Wydarzenia

Dziedzictwo Karpat w ŁSE

21 marca 2018 | Wydarzenia | Na temat:

Oddział Łódzki Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego zaprasza do nadsyłania artykułów do kolejnego tomu Łódzkich Studiów Etnograficznych (t. LVIII, 2019), którego tematem przewodnim będzie „Dziedzictwo Karpat”. Planowana publikacja, której redaktorem tematycznym będzie dr hab. Ewa Kocój ma pokazać wielokulturowe dziedzictwo Karpat z perspektywy mieszkańców tego regionu. Zamiarem wydawców jest szeroko pojęta (re)prezentacja, dokumentacja, analiza i interpretacja współczesnych zjawisk, praktyk kulturowych oraz działalności kulturalno-społecznej w obszarze dziedzictwa tego różnorodnego regionu. Teksty można nadsyłać do 30 listopada 2018 r. Powinny one poruszać zagadnienia związane z tradycją i pamięcią kulturową w Karpatach, dziedzictwem społeczności lokalnych, transkulturowością dziedzictwa karpackiego, dawnymi i współczesnymi profesjami mieszkańców Karpat, a także performatywnością dziedzictwa, czyli widowiskami kulturowymi i festiwalami karpackimi. Szczegółowe informacje dostępne są tu.

Wystawa o karpackim pasterstwie

11 marca 2018 | Wydarzenia | Na temat:

Serdecznie zapraszamy do oglądania wystawy fotograficznej pt. „Współczesny obraz pasterstwa karpackiego”, która będzie prezentowana w galerii Biblioteki Politechniki Lubelskiej przy ul. Nadbystrzyckiej 36A w dniach od 16 marca do 29 kwietnia 2018 r. Wystawa, która po raz pierwszy była eksponowana w trakcie sesji „Pasterstwo w Karpatach. Geneza i obraz wspołczesny” obejmuje 16 plansz zawierających ponad 80 zdjęć sześciu autorów: Jolanty Flach, Ireneusza Marciszuka, Jerzego Montusiewicza, Mateusza Trolla, Andrzeja Wielochy i Włodzimierza Witkowskiego. Fotografie wykonane w ciągu ostatnich 10 lat pokazują wybrane sytuacje z życia i pracy karpackich pasterzy. Zdjęcia pogrupowano tematycznie w następujące cykle: redyk; połoniny, hale, polany; wypas; pasterze; psy; szałasy; w szałasie; sprzęt pasterski; wyrób sera; sery; zwierzęta. Całość opatrzona jest wstępem i cytatami z dzieła „Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza oraz biogramami i fotografiami autorów. Wernisaż wystawy odbędzie się w piątek 16 marca o godz. 14.

Archeolog o zasięgu Wielkich Moraw

7 marca 2018 | Wydarzenia

Uprzejmie informujemy, że Komitet Słowianoznawstwa Polskiej Akademii Nauk zaprasza na posiedzenie plenarne, które odbędzie się w poniedziałek 12 marca 2018 roku o godz. 11 w Pałacu Kultury i Nauki w Sali nr 2604 (26. piętro), a w którego programie naukowym bardzo karpacki referat pt. Uwagi archeologa o zasięgu terytorialnym Wielkich Moraw wygłosi prof. dr hab. Michał Parczewski.  Po referacie przewidziana jest dyskusja.

Jesienny Płaj 54 w środku zimy

5 marca 2018 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat: , , ,

Witamy po raz 54, jak zwykle z pewnym opóźnieniem i – co też już stało się tradycją – zaczynając tematami huculskimi.  Na pierwszy ogień Teatr Huculski, jednak nie ten Hnata Hotkewycza sprzed I wojny światowej, ale ten z okresu międzywojennego, o którym mało kto pamięta, tak w Polsce jak i na Ukrainie. Czy hołubienie tego teatru przez władze RP, wszak jego tournée po Polsce organizował osobiście Komendant Główny Policji Państwowej gen. Józef Kordian Zamorski, było efektem przemyślanej polityki państwa wobec Hucułów, czy może tylko autentyczną fascynacją kilku osób dziwnymi wyrokami historii rzuconych w wir polityki? Najpewniej po trosze jednym i drugim, ale przypomnieć warto, więc artykuł publikujemy po polsku i po ukraińsku dedykując go naszym przyjaciołom na Huculszczyźnie.

