Wydarzenia

Śladami zaginionej architektury karpackiej

Krakowska księgarnia Bonobo przy Małym Rynku 4 we wtorek 9 listopada 2021 r. o godzinie 18 zaprasza miłośników wędrówek karpackimi szlakami na spotkanie ze Stanisławem Krycińskim, członkiem Towarzystwa Karpackiego, krajoznawcą i historykiem, znawcą dziejów Łemkowszczyzny, autorem licznych opracowań turystycznych, historycznych, krajoznawczych, w tym książek o Bieszczadach, Łemkowszczyźnie i Pogórzu Przemyskim. Posłuchamy opowieści o wędrówkach poza utartymi szlakami i drogami, oraz o działaniach służących dokumentacji i zachowaniu kulturowej spuścizny mieszkańców Karpat od Pogórza Przemyskiego przez Bieszczady, po Beskid Niski. Opowieści zilustrują fotografie z bogatego archiwum autora, fotografie miejsc i obiektów, których dziś na próżno szukać.  W trakcie spotkania będzie można zakupić książki autorstwa prelegenta.

Nikifor. Malarz nad malarzami

Z prawdziwą radością informujemy, ze w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie od 16 listopada 2021 roku będzie można oglądać monograficzną wystawę Epifaniusza Drowniaka zwanego Nikiforem – jednego z najbardziej znanych malarzy nieprofesjonalnych. Na ekspozycji zobaczymy ponad 130 jego dzieł pochodzących z kolekcji własnej PME, jednej z najbogatszych w Polsce. Wystawa przedstawia przekrojowo dorobek malarza i obejmuje wszystkie podejmowane przez niego tematy: pejzaż, architekturę miejską i fantastyczną, dworce kolejowe, wnętrza świątyń i sklepów, postacie świętych. Obok obrazów z kolekcji własnej PME, na wystawie zaprezentowane będą również dzieła z kolekcji Alfonsa Karnego, wybrane przez niego osobiście u Nikifora, tym cenniejsze, że rzadko eksponowane, zachowały niepowtarzalną „nikiforową” barwę – głęboką, nieledwie aksamitną. Dzieła Nikifora będzie można oglądać przez 3 miesiące, do 27 lutego 2022 roku.

Czytaj dalej

O żeliwnych słupkach – nagranie

Zapis Spotkania Karpackiego online z października br., na którym Witold Grodzki opowiadał zajmująco o żeliwnych słupkach (niekoniecznie granicznych) znajdowanych w wielu różnych, często najmniej spodziewanych miejscach na terenie Karpat można na spokojnie raz jeszcze obejrzeć tu.
Jednocześnie informujemy, że listopadowe Spotkania Karpackie będą miały nieco inną formę niż zwykle, będzie to bowiem transmisja online z międzynarodowej konferencji naukowej „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce”, która odbędzie się 19–20 listopada 2021 r. w Krakowie w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK. Szczegóły dotyczące warunków transmisji już wkrótce znajdą się na naszej stronie.

Konferencja Vincenzowska – przypomnienie

Jak już wcześniej informowaliśmy w roku pięćdziesięciolecia śmierci autora „Połoniny” zapraszamy serdecznie do udziału w międzynarodowej konferencji naukowej pod hasłem „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce”, która odbędzie się 19–20 listopada 2021 r. w Krakowie w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK przy ul. Jagiellońskiej 6/6a. Dla wszystkich, którzy chcieliby wziąć w niej udział osobiście tu podajemy adres, pod którym – ze względów na Covid 19 – trzeba się wcześniej zarejestrować. Możliwy będzie także udział online.
A lista referentów i poruszanych na konferencji tematów jest naprawdę imponująca (może ulec jeszcze niewielkim zmianom):
Dorota Burda-Fischer: Pan Tytus – poemat o domu;
Jan A. Choroszy: Proza umiejscowienia;
Olga Ciwkacz: Korespondencja Oksany Duczymińskiej z Vincenzami;
Ludwik Frey: Siewca słów; Czytaj dalej

Łemkowskie „Prześwietlania” raz jeszcze

Uprzejmie informujemy, że wystawa fotografii Alicji Przybyszowskiej pt. „Prześwietlenia”, o której już wcześniej pisaliśmy będzie miała swoja kolejną odsłonę. Tym razem można ją będzie oglądać od 6 listopada do 6 grudnia 2021 r. w Galerii Fotografii „Interferencje” w Miejskim Ośrodku Kultury „Podziemny Olkusz”, ul. Rynek 4, oczywiście w Olkuszu.

…wśród gór Beskidu Niskiego … dziś na pozór puste doliny gościły kiedyś tętniące życiem wsie. Świadkami tych wydarzeń są dziś tylko puste sady, samotne krzyże…

Wernisaż wystawy odbędzie się 6 listopada 2021 r. o godzinie 17.
Serdecznie zapraszamy.

Renowacja łemkowskich nagrobków w Mszanie

Dzięki staraniom pani sołtys i z pomocą finansową jednego z mieszkańców beskidzkoniskiej Mszany udało się wyremontować przydrożny krzyż, którego odłamane elementy leżały w trawie. Patrząc na załączone zdjęcia aż trudno uwierzyć, że to ten sam krzyż przed i po renowacji. Podjęto także prace renowacyjne przy nagrobkach znajdujących na cerkwisku, a jego teren uporządkowano. Środki na ten cel udało się pozyskać z zewnątrz. Napiszemy o tym więcej wkrótce, teraz zamieszczamy poniższy apel pani sołtys Ewy Kaczmarskiej-Więckowskiej:

Na cmentarzu w Mszanie (gmina Dukla) jest 17 nagrobków z XIX w. Wykonane są z piaskowca czasem zdobionego metalowym krzyżem. Czas i warunki atmosferyczne nie są ich sprzymierzeńcem: rdza niszczy części metalowe, mchy wgryzają się w kamień, woda, słońce i mróz tworzą szpary i pęknięcia, odpadają kawałki. Co prawda w 2004 r. woluntariusze z „Magurycza” (wówczas działającego jeszcze w ramach Towarzystwa Karpackiego) społecznie oczyścili i zaimpregnowali te nagrobki, ale po 14 latach przyszedł czas na ich gruntowną konserwację. Nagrobki z cmentarza mogłyby wyglądać tak jak ten odrestaurowany, tyle że renowacja jednego to 6 do 8 tysięcy złotych wg cen dzisiejszych. Zatem skromnie licząc na wszystkie 17 nagrobków z cmentarza potrzebujemy minimum 100 tysięcy złotych. Bez pomocy ludzi dobrej woli nie damy rady i nasze dziedzictwo kulturowe ulegnie zniszczeniu. Czytelniku tego apelu proszę pochyl się nad tą prośbą i wesprzyj finansowo naszą inicjatywę wpłacając darowiznę na konto Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Karpackiej „Karpatka” (NIP 684 25 28 213) z siedzibą w Mszanie, BNP PARIBAS nr 72 1600 1462 1893 6636 2000 0004.

Ewa Kaczmarska-Więckowska, sołtys Mszany

Sympozjum o drewnianych cerkwiach

Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej zaprasza na II Międzynarodowe Sympozjum pt. „Drewniane cerkwie obszaru Karpat i wschodniego pogranicza”, które odbędzie się w piątek 5 listopada 2021 roku w jego siedzibie. Sympozjum jest cyklicznym namysłem nad znaczeniem i rolą cerkwi w krajobrazie kulturowym Karpat i wschodniego pogranicza. Efektywna ochrona i popularyzacja wiedzy o zabytkach sztuki cerkiewnej wymaga współpracy przedstawicieli wielu środowisk i specjalności, także na płaszczyźnie międzynarodowej. Naszą intencją jest stworzenie interdyscyplinarnej platformy przepływu wiedzy, w tym prezentowania wyników najnowszych badań, wymiany różnorodnych doświadczeń, nawiązywania współpracy międzynarodowej oraz spojrzenia ponad granicami na zjawisko kulturowe, jakim są cerkwie drewniane rozsiane na obszarze Karpat i wschodniego pogranicza Polski, Białorusi i Ukrainy. W krajobrazie kulturowym tych terenów zachowała się wciąż znaczna liczba drewnianych świątyń i całych zespołów cerkiewnych o zróżnicowanej metryce, formach architektonicznych i stopniu unikalności. Spośród nich 27 wyjątkowych cerkwi drewnianych znalazło się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, ale przedmiotem zainteresowań badaczy i konserwatorów zabytków pozostają też inne, nierzadko mało znane obiekty z ich bogatą historią, złożoną problematyką konserwatorską i pytaniami o przyszłość. W programie sympozjum przewidziano szereg naprawdę ciekawych wystąpień, w tym wiele o cerkwiach z terenu Karpat.

