Вінценз навіки?

26 marca 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Pod tym linkiem można znaleźć zapis dwudziestego szóstego seminarium vincenzologicznego Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr, na którym zaprezentowano rejestrację spektaklu Teatru „Węgajty” zatytułowanego „Historie Vincenza”. Była to adaptacja dwóch Vincenzowskich opowieści: o konfrontacji z czartami na zamku Czarna Słoboda (na podstawie „Ech z Czerdaka”) oraz o żydowskim krawcu Pinkasie i jego wizycie w chrześcijańskiej Hiszpanii (z „Barwinkowego wianka”). Połączenie tych dwóch nurtów kulturowych – huculskiego i chasydzkiego – to jeden z atrybutów „Połoniny”. Prezentację uzupełniła opowieść Wacława Sobaszka z Teatru „Węgajty”, o genezie i procesie przygotowywania przedstawienia w latach 80. XX wieku. Co ciekawe, wizyta twórców tego spektaklu na Huculszczyźnie nastąpiła później, bo dopiero w latach 90., stanowiąc swoiste dopełnienie i wzbogacenie lektury Vincenza.

O starożytnym górnictwie w polskich Karpatach

21 marca 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na Spotkania Karpackie online jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 27 marca 2025 r. o godz. 19. Naszym gościem będzie dr. Janusz Budziszewski, który opowie o starożytnym górnictwie w polskich Karpatach, a dokładnie o tajemniczej górze Jarmuta w Małych Pieninach.
Północna część Karpat jest relatywnie uboga w złoża użytecznych kopalin. Stąd też śladom ich poszukiwania i eksploatacji nie poświęcano dotychczas wiele uwagi. Badano jedynie historię eksploatacji kruszców na obszarze polskich Tatr. Jednak w pozostałej części Karpat znajdują się nie tylko obfite złoża soli i ropy naftowej, ale także kruszców. O historii ich wykorzystywania nie wiemy prawie nic. Obecnie jednak nowe możliwości techniczne jakie daje lotnicze skanowanie laserowe pozwalają w pełni inwentaryzować minioną działalność górniczą. Najstarsze ślady górnictwa kruszcowego w polskich Karpatach wiążą się z epoką brązu. Wypracowywanie metodyki badań postanowiono rozpocząć od inwentaryzacji śladów aktywności górniczej na górze Jarmuta w Małych Pieninach. Jej złożona geologia jest dziś dokładnie poznana. W literaturze opisana jest jedynie nieudana akcja górnicza z XVIII w. Numeryczny model Jarmuty ukazuje natomiast niezwykłe bogactwo pozostałości pogórniczych – kamieniołomów, pingów i sztolni. Czytaj dalej →

Zapraszamy do e-Płaju

19 marca 2025 | e-Płaj | Na temat: , ,

Kolejną pozycją w e-Płaju jest opowieść o tym, jak Czarnohora i Huculszczyzna potrafiły łączyć zafascynowanych nimi ludzi, jak przedziwnie splatać ich losy na lata, a nawet na całe życie, bez względu na to gdzie rzuciły ich dziejowe zawieruchy. Stanisława Vincenza i Mariana Konopackiego połączyły na zawsze i bez znaczenia była dzielącą ich żelazna kurtyna i tysiące kilometrów. Jest to też mały przyczynek do dziejów domu Vincenzów w Bystrcu oraz pewnego przedsięwzięcia pod nazwą „Akademicka Kolonia w Berezowie Niżnym”. I dom Vincenzów i „Akademicka kolonia” miały tę poniekąd wspólną cechę, że potrafiły przyciągać do siebie ciekawych i twórczych ludzi. Serdecznie zapraszamy do lektury.

Jest nowy „Bieszczad”

13 marca 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Dotarła dziś do nas wspaniała informacja, otóż ujrzał światło dzienne nowy tom rocznika „Bieszczad” wydawanego przez Oddział Bieszczadzki  Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Ustrzykach Dolnych. Jak się domyślamy nr 26, choć na okładce, którą jedynie dysponujemy z jakiegoś powodu tego nie zaznaczono. Mamy za to jego zawartość, która oczywiście jak zwykle jest niezwykle ciekawa:
Maciej Augustyn, Przywilej lokacyjny wsi Krywka z 1556 r. jako źródło do dziejów osadnictwa nad górnym Sanem;
Wojciech Wesołkin, W dorzeczu Osławy. Część XI. Płonna, Kamienna, Wysoczany;
Maciej Augustyn, Zniesienie pańszczyzny w Kwaszeninie w 1767 r. Próba oceny skutków ekonomicznych i społecznych;
Grażyna Holly, O Stroińskich, dawnych właścicielach Sianek;
Wojciech Krukar, Przyczynek do losów cerkwi w dawnych Siankach; Czytaj dalej →

Łuk Karpat piórem i gitarą

3 marca 2025 | Wydarzenia | Na temat:

Przekazujemy zaproszenie, które dostaliśmy dosłownie przed chwilą, a dotyczy ono wydarzenia bardzo ciekawego i bardzo karpackiego. Otóż w najbliższy piątek, 7 marca  2025 roku o godzinie 15 na scenie w Pawilonie 8 Poznańskich Targów Książki (ul. Głogowska 14) odbędzie się spotkanie z Dominikiem Księskim autorem książki pt. „Ogień to druga woda czyli Łuk Karpat”, a także, a może przede wszystkim, autorem kanonicznego przejścia „Łuku Karpat”. Takiego przejścia, do którego można i powinno się przymierzać wszystkie inne, w celu ocenienia ich „łukowatości”.

Serdecznie polecamy!

Nagranie o wędrówce „Łukiem Karpat”

1 marca 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Na zeszłotygodniowych Spotkaniach Karpackich online mieliśmy okazję wysłuchać ciekawej opowieści Oleny Bondarenko, która na przejście ponad 2300 km „Łuku Karpat” od słowackiej Bratysławy, do rumuńskiej Orszowy w 2023 r. potrzebowała 108 dni. Opowieść była długa, ale warto jej wysłuchać (tu link do nagrania), bo Ołena ma naprawdę bardzo fajny pomysł na wędrowanie i bycie w górach.
A w przyszłym miesiącu 27 marca, na kolejnych Spotkaniach Karpackich online dr Janusz Budziszewski opowie „O starożytnym górnictwie w Polskich Karpatach i jego pozostałościach”. Serdecznie zapraszamy!

XXV Seminarium Vincenzowskie

28 lutego 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Mamy przyjemność poinformować, ze zapis dwudziestego piątego seminarium Pracowni Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza Zakładu Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej UWr właśnie został upubliczniony pod tym linkiem. Miało ono wyjątkowy charakter, objęło bowiem oprowadzanie po wirtualnej wystawie „Dialogi Vincenza – spojrzenia” oraz promocję dwujęzycznej książki „Dialogi huculskie: Stanisław Vincenz i Lidio Cipriani” (do pobrania z tego linku), co stanowiło ukoronowanie projektu „Twórczość Stanisława Vincenza u progu XXI wieku” (2021–2024). Autorzy publikacji dr Dorota Burda-Fischer (Uniwersytet w Hajfie), dr hab. Jan A. Choroszy, prof. UWr (Uniwersytet Wrocławski), dr Justyna Gorzkowicz (Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie) oraz dr hab. Jakub Żmidziński, prof. UAP (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu) zaprezentowali swoje teksty, a twórca wystawy Jarosław Solecki (artysta wizualny, Blue Point Art Gallery London) opowiedział o swoim dziele (tu link do niego). W zamykającej seminarium dyskusji poruszono wiele wątków, nad którymi unosiły się ciemne chmury trudnych do zaakceptowania dziś – a również chyba i wówczas – ideologicznych wyborów uczonego z Florencji.

Magury’24 już są!

21 lutego 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Z prawdziwą radością informujemy, że ujrzały światło dzienne Magury’24, czyli rocznik krajoznawczy poświęcony Beskidowi Niskiemu i Pogórzom pod redakcją Sławomira Michalika i Anety Załugi. Jest to już 195 publikacja Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich z Warszawy. Liczy 190 stron i zawiera jak zwykle wiele ciekawych tekstów:
– Tomasz Borucki: Przez Bieszczady i Beskidy, Krępaki i Krępasze, Krainy i Ukrainy, Pogórza i Podgórza ze Szczęsnym Morawskim;
– Krzysztof Pięciak: Walki pod Wawrzką, Florynką i Kąclową we wrześniu 1939 roku;
– Adam Baniak: Leśnik i jego nieistniejące siedziby;
– Powojenny remont cerkwi w Myscowej;
– Mikołaj Gabło: Ze współużytkowaniem cerkwi w Polanach i Olchowcu różnie bywało;
– Przemysław Pilich: Międzynarodowe Warsztaty Ikonopisów w Nowicy;
– Jakub Łobocki, Sławomir Michalik: Przegląd pozycji wydawniczych na temat Beskidu Niskiego wydanych w 2023 roku;
a także Varia.
Zapraszamy do lektury.

Nagranie z huculskiego kolędowania

21 lutego 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Choć z pewnym opóźnieniem, ale wywiązujemy się z danej wcześniej obietnicy i udostępniamy pod tym linkiem nagranie ze Spotkań Karpackich online z dr Justyną Cząstką-Kłapytą poświęcone kolędowaniu na Huculszczyźnie. W oryginale trwało ono blisko trzy godziny, musieliśmy je więc odrobinę skrócić – stąd wspomniane opóźnienie. Proszę się jednak nie obawiać, to co najważniejsze zachowaliśmy, zapraszamy zatem do obejrzenia i wysłuchania tej fascynującej opowieści.
A przy okazji już za tydzień, 27 lutego o godz. 19 zapraszamy na kolejne Spotkania Karpackie online, na których  Olena Bondarenko, opowie o swojej wędrówce „Łukiem Karpat” i pokonaniu ponad 2300 km karpackich bezdroży.

„Łuk Karpat” Ołeny Bondarenko

13 lutego 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Opowiadanie o przejściu „Łuku Karpat” stało się już niejako tradycją Spotkań Karpackich, gościliśmy bowiem już wielu jego zdobywców – Dominika Księskiego, Ewę Chwałko, oraz ekipę w składzie Piotr Bobak, Adrian Dudziak i Łukasz Witkowski.
A teraz jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, 27 lutego 2025 r. o godz. 19. zapraszamy na spotkanie z kolejną zdobywczynią „Łuku Karpat” Oleną Bondarenko, która na przejście ponad 2300 km karpackich bezdroży od słowackiej Bratysławy, skąd wystartowała 6 czerwca, do rumuńskiej Orszowy, w której stanęła 26 września 2023 r. potrzebowała 108 dni. Karpacka wędrowniczka opowie nam o swojej wędrówce, przygodach, ale też o spotkaniach z Karpatami i w Karpatach. Wygląda na to, że jest ona pierwszą Ukrainką (i trzecią kobietą w ogóle), która przeszła „Łuk Karpat” w pojedynkę. Spotkanie odbędzie się w języku polskim.
Olena Bondarenko, Ukrainka z urodzenia i Polka z wyboru, dziennikarka, podróżniczka, miłośniczka gór. Uwielbia chodzić samotnie długimi szlakami. W swoją pierwsza podróż w poszukiwaniu  przygód uciekła z domu w wieku dziewięciu lat. Jak pisze, miłości do samotnego wędrowania po górach nauczył ją  Główny Szlak Beskidzki. Po nim przeszła solo HRP – 800 km granią Pirenejów i GR20 na Korsyce (uważany za najtrudniejszy długodystansowy szlak wysokogórski w Europie). Czytaj dalej →