Niestrudzony badacz flory czarnohorskiej Jurij Nesteruk wydobył z mroków historii postać Isaaka Mazepy, botanika jak on sam, któremu też trochę przez przypadek przypadła rola premiera Ukraińskiej Republiki Ludowej w latach 1919-20. Jeszcze jeden artykuł związany z Huculszczyzną dotyczy obserwatorium na Pop Iwanie, tematu wielokrotnie już omawianego na naszych łamach. Tym razem powracamy do niego za sprawą niezwykle ciekawych fotografii z czasów budowy obserwatorium wykonanych przez inż. Stefana Jarocińskiego, który jako przedstawiciel brytyjskiej firmy Sir Howard Grubb, Parsons & Co. Ltd. nadzorował montaż astrografu. Czytaj dalej →

Wystawy Vincenzowskiej wędrówek ciąg dalszy

1 marca 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

Jak już zapowiadaliśmy w roku obchodów 130 rocznicy urodzin pisarza będziemy w dalszym ciągu śledzić wędrówkę po Polsce wystawy pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego.  Obecnie eksponowana jest ona w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. Marii Konopnickiej w Lubaniu (Rynek-Ratusz) oraz w Bibliotece Uniwersytetu Zielonogórskiego (przy al. Wojska Polskiego 71).
W obydwu tych miejscach można ją oglądać do 4 kwietnia 2018 r.
Serdecznie zapraszamy.

250. rocznica zawiązania Konfederacji Barskiej

26 lutego 2018 | Płaj - artykuły, Wydarzenia | Na temat: ,

Dokładnie 250 lat temu 29 lutego 1768 roku w Barze na Podolu zawiązana została konfederacja generalna szlachty Rzeczypospolitej w obronie wiary i wolności narodu przeciw – jak napisano w akcie jej założenia – „jarzmu niewolniczemu syzmatyków”. Czy było to pierwsze polskie powstanie, czy też spóźniona o dwa wieki wojna religijna, czy może – jak pisał Stanisław Cat-Mackiewicz upiorzyca, która wyssały z Polski życie państwowe, tego tu nie rozstrzygniemy. Najpewniej – jak często w naszej historii – była wszystkim tym po trosze, piękna i wzniosła w intencjach stających do walki, pokrętna i zaślepiona politycznie, fatalna i opłakana w skutkach. Jednak z karpackiego punktu widzenia ta trwająca blisko pięć lat wojna, była przede wszystkim ważnym wydarzeniem, którego wiele istotnych epizodów działo się w Beskidach i którego ślady w karpackim krajobrazie, tak fizycznym jak i kulturowym odnajdujemy do dziś. Splątane echa tamtych dni dziś jeszcze wzbudzają emocje i mimo, że na mogiłach żołnierzy Pułaskiego na górze Jawor nad Wysową stoi dziś cerkiewka będąca łemkowskim sanktuarium, Łemkowie nie zgadzają się na pomnik Pana Kazimierza w Wysowej, choć wiadomo, że w jego piechocie służyło wielu Rusinów z beskidzkich wsi.
Na łamach Almanach Karpackiego „Płaj” tematy konfederackie poruszaliśmy wielokrotnie, dziś na okoliczność rocznicy przypominamy (w formacie pdf) artykuł Macieja Śliwy z Płaju 51 pt. Obóz konfederatów barskich pod Wysową.

