Wydarzenia

Karpatorusini pod osłoną gór

Z prawdziwą przyjemnością zapraszamy do udziału w spotkaniach autorskich prof. Paula Roberta Magocsi’ego z okazji wydanej właśnie przez oficynę Libra.pl po polsku jego monografii naukowej dotycząca historii zamieszkującej Karpaty ludności rusińskiej pt. „Pod osłoną gór. Dzieje Rusi Karpackiej i Karpatorusinów” (w przekładzie Marka Króla). W porównaniu z wydaną także po polsku przed siedmioma laty książką tego autora pt. „Naród znikąd. Ilustrowana historia Rusinów Karpackich”, to opracowanie liczące bez mała 600 stron, zawiera znacznie więcej informacji, szczególnie w zakresie historii współczesnej tego regionu Karpat.
Spotkania odbędą się:
27 czerwca, godz. 18, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, ul. Kredytowa 1. Spotkanie poprowadzą Robert Zydel, dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego oraz dr hab. Tomasz Stryjek,
28 czerwca, godz. 17:30, Polska Akademia Umiejętności Kraków, ul. Sławkowska 17, Duża Aula. Spotkanie poprowadzą dr hab. Andrzej A. Zięba oraz dr hab. Helena Duć-Fajfer,
29 czerwca, godz. 18, Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach ul. Wróblewskiego 10A. Spotkanie poprowadzą Zdzisław Tohl, dyrektor Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów oraz dr hab. Jan Pisuliński,
30 czerwca, godz. 17, Muzeum Historyczne w Sanoku Sala 25 Obrazów. Spotkanie poprowadzą dr hab. Helena Duć-Fajfer, oraz dr Jarosław Serafin dyrektor Muzeum Historycznego w Sanoku,
3 lipca, godz.15, Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej (Музей Лемківской Культуры).
Towarzystwo Karpackie – nie bez satysfakcji – przyjęło patronat medialny nad tym wydarzeniem.

Jak powołać Turnicki Park Narodowy?

Adam Wajrak i zespół Klimat i Środowisko „Gazety Wyborczej” zapraszają w piątek 17 czerwca 2022 r. o godz. 19 do obejrzenia w transmisji online debaty ekspertów wokół niewidzialnego Turnickiego Parku Narodowego. Na pytania: co musi się wydarzyć, by Turnicki Park Narodowy powstał i jak przekonać do niego nieprzekonaną część lokalnej społeczności spróbują odpowiedzieć zaproszeni do debaty eksperci.
Tu warto przypomnieć, że starania o utworzenie tego parku narodowego liczą sobie już trzy dekady, a właśnie mija ćwierć wieku od czasu kiedy wiosną 1997 roku Towarzystwo Karpackie upominało się u ówczesnego ministra Ochrony Środowiska, Stanisława Żelichowskiego o jego powołanie do życia i o wstrzymanie na jego terenie intensywnego wyrębu.
W piątek, w dniu debaty, do „Gazety Wyborczej” dołączony będzie specjalny dodatek w postaci mapy społecznie projektowanego Turnickiego Parku Narodowego.

Etnowarsztaty w Łopience

Towarzystwo Karpackie z satysfakcją informuje, że zostało beneficjentem konkursu EtnoPolska 2022 i w zawiązku z tym realizować będziemy zadanie pt. „Etnowarsztaty w Łopience”, na które została przyznana dotacja  w kwocie 10 000 zł. Wszystkie informacje, ogłoszenia i relacje z realizacji tego zadania będą dostępne na naszym portalu w zakładce Łopienka/Etnowarsztaty.

Tablica SKPB w bacówce na Jaworcu

Wczoraj w południe w jadalni jednego z najsympatyczniejszych schronisk bieszczadzkich, to znaczy w bacówce PTTK na Jaworcu odsłonięto uroczyście tablicę pamiątkową „Pamięci założycieli i członków SKPB Warszawa”. Jej fundatorem jest przewodnik SKPB (blacha nr 139) Bolesław Szafrański „Generał”. Uroczystość odsłonięcia odbyła się z okazji 65-lecia SKPB, którego obchody miały miejsce w ostatni weekend w gościnnych progach ośrodka „Piotrowa Polana” rodziny Ostrowskich w Wetlinie. Bolek odsłaniając tablicę wspólnie z aktualnym prezesem Koła Piotrem Bonikiem, sformułował myśl, z którą zgodzili się licznie tam obecni członkowie SKPB, taką mianowicie, że Koło odcisnęło niezatarte piętno na całym późniejszym życiu każdego z nas. Czytaj dalej

Жаб’євська лікарня, Żabiowski szpital

Kontynuując cykl „Сьогодні всі ми говоримо українською” zamieszczamy tu do pobrania kolejny artykuł Leszka Rymarowicza, który ukazał się po ukraińsku w wydawanym w Werchowynie „Kalendarzu Huculskim 2022”. Przedstawia on zupełnie nieznane dzieje budowy żabiowskiego ośrodka zdrowia, zwanego także „Szpitalem Serwackiego”, oddanego do użytku w 1931 r. Jest to jeden z niewielu ocalałych z wojennej i sowieckiej zawieruchy budynków dzisiejszej Werchowiny powstałych w latach międzywojennych. Obecnie to siedziba Dziecięcej Szkoły Artystycznej.
У 2022 році виповнюється річниця ініціативи тодішньої Ради ґміни давнього Жаб’є (зараз – Верховина) побудувати у цій місцевості лікарню, результатом якої є існуюча споруда на вул. Жаб’євській № 4. Походження будівлі, на жаль, є повністю невідоме, так само, як забутими залишаються імена як ініціаторів її будівництва та й імена гуцульських майстрів, які збудували її так гарно й надійно. Сьогодні споруда Дитячої Школи Мистецтв у Верховині, є не лише цінною пам’яткою архітектури, а й свідком іноді важкої та вже призабутої історії Гуцульщини, а також майстерності й надійності колишніх гуцульських майстрів. Можливо, колись вдасться повернути цю споруду до стану, відповідного з первинним оригінальним дизайном? Вона б стала справжньою перлиною серед будівель Верховини та гордістю влади цього чудового міста.

 

Dialog o „Dialogach z Sowietami”

Za nami piąte seminarium Pracowni Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza, którego zapis można już obejrzeć tu, a które pomyślane było jako rozmowa o „Dialogach z Sowietami” Stanisława Vincenza. Wykład wprowadzający wygłosił prof. Włodzimierz Próchnicki z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tym razem uczestnicy seminarium dyskutowali o książce stanowiącej zapis spotkań i rozmów z Sowietami, odbytych przez autora „Połoniny” m.in. w więzieniu w Stanisławowie i na Węgrzech. Prof. Próchnicki zwrócił uwagę na fakt, że w ówczesnych warunkach nie mogło być mowy o dialogach typu sokratejskiego ponieważ dążenie w rozmowie do prawdy było nie tylko niemożliwe, ale przede wszystkim niebezpieczne. Wiele wątków i nowych ujęć, które pojawiły się w trakcie wystąpienia i w dyskusji, zasługuje na szczególną uwagę, jako że – wbrew naszym jeszcze nie tak dawnym przewidywaniom – są one boleśnie aktualne.

Jak na Łopienkowskiej Sesji było

21 maja br. w Gminnym Centrum Kultury i Ekologii w Cisnej odbyła się dziewiąta już z kolei sesja „Czas dla Łopienki”. Na jej początku Zbigniew Kaszuba odczytał sprawozdanie z działalności Towarzystwa Karpackiego w Łopience. Sprawozdanie urozmaicone było zdjęciami z prowadzonych w zeszłym roku prac archeologicznych oraz odnalezionych w ich trakcie artefaktów – monet austriackich i fragmentu żeliwnego posążka bogini Diany. Następnie głos zabrali leśnicy. Mariusz Kobus z Nadleśnictwa Cisna krótko podsumował działania nadleśnictwa w Łopience, a Kazimierz Nóżka opowiedział o skrzydlatych mieszkańcach Łopienki oraz o niedźwiedziach, ilustrując opowieść fragmentami filmów. Słuchacze korzystali z okazji pytając jak zachować się w przypadku spotkania z niedźwiedziem.
Kolejnym prelegentem był historyk sztuki Paweł Sygowski. Posługując się przykładami konkretnych cerkwi z terenów zaboru austriackiego i rosyjskiego przedstawił zmiany jakie zachodziły w liturgii i wyposażeniu cerkwi unickich na przestrzeni dziejów. Najpierw proces latynizacji – wycofywanie ikonostasów, wprowadzanie ołtarzy bocznych, monstrancji, a następnie odwrót w kierunku narodowego stylu ukraińskiego. Czytaj dalej

Spotkanie z Dominikiem Księskim

Studenckie Koło Przewodników Górskich z Katowic zaprasza we wtorek 24 maja 2022 r o godz. 17.30 do Centrum Organizacji Pozarządowych w Katowicach przy ulicy Kopernika 14 na spotkanie na żywo z Dominikiem Księskim, autorem książki „Ogień to druga woda czyli Łuk Karpat”, która zdobyła pierwsze miejsce w kategorii proza literacka o tematyce górskiej w V Międzynarodowym Konkursie „Najlepsze wydawnictwa o górach”. Gość opowie o przejściu Łuku Karpat i przygotowaniach do niego, o napotkanych problemach na trasie i specyfice przejścia konkretnych pasm górskich oraz odpowie na pytania. Do nabycia będzie oczywiście książka Dominika Księskiego, a także jego płyty, których słuchanie „powoduje chęć natychmiastowego wyjazdu w góry”. Więcej o autorze i jego przejściu Łuku Karpat można przeczytać tu, a także tu.

Zmarł Edward Wieczorek

Z pewnym opóźnieniem dotarła do nas bardzo smutna wiadomość o tym, że 5 maja 2022 r. zmarł Edward Wieczorek krajoznawca i miłośnik Karpat – członek honorowy PTTK, przewodnik beskidzki I klasy, instruktor przewodnictwa, przewodnik terenowy i miejski, pilot wycieczek, przodownik turystyki górskiej i pieszej, instruktor krajoznawstwa, przewodnik SKPB w Katowicach od 1996 r. a także członek Towarzystwa Karpackiego. Przez lata prowadził Regionalną Pracownię Krajoznawczą PTTK w Katowicach. Był także autorem i redaktorem wielu publikacji krajoznawczych i przewodników w tym między innym „Krajoznawcy Górnośląskiego” i „Studiów i materiałów z dziejów krajoznawstwa polskiego”. Będziemy o Nim pamiętać!

„Czas dla Łopienki” po raz dziewiąty

Towarzystwo Karpackie i Gminne Centrum Kultury i Ekologii w Cisnej zapraszają w sobotę 21 maja 2022 r. o godz. 10 do domu kultury w Cisnej na dziewiątą już sesję „Czas dla Łopienki”. W programie m.in. sprawozdanie z działalności Towarzystwa Karpackiego w Łopience w 2021 r., informacje o planach Nadleśnictw Cisna i w Baligród oraz kilka ciekawych prelekcji:
Jarosław Tomaszewski, Cerkiew w Baligrodzie odbudowa i dzień;
Paweł Sygowski, Cerkiew w Łopience unicka czy greckokatolicka (architektura i wyposażenie);
Robert Lipelt, Krótka historia młynarstwa w ziemi sanockiej  w XVIII –XX w.;
Arkadiusz Kryda, Rewitalizacja młyna wodnego w MBL w Sanoku;
Zbigniew Kaszuba, Pozostałości młyna w Łopience.
W trakcie sesji będzie możliwość zakupu publikacji Towarzystwa Karpackiego, oraz tych dotyczących Łopienki i Bieszczadów, a także cegiełek na odbudowę cerkwi, folderów, przewodników i map. Czytaj dalej