Książki

Hierotej Pihulak powrócił nad Czeremosz

Miło nam poinformować, iż postać Hieroteja Pihulaka, do której ponownego odkrycia dla kultury huculskiej znacząco przyczyniło się Towarzystwo Karpackie, została na dobre przywrócona pamięci zbiorowej na Huculszczyźnie. Otóż w tych dniach wydawnictwo „Pysanyj Kamiń” z Kosowa wydało obydwa tomy
Werchowyńskich Zhadok
, czyli autobiograficznej opowieści Hieroteja Pihulaka, zawierającej przepiękne opisy Huculszczyzny z pierwszych lat XX w. Postać tego nieco ekscentrycznego profesora z Czerniowiec, wieloletniego posła do wiedeńskiego parlamentu, wybitnego działacza rusińskiego na Bukowinie, do ostatnich lat była na Huculszczyźnie absolutnie nieznana. Przypomniała ją dopiero obszerna publikacja w jubileuszowym „Płaju” nr 50 autorstwa Leszka Rymarowicza pt. W Jaworniku nad Czeremoszem na przełomie XIX i XX w. Opowieść o Hieroteju i Adolfinie Pihulak, z dołączonym tłumaczeniem jednego z rozdziałów zatytułowanego „Po sezonie”, zawierającego kapitalne opisy Burkutu z czasów jego świetności. Czytaj dalej

O głowacicy – rybie bardzo karpackiej

O rybach jeszcze na naszym portalu nie pisaliśmy, więc najwyższy czas to zaniedbanie nadrobić. A jest ku temu doskonała okazja ukazała się bowiem nakładem Drukarni Akapit z Lublina książka pod redakcją Stanisława Ciosa zatytułowana „Głowacica wędkarza doskonałego”. Zawiera ciekawe informacje o głowacicy (Salmo hucho) rybie występującej naturalnie we wszystkich karpackich dopływach Dunaju, w tym w Czeremoszach, Prucie i Czarnej Orawie, a w wyniku sztucznego zarybienia także karpackich dopływach Wisły od Sanu po Sołę. Interesujące wiadomości o hołowatyci – jak ją nazywali Huculi, szczególnie w rozdziale „Rys historyczny głowacicy w Polsce” znajdą w tej książce także ci, którzy nigdy wędki w ręku nie mieli.

Łemkowszczyzna. Czas wojny i pokoju

Bardzo nam miło otwierać nowy rok 2018 tą dobrą informacją. Otóż w tych dniach trafi do księgarń długo oczekiwana, a nawet kilkakrotnie zapowiadana kontynuacja wydanej przed dwoma laty książki członka Towarzystwa Karpackiego Stanisława Krycińskiego „Łemkowszczyzny po obu stronach Karpat”. Nosi ona tytuł „Łemkowszczyzna. Czas wojny i pokoju”, a jej treść obejmuje sto lat dziejów Łemków żyjących na północnych stokach Karpat i ich sąsiadów Rusnaków, zamieszkujących południowy skłon tych gór. Opisano w niej okres od lat 30. XIX w., po lato 1939 r. Opowiedziane zostały narodziny łemkowskiej świadomości i literatury, działania podczas Wielkiej Wojny na terenie Beskidu Niskiego i prześladowania, jakie dotknęły Łemków w obozie internowania Thalerhof. Kolejne rozdziały opisują cmentarze wojenne, tak charakterystyczne dla tej krainy, łemkowskie starania o niezależność, a więc tzw. republiki: Floryncką i Komańczańską, a także działaczy i literatów okresu międzywojennego. Dowiemy się o powrotach do prawosławia i powstaniu Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny. Jest też sporo o życiu na łemkowskiej wsi w latach międzywojennych i łemkowskim rzemiośle z kamieniarstwem na czele. Ukazanie się części trzeciej, obejmującej czas II wojny światowej i wysiedleń oraz późniejsze losy Łemków i Rusnaków, planowane jest na wiosnę 2018 r.

Nagrodzono książki karpackie

W ostatnich dniach sypnęło nagrodami dla publikacji o tematyce karpackiej. Rekordzistą jest tu niewątpliwie książka Adama Czarnowskiego pt. O tatrzańskich pocztówkach wydana przez Tatrzański Park Narodowy w 2017 r., o której już pisaliśmy, a która jak odkurzacz sprząta kolejne nagrody. Dzisiaj zdobyła I nagrodę w kategorii albumów krajoznawczych na XXVI Ogólnopolskim Przeglądzie Książki Krajoznawczej i Turystycznej oraz otrzymała jedno z czterech przyznanych wyróżnień w kategorii edytorskiej Nagrody Klio 2017.  We wrześniu zaś książka ta została laureatką 2. Międzynarodowego Konkursu „Najlepsze wydawnictwa o górach” 2017 r. Żal tylko, że autor książki i unikalnego zbioru pocztówek tych sukcesów nie doczekał.
Na XXVI Ogólnopolskim Przeglądzie Książki Krajoznawczej i Turystycznej nagrodzono także:
I nagrodą w kategorii monografie oraz inne opracowania krajoznawcze dwutomową publikację Bojkowszczyzna zachodnia – wczoraj, dziś i jutro, pod red. Jacka Wolskiego, wydana przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 2016. (też o niej pisaliśmy),
II nagrodą w tej samej kategorii otrzymało dzieło pt. Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny Jarosława Giemzy wydane przez Wydawnictwo Libra.pl w 2017 r. (autor jest członkiem Towarzystwa Karpackiego, a o książce oczywiście już pisaliśmy); Czytaj dalej

Urszuli Janickiej-Krzywdy – życie niebanalne

Jak już informowaliśmy w trakcie 33. Babiogórskiej Jesieni odbyła się promocja książki poświęconej Urszuli Janickiej-Krzywdzie zatytułowanej „Urszula Janicka-Krzywda (1949-2015). Życie niebanalne”, wydanej przez Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK przy współpracy Gminy Zawoja. Publikacja licząca 470 stron ukazała się w serii „Pro Memoria”, a w jej treści znajdziemy m.in. następujące teksty:
Anna Spiss, Urszula Janicka-Krzywda (1949-2015). Życie niebanalne.
Janina Wanda Bucka, Henryk Bucki, Całym sercem była oddana babiogórskiemu folklorowi! „Krzesnomatka” zespołu regionalnego „Juzyna” z Zawoi. Czytaj dalej

Orawskie figury kamienne

Uprzejmie informujemy, że ujrzała wreszcie światło dzienne długo oczekiwana książka Tadeusz Mikołaja Trajdosa, członka naszego Towarzystwa, zatytułowana „Przydrożne i cmentarne figury kamienne na Orawie w granicach Polski”. Publikacja ukazała się w serii  „Biblioteka Orawska”, a jej wydawcą jest Muzeum – Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy. Dedykowana jest pamięci księdza Władysława Pilarczyka, a składa się z trzech części – monografii tematu, katalogu oraz pełnej dokumentacji fotograficznej omawianych obiektów w postaci 175 kolorowych fotogramów. W części monograficznej omówiona została typologia figur, materiał, z którego zostały wykonane, twórcy i ich warsztaty, a także styl, kompozycja figur, polichromie i inskrypcje. Osobny rozdział poświęcono fundatorom oraz celom i programom fundacyjnym, a także treściom ideowym i znaczeniu lokalizacji. Czytaj dalej

O tatrzańskich pocztówkach Adama Czarnowskiego

W tym tygodniu na półki księgarskie trafił nowy album wydany staraniem Tatrzańskiego Parku Narodowego – album wyjątkowy, bo zawierającego na 528 stronach reprodukcje ponad 900 pocztówek tatrzańskich z unikatowego liczącego blisko 5 tys. egz. zbioru zmarłego w 2010 r. krajoznawcy i kolekcjonera Adama Czarnowskiego. Album zatytułowany „O tatrzańskich pocztówkach” jest owocem ponad 25-letniej pracy badawczej i kolekcjonerskiej jej autora. Zawiera nie tylko reprodukcje wybranych pocztówek, ale też informacje o ich dziejach, wydawcach, autorach fotografii, technice druku i oczywiście treści. Wszystko to uzupełnia bibliografia pism tatrzańskich Adama Czarnowskiego z lat 1982–2008. Tu warto przypomnieć, że Adam Czarnowski był też doskonałym fotografem, a kilkanaście jego karpackich fotogramów zamieściliśmy na łamach Płaju 32. Album „O tatrzańskich pocztówkach” ukazał się siedem lat po śmierci jego autora dzięki staraniom Zbigniewa Ładygina, który jest redaktorem dzieła, a z którym będzie można się spotkać 3 sierpnia o godz. 18 w klubokawiarni Wrzenie Świata, przy ul. Gałczyńskiego 7 w Zakopanem na promocji albumu. Wstęp wolny.
Adam Czarnowski, O tatrzańskich pocztówkach, Wydawnictwo Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Sztambuch Michała Jagiełły

Centralna Biblioteka Górska PTTK oraz Oficyna Artystyczna Astraia uprzejmie zapraszają we czwartek, 8 czerwca 2017 r. o godzinie 18 do sali konferencyjnej COTG PTTK w Krakowie przy ul. Jagiellońskiej 6 (I piętro) na premierę, a zarazem promocję tomu wspomnień zatytułowanych „Sztambuch Michała Jagiełły”, książki zawierającej zbiór kilkudziesięciu wspomnień ludzi którzy Michała Jagiełłę znali – taterników, fascynatów gór, literatów, artystów. Wśród autorów znaleźli się m.in.: Ewa Berbeka, Izabela Cywińska, Teresa Jabłońska, Robert Janik, Janusz Konieczniak, Maciej Krupa, Jan Malicki, Adam Marasek, Ludomir Molitoris, Antoni Nowak, o. Stanisław Opiela, Apoloniusz Rajwa, Zdzisław Ryn, Paweł Skawiński, o. Anatol Szydłowski, Tadeusz Trajdos, Magda Vasaryova, Jan Widacki, Krzysztof Wojnarowski, Wiesław Wójcik. Patronat nad publikacją objęli: TOPR, Tatrzański Park Narodowy i Biblioteka Narodowa.

Przesiedlenie ludności ukraińskiej 1944-1947

Koło Przewodników PTTK w Sanoku oraz Wydawnictwo Libra.pl serdecznie zapraszają w czwartek 6 kwietnia 2017 r. o godz. 17 do Sali Gobelinowej sanockiego Muzeum Historycznego, na spotkanie autorskie z prof. Janem Pisulińskim z okazji wydania przez wydawnictwo Libra.pl jego książki zatytułowanej „Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski do USRR w latach 1944-1947” (wydanej wcześniej w 2009 r. przez Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego). Publikacja omawia szczegółowo realizację podpisanej 9 września 1944 r. przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego z rządem Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej umowy o wymianie ludności. W wyniku tej z założenia dobrowolnej, a faktycznie realizowanej w niezwykle brutalny sposób tzw. wymiany trwającej do 7 maja 1947 r. z 22 powiatów południowo-wschodniej Polski wyjechało prawie pół miliona osób narodowości ukraińskiej, z tego ćwierć miliona deportowano siłą. Książka jest naukową monografią tego przesiedlenia, przedstawia także losy przesiedlonych w pierwszych latach życia na sowieckiej Ukrainie.

Arktyczno-alpejskie rośliny Karpat Ukraińskich

Pod koniec lutego 2017 r. ukazała się wydana przez Przykarpacki Uniwersytet w Iwano-Frankiwsku książka Romana Czerepanyna pt. Arktyczno-alpejskie gatunki roślin w Karpach Ukraińskich (Роман Миронович Черепанин, Аркто-альпійські види рослин Українських Карпат, Видавництво Прикарпатського національного університету імені Василя Стефаника, Івано-Франківськ 2017), której redaktorem naukowym jest Jurij Nesteruk. Omawia ona dzieje formowania się obszarów występowania arktyczno-alpejskich gatunków roślin w Karpatach Ukraińskich na tle specyficznego charakteru ich wysokogórskiej przyrody, przypomina historię jej badań oraz porusza niezwykle ważną kwestę ochrony rzadkich gatunków. Czytaj dalej