Jeszcze raz o profesorze Żakim

18 lutego 2018 | Wydarzenia

Komisja Prehistorii Karpat PAU zaprasza na posiedzenie naukowe poświęcone pamięci prof. Andrzeja Żakiego, które odbędzie się w poniedziałek 26 lutego 2018 roku o godz. 11.15 w Małej Auli PAU przy ul. Sławkowskiej 17 w Krakowie.
W programie:
– prof. dr hab. Renata Madyda-Legutko, Wkład profesora Andrzeja Żakiego w badania nad okresem lateńskim i rzymskim w Karpatach Polskich,
– prof. dr hab. Michał Parczewski, Święty Kamień koło Dynowa nad Sanem,
– prof. dr hab. Jacek Poleski, Badania wczesnośredniowiecznych grodzisk małopolskich,
– prof. dr hab. Kazimierz Szczepanek, Andrzej Żaki jako inicjator współpracy archeologów z paleobotanikami w Karpatach,
– dr Paweł Madej, Alpejskie ścieżki Andrzeja Żakiego.

Historia Karpat zapisana w nazwach

16 lutego 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

Galeria Sztuki w Rymanowie Zdroju przy ulicy Zdrojowej 40
serdecznie zaprasza w czwartek 22 lutego 2018 r. o godz. 19 na spotkanie
z dr Wojciechem Krukarem, geografem, przewodnikiem turystycznym, autorem map i przewodników, członkiem Towarzystwa Karpackiego, a przede wszystkim strażnikiem pamięci karpackich toponimów, który wygłosi prelekcję
pt. „Historia Beskidu Niskiego i Bieszczadów w świetle nazw geograficznych”. Serdecznie zapraszamy, wstęp wolny.

O styczniowym kolędowaniu w Łopience

5 lutego 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

W tym roku Łopienka przywitała nas zimową aurą, lekko ośnieżoną doliną i pięknym słońcem. Na miejscu czekała już grupka kolędników, co nastroiło nas dużym optymizmem. Bywały przecież już takie lata, kiedy kolędowanie rozpoczynaliśmy we czwórkę. Po chwili przyjechał ksiądz Bogdan i pomału zaczęliśmy – najpierw modlitwę, a potem śpiewanie. Tradycyjne śpiewaliśmy na przemian jedną polską jedną i jedną ukraińską kolędę. Jak zwykle miały też swoją łopieńską premierę nowe pieśni Nowaja radist, W Wifłejemi, Narodził się w stajni. Mieliśmy też dwójkę małych kolędników, którzy i pięknie śpiewali, i pomagali w ustaleniu repertuaru. Czytaj dalej →

Jeszcze raz o krzyżu w Łopience

2 lutego 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

W listopadzie  2017  roku z ubolewaniem informowaliśmy o fakcie samowolnego (bez wiedzy i zgody Towarzystwa Karpackiego) wzniesienia dużego drewnianego, trójramiennego krzyża w bezpośrednim sąsiedztwie zespołu cerkiewnego w Łopience. Przypominamy, że zespół cerkiewny znajduje się na gruncie będącym własnością Skarbu Państwa, przekazanym przez Starostę Leskiego w zarząd Towarzystwu Karpackiemu. W grudniu Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Lesku wszczął postępowanie wyjaśniające, co do legalności ustawienia wyżej wspomnianego krzyża. Po przeprowadzonej kontroli na miejscu Inspektorat przekazał nam informację, że krzyż znajduje się poza granicą działki, którą zarządzamy, i że w tej sytuacji dalsze postępowanie administracyjne będzie prowadzone bez naszego udziału.
Mimo, że formalnie sprawa nas już nie dotyczy, to jednak czujemy się w jakiś sposób odpowiedzialni za wszystko, co dzieje się w najbliższym otoczeniu cerkwi w Łopience. W dalszym ciągu prosimy więc wszystkich, o nie podejmowanie żadnych pochopnych działań i cierpliwe oczekiwanie na rezultaty postępowania władz administracyjnych. Uważamy, że najlepszą formą rozwiązywania takich sytuacji jest rzeczowy dialog wszystkich zainteresowanych stron. Towarzystwo Karpackie cały czas podtrzymuje wolę prowadzenia takiego dialogu.

                                                                                                                                 Prezes Towarzystwa Karpackiego
                                                                                                                                                 Juliusz Marszałek