brutalnie je depczącej moskiewskiej agresji. Na miejscu starego, zniszczonego przez wysokogórską aurę krzyża ustawiliśmy nowy dębowy krzyż. Pięknie podziękowaliśmy osobom i organizacjom, które wsparły jego budowę, ale na stanowiące integralną część projektu, równie piękne ogrodzenie, dotychczas zebranych środków niestety nie wystarczy.   Czytaj dalej