Nakładem Oficyny Wydawniczej „Mówią Wieki” ukazał się właśnie „Dziennik Legionisty 1914 – 1915” autorstwa Henryka Tomzy, opisujący walki II Brygady Legionów w Karpatach Wschodnich. Bezpośrednia relacja autora to historia widziana oczami prostego żołnierza, który okazał się uważnym i wnikliwym obserwatorem. Przeszedł on kampanię karpacką z przełomu lat 1914/1915, która odbywała się w warunkach mroźnej i śnieżnej zimy. Książka jest szansą poszerzenia wiedzy o tych wydarzeniach.
Ukazały się właśnie kolejne, liczące ponad 200 stron Magury’07, rocznik krajoznawczy poświęcony Beskidowi Niskiemu i Pogórzom wydawany przez Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich w Warszawie. Jak zwykle jest w nich szereg ciekawych tekstów, a między innymi:
Agnieszka Skieterska, Pół wieku w górach, czyli o maniakach krzala z SKPB,
Paweł Przybylski, 60. rocznicy Akcji „Wisła”,
Andrzej Stachowiak, Wyznaniowe dzisiaj Łemkowszczyzny (17 lat później),
Dzięki uprzejmości autora staliśmy się posiadaczami mapy zatytułowanej „Bieszczady Wschodnie” opracowanej przez Wojciecha Krukara, a wydanej przez krośnieńskie Wydawnictwo ”Ruthenus” Rafała Barskiego.
Mapa w skali 1:100000 o wymiarach 680/960 mm jest dwustronna. Na jednej stronie znajduje się wersja polska na drugiej wersja ukraińska – różniące się między sobą nie tylko językiem, ale też m.in. zastosowana nomenklaturą geograficzną. Zasięg mapy jest następujący: na północy Chyrów i Sambor, na wschodzie Drohobycz i Skole, na południu Połonina Równa, przełęcz Beskid nad Ławocznem i Nowosolica na Zakarpaciu, na zachodzie zaś Ustrzyki Górne. Jak wszystkie mapy Krukara i ta nasycona jest nazewnictwem i bardzo czytelna. Mapa wydana została w tym roku w ramach projektu „Dla obłoków nie ma granic” realizowanego przez Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych i Oświatowych „Cumulus” i nie jest niestety dostępna w wolnej sprzedaży. Wydawca obiecuje jednak w przyszłym roku jej wersję komercyjną.
Ukazały się od lat już zapowiadane dwa pierwsze tomy dzieła życia pana Wojciecha Krysińskiego poświęconego Bukowinie. Całość zatytułowana Uroki Bukowiny ma liczyć cztery tomy. Obecnie ukazał się tom pierwszy Polacy na Bukowinie liczący 224 strony i tom drugi Obczyna Wielka liczący 398 stron oraz załączoną mapę Obczyny Wielkiej w skali 1:50000 opracowaną przez PTR-kartografię. Na okładkach obydwu wydanych tomów widnieje podtytuł (?) „Przewodnik Monografia”.
Tak zatytułowana książka, która ukazała się w ostatnim czasie jest zbiorem referatów wygłoszonych na konferencji „Odkrywcy i budziciele Łemkowszczyzny” zorganizowanej przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku w ramach projektu „Biblioteka cyfrowa Łemkowszczyzny i ziemi sanockiej”, która odbyła się dniu 16 czerwca 2007 r. w Sanoku. Jej adresatami byli zarówno badacze zajmujący się profesjonalnie dziejami Łemkowszczyzny, jak i miłośnicy kultury tego regionu, przewodnicy beskidzcy oraz studenci.
Czytaj dalej
Jerzy Starzyński, Szlakiem nieistniejących wsi łemkowskich, Fundacja Wspierania Mniejszości Łemkowskiej „Rutenika”, 2006.
Książka jest pierwszym etapem projektu noszącego ten samtytuł a mającego upamiętnić 60 rocznicę akcji „Wisła”. Stanowi swego rodzaju słownik zawierający opis 47 nieistniejących wsi łemkowskich z terenu południowo-wschodniej Polski w podziale na powiaty. Niestety nie zawiera zbyt wiele nowych informacji, a jest jedynie kompilacją materiałów opublikowanych w pracach przede wszystkim Witolda Grzesika i Tomasza Traczyka oraz Stanisława Krycińskiego.
Połowę z liczącej 142 strony książki wypełniają archiwalne zdjęcia zezbiorów Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku oraz ze zbiorów prywatnych. Wydawnictwo sfinansowano z dotacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Beata Wasilewska Klamka, Łemkowski Raj Utracony. Antropologiczne studium małej ojczyzny. Rutenika, Warszawa 2006
Książka jest opracowaną dla celów wydawniczych pracą doktorską autorki obronioną w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej na Uniwersytecie Łódzkim. Składa się z dwóch zasadniczych rozdziałów, które są rodzajem zbiorowej opowieści zbudowanej przez autorkę z dziesiątków przeprowadzonych indywidualnych wywiadów. Pierwsza z tych opowieści, zatytułowana dość kontrowersyjnie „Podróże Łemków opowiedziane przez ich samych” dotyczy czasów przesiedleń w akcji „Wisła”, pobytu na Ziemiach Zachodnich, a także powrotów na Łemkowszczyznę. W drugiej noszącej tytuł „Antropologiczna analiza małej ojczyzny” autorka buduje obraz Łemkowszyzny jako swoistego „Raju Utraconego” stworzonego w zbiorowej świadomości Łemków.
Książka wyposażona została w aneks zawierający 76 czarno białych zdjęć z archiwum Łemkowskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Kyczera” z Leginicy oraz z Centralnego Archiwum Wojskowego i Wojskowego Biura Badań Historycznych oraz w bibliografię.
Z prawdziwą przyjemnością pragniemy poinformować, że ukazał się właśnie nowy tom Almanachu Muszyny. Jak zwykle starannie wydany, liczący ponad 300 stron tom zawiera cały szereg ciekawych tekstów, z których szczególnie polecamy artykuł pana Macieja Śliwy z rewelacyjna informacja o zlokalizowaniu obozu konfederatów barskich nad Wysową, relację Miroslava Števika z poszukiwań archiwalnych nazwy Krempak w dolinie potoku Hranična, czy rozważania Tadeusza Trajdosa o początkach muszyńskiej parafii. Polecamy także lekturę wszystkich pozostały tekstów bo bez wątpienia na to zasługują.
W tomie między innymi:
Maciej Bilek, Historia apteki „Pod Aniołem" w Muszynie
Tadeusz M. Trajdos, Parafia muszyńska w średniowieczu
Kazimierz Przyboś, Ordynacja biskupa Franciszka Krasińskiego dla klucza muszyńskiego z 1575 roku
Leszek Zakrzewski, Kolej Górska w Krynicy 1937-1948. W 70-lecie Kolei Górskiej na Górą Parkową
Nakładem Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku ukazała się właśnie książka Henryka Olszańskiego zatytułowana Zamieszańcy. Studium etnograficzne. Zmarły dwa lata temu autor był wieloletnim pracownikiem MBL-u, doskonałym znawcą ludowego budownictwa przemysłowego. Badania nad kulturą Zamieszańców prowadził od lat 80 ubiegłego wieku. Niestety wydania drukiem swojej wieloletniej pracy nie doczekał, prawie gotowy do wydania materiał podał do druku jego syn Michał.
Książka jest swoistą monografią tej niewielkiej, ruskiej grupy etnograficznej zamieszkującej niegdyś 11 miejscowości położonych na północ od Krosna, w zakolu Wisłoka. Autor omawia w niej szczegółowo gospodarkę i budownictwo (w tym wnętrza mieszkalne i gospodarcze), pożywienie, ubiór oraz zwyczaje doroczne i rodzinne.
Książka jest wyposażona w liczne, często archiwalne ilustracje czarno-białe i kolorowe, mapę zasięgu grupy, oraz streszczenia po angielsku i ukraińsku.
Henryk Olszański, Zamieszańcy. Studium etnograficzne, Muzeum Budownictwa Ludowego, Sanok 2007, format 155/230, 204 str.
Nakładem słowackiego wydawnictwa DAJAMA w serii Piękno Słowackiej Kultury ukazała się w pierwszej połowie tego roku po polsku książka pt. Drewniane cerkwie i kościoły. Książka bardzo starannie wydana, zawiera bogato ilustrowane kolorowymi fotografiami opisy 44 drewnianych świątyń – kościołów rzymskokatolickich, ewangelickich kościołów artykularnych i cerkwi greckokatolickich. Wszystkie opisane obiekty zlokalizowane są na mapce umieszczonej na wewnętrznej stronie okładki. Format B5, 128 stron.
Książka jest tłumaczeniem ze słowackiego, ale ogromne uznanie dla tłumacza i wydawcy musi budzić odwaga z jaką potraktowano w niej nazewnictwo. Otóż, poza oczywiście mapą, gdzie mamy nazewnictwo słowackie, wszędzie w tekście używane jest nazewnictwo polskie. I tak mamy tu m. in. Twardoszyn, Jałową, Szmigowiec, Kożany, Wyżny Komarnik, Łuków-Wenecję i Bardiów-Uzdrowisko. Odwaga i konsekwencja na jaką nie stać niestety wielu polskich wydawców.
Książkę czyta się więc wspaniale i choćby tylko z tego względu warto ją gorąco polecić.