O dwudziestym drugim odpuście w Łopience

Minęło już trochę czasu od tego wydarzenia, ale ponieważ miło jest wracać do przyjemnych wspomnień pragnę podzielić się kilkoma refleksjami. Od czasu, kiedy ks. Piotr Bartnik zdecydował, żeby msza odpustowa obywała się przed cerkwią, bardzo ważna jest pogoda. W tym roku okazała się rewelacyjna. Nie dość, że nie padało i świeciło słońce, to nawet silne podmuchy wiatru były raczej orzeźwiające. Jeżeli dodać do tego złoto-czerwone barwy bieszczadzkiej jesieni, które wraz z kolorowymi straganami wokół cerkwi stwarzały oprawę uroczystości, to rzeczywiście nie ma na co narzekać – było po prostu pięknie.
Jednak najważniejsi są ludzie. Bez nich nie byłoby odpustu. Stałaby pusta cerkiew w pustej dolinie, a jednak przychodzą i przyjeżdżają chyba z całej Polski. A pielgrzymka piesza z Górzanki po raz 22-gi prowadzona przez księdza Piotra liczyła ponad 150 osób. I jeszcze pielgrzymka konna. Mam wrażenie, że ludzi jest coraz więcej i choć nie wiem ilu było w tym roku, to fakt, że obrazki odpustowe wydrukowane w ilości tysiąca sztuk rozeszły się w kilkanaście minut, o czymś świadczy. I to wszystko pomimo pandemii. Natomiast w pamięci pozostaje mi obraz tych wszystkich ludzi, którzy rozsiedli się na łączkach na przeciwko cerkwi i myślę, że podobnie to wyglądało przed wojną, ale myślę też, że jest w tym coś z biblijnego obrazu, kiedy Pan Jezus nauczał, a ludzie rozsiadali się wokół gromadami. Przedwojennym akcentem był także różaniec prowadzony w tym roku przez druhnę Agnieszkę Bernadzką i harcerzy z Przeworska. Po raz kolejny wybrzmiały w cerkwi pieśni i modlitwy ukraińskie i miało to swoją głęboką wymowę stanowiąc pomost pomiędzy tym co kiedyś, a tym co teraz. Ale jeszcze o Agnieszce. To niesamowite, że od 22 lat czuwa nad wystrojem cerkwi i własnoręcznie wykonuje oprawę plastyczną na odpust. W tym roku wszystko wskazywało na to, że nie będzie mogła przyjechać. Na szczęście udało się. Czytaj dalej

Pomnik Tadeusza Ślawskiego

Towarzystwo Kulturalne Biecza i Regionu zaprasza do grodu nad Ropą na uroczyste odsłonięcie pomnika dra Tadeusza Ślawskiego, które odbędzie się w piątek 29 października 2021 r. W programie uroczystości, która odbędzie się w ramach spóźnionych ze względu na pandemię obchodów 100. rocznicy jego urodzin, przewidziano mszę św. w kolegiacie Bożego Ciała, przemarsz pocztów sztandarowych, odsłonięcie pomnika autorstwa Zdzisława Tohla oraz zwiedzania wystawy poświęconej Tadeuszowi Ślawskiemu.
Tadeusz Ślawski (1920-2008), doktor nauk historycznych, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, w czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej. W latach 1953 – 1991 pełnił funkcję dyrektora Muzeum Ziemi Bieckiej. Był autorem ponad 60 publikacji naukowych dotyczących Biecza i okolic, a także licznych opracowań badawczych, których konsekwencją było odrestaurowanie wielu zabytkowych budowli zarówno w mieście jak i w regionie. To dzięki jego pracy i wieloletnim staraniom Biecz jest prawdziwą perłą wśród podkarpackich miasteczek. Czytaj dalej

Nagroda im. Feliksa Jasieńskiego 2020

14 października 2021 r. w Domu Spotkań z Historią w Warszawie wręczone zostały doroczne honorowe Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego ustanowione przez Muzeum Narodowe w Krakowie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz Dom Spotkań z Historią. Laureatami za rok 2020 zostali:
– Anita Soroko za książkę „Rysunki artystów polskich z Muzeum Lubomirskich we Lwowie”. Wydawnictwo Ossolinem, Wrocław 2020,
Radosław Kuty (Wyróżnienie) za bardzo karpacką książkę „Tatry i Zakopane w ilustracji Walerego Eljasza-Radzikowskiego”, Wydawnictwo Księgarnia i Antykwariat Górski „Filar”, Kielce 2020.
– Muzeum – Zamek Górków w Szamotułach za wystawę „Chwała Pacykowianom”, eksponaty ze zbiorów własnych oraz prywatnych kolekcji Doroty i Pawła Sobaszkiewiczów oraz Wojciecha Napierały.
– Fundacja Andrzeja Wróblewskiego z Warszawy oraz Moderna Galerija w Lublanie za wystawę „Andrzej Wróblewski. Waiting Room” i anglojęzyczny album autorstwa Magdaleny Ziółkowskiej i Wojciecha Grzybały.
– Tomasz Kuba Kozłowski za serię internetowych i multimedialnych prezentacji dedykowanych Kresom (w tym wiele karpackich!) zrealizowanych w oparciu o kolekcjonerskie zbiory.
Laureatom serdecznie gratulujemy. Więcej informacji i lista laureatów dotychczasowych edycji Nagrody oraz jej regulamin są dostępne na stronie kolekcjonerstwo.pl