Wiosenny Beskid Niski po raz 50-ty!

bnWarszawskie Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich na przełomie kwietnia i maja organizuje jubileuszową, 50. edycję Rajdu „Beskid Niski”. Co roku na wiosnę przewodnicy SKPB przygotowują kilkanaście tras po Beskidzie Niskim i zapraszają na nie wszystkich chętnych. Poszczególne trasy różnią się intensywnością i długością, a także charakterem noclegu. Większość z nich omija utarte szlaki i miejsca, do których dotarła masowa turystyka. Wyjazd jest otwarty dla wszystkich miłośników gór, bez względu na turystyczne doświadczenie. Ześrodkowanie rajdu odbędzie się 3 maja 2014 r. w Ropiance koło Dukli. Szczegóły na www.bn.skpb.waw.pl

Pierwsze strzały w Rafajłowej (Płaj 38)

Konstanty Edward Cieszkowski rtm. 22 p. uł.

Od redakcji

zz_walkaPrezentujemy poