-
Najnowszy Płaj
Płaj 55 (wiosna 2018, stron 200+8) Zawartość tomu: Fedor Gocz (1929–2018); Leszek Rymarowicz, O gminie Dzembronia i jej mieszkańcach; Leszek … Czytaj
Ogólne
Dwa bardzo karpackie jubileusze
Spotkanie jubileuszowe z okazji XXV-lecia Towarzystwa Karpackiego i wydania 50. tomu Almanachu Karpackiego „Płaj” odbyło się 17 października 2015 r. w siedzibie Instytutu Historii PAN w Warszawie w Kamienicy pod św. Anną przy Rynku Starego Miasta 31 w Sali im. Joachima Lelewela. Wzięli w nim udział członkowie TK, autorzy tekstów zamieszczanych w Płaju oraz zaproszeni goście. Uczestnicy spotkania wysłuchali prelekcji multimedialnej Andrzeja Wielochy o dziejach Towarzystwa Karpackiego i Almanachu Karpackiego „Płaj” oraz laudacji prof. Tadeusza Trajdosa o zasięgu terytorialnym i tematyce artykułów historycznych zamieszczanych na łamach „Płaju”. Czytaj dalej
IV Festiwal Barok na Spiszu
Fundacja Kulturalny Szlak zaprasza na IV edycję Festiwalu Barok na Spiszu. Począwszy od 15 sierpnia w kościołach polskiego Spisza: Łapszach Wyżnych, Łapszach Niżnych, Jurgowie, Frydmanie, Kacwinie, Krempachach i Trybszu zabrzmią utwory Jana Sebastiana Bacha wykonywane przez znakomitych muzyków specjalizujących się w wykonawstwie muzyki dawnej. Każdy koncert zostanie poprzedzony wykładem o zabytkach Spisza, stylu barokowym, prezentowanej na koncercie muzyce, a także o instrumentarium.
A oto szczegółowy program festiwalu: Czytaj dalej
Już XIV Bieszczady Rewaszu
Ukazało się właśnie już XIV (!), zaktualizowane wydanie przewodnika Oficyny Wydawniczej „Rewasz” pt. Bieszczady. Przewodnik dla prawdziwego turysty, pod. red. Pawła Lubońskiego. Ten liczący 424 strony przewodnik to obszerne i szczegółowe kompendium wiedzy o Bieszczadach podane w przystępnej i przejrzystej formie. Rozdział Dlaczego w Bieszczady to wstępna charakterystyka tej grupy górskiej; pomaga zorientować się czego można spodziewać się po pobycie tutaj, a czego raczej tu nie znajdziemy. Rozdział O Bieszczadach ogólnie ujmuje bieszczadzkie sprawy niejako „z lotu ptaka” – opowiada czym są Bieszczady i jaka była ich historia. Głębszą wiedzę o regionie zawiera rozdział Bieszczadzkie tematy, gdzie w krótkich artykułach omówione są najciekawsze zagadnienia historii, geografii, przyrody, etnografii i socjologii Bieszczadów dawniej i dziś. Część szczegółowa przewodnika opisuje poszczególne pasma górskie. Czytaj dalej
Ilustrowana historia Rusinów Karpackich
Ukazało się wreszcie długo oczekiwane polskie wydanie książki Paula Roberta Magocsi’ego pt. „Naród znikąd. Ilustrowana historia Rusinów Karpackich”. To popularna praca prezentująca podstawowe wiadomości na temat dziejów Rusinów Karpackich z uwzględnieniem całego zamieszkiwanego przez nich fragmentu Karpat. Praca zawiera wprawdzie wiele tez dyskusyjnych, a także pewne niekonsekwencje, ale warta jest polecenia, przede wszystkim jako swoisty manifest tożsamościowy Rusi Karpackiej. Książka jest bogato ilustrowana i zawiera mapy wraz z ich omówieniami. Można ją nabyć w Oficynie Wydawniczej „Rewasz”, będzie też do kupienia na Spotkaniach Karpackich!
Wydanie książki w języku polskim udało się dzięki staraniom Stowarzyszenia Ruska Bursa w Gorlicach. Jej publikacją wydawnictwo W. Padiaka z Użhorodu sfinalizowało prace nad wielkim projektem „Naród znikąd”, którego realizacja trwała dziesięć lat. W tym czasie książka była wydana w dziesięciu językach: po angielsku (2006), ukraińsku (2006), rusińsku (2007), rumuńsku (2007), słowacku (2007), chorwacku (2009), wojwodińsko-rusińsku (2009), czesku (2014), węgiersku (2014) i obecnie po polsku.
Rozliczamy zbiórki publiczne
Towarzystwo Karpackie od wielu lat prowadzi zbiórki publiczne na odbudowę i rekonstrukcję zespołu cerkiewnego w Łopience, oraz na remont, konserwację i zakup nowych eksponatów do Muzeum – chyży łemkowskiej w Olchowcu. Zbiórki odbywają się poprzez sprzedaż cegiełek oraz poprzez wpłaty na konto Towarzystwa z zaznaczeniem ich przeznaczenia. Zebrane pieniądze umożliwiają kustoszowi Łopienki Zbigniewowi Kaszubie prowadzenie odbudowy zespołu cerkiewnego, a właścicielowi muzeum w Olchowcu Tadeuszowi Kiełbasińskiemu konserwację chyży i uzupełnianie zbiorów. 
Wszystkim darczyńcom z całego serca dziękujemy, a poniżej zamieszczamy oficjalne sprawozdania z obydwu zbiórek publicznych.
Sprawozdanie ze zbiórki publicznej w 2014 r.
na odbudowę cerkwi w Łopience.
Sprawozdanie ze zbiórki publicznej w 2014 r.
na remont Muzeum – chyży łemkowskie w Olchowcu.
Więcej o Łopience oraz więcej o Muzeum w Olchowcu
Zmarła Urszula Janicka-Krzywda
Z ogromnym smutkiem przekazujemy informację, która dotarła do nas przed chwilą. W dniu dzisiejszym, po długiej i ciężkiej chorobie zmarła Urszula Janicka-Krzywda etnograf, badaczka kultury ludowej Karpat, folklorystka, wieloletni kustosz Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Autorka niezliczonej ilości książek i artykułów poświęconych kulturze karpackich górali. Laureatka Nagrody Województwa Małopolskiego im. Romana Reinfussa i Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”. Członek Towarzystwa Karpackiego z 34 numerem legitymacji. Ula kochała i rozumiała góry. Karpackie zbójnictwo, zwyczaje i obrzędy pasterskie, góralskie czary i wierzenia nie miały dla Uli żadnych tajemnic.
Strasznie będzie nam Jej brakowało.
Żałobna msza św. za Urszulę Janicką-Krzywdę zostanie odprawiona w kościele par. pw. Św. Klemensa w Zawoi Centrum w sobotę 31 stycznia 2015 r. o godz. 13, po czym nastąpi odprowadzenie zwłok na cmentarz. Wcześniej, o godz. 12.30 rozpoczną się w kościele modlitwy w intencji Urszuli. Na cmentarzu odbędzie się kwesta na rzecz hospicjum św. Łazarza w Krakowie.
Piotrze wiedz, że jesteśmy z Tobą w tych trudnych chwilach. Przyjmij, prosimy, nasze wyrazy głębokiego współczucia.
Dudy podhalańskie dziedzictwem kultury
Decyzję o wpisaniu sztuki wytwarzania kozy czyli dud podhalańskich i umiejętności gry na nich na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego podjęła minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska. Dudy podhalańskie, posiadają czterogłosowe brzmienie, a cechy ich budowy, liczba i sposób rozmieszczenia piszczałek są jedyne w swoim rodzaju. Instrument zrobiony jest z koziej skóry i drewna jaworowego lub owocowego. Zoomorficzna główka instrumentu nawiązuje do głowy kozicy a samą kozę wieńczą rogi tego zwierzęcia. Kolekcję najstarszych dud podhalańskich z XIX w. posiada Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem. 
Dudy niegdyś były instrumentem silnie związanym z kulturą pasterską. Przy ich dźwięku wypasano owce na tatrzańskich halach. Jeszcze w pierwszej połowie XIX w. dudy wchodziły w skład wiejskich kapel przygrywających na weselach. Na przełomie XIX i XX w. dudy zaczęły być wypierane przez klasyczne skrzypce. Wówczas sędziwego dudziarza, bacę z Doliny Małej Łąki Stanisława Budza-Mroza, który stał się bohaterem poematu Kasprowicza, nazywano „ostatnim dudziarzem Podhala”. Obecnie na dudach podhalańskich gra kilkadziesiąt osób. Wpisanie dud podhalańskich na krajową listę oznacza, że będą możliwe starania o wpisanie tego instrumentu na międzynarodową Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Znajdują się na niej 282 pozycje, dotychczas nie ma tam żadnej pozycji polskiej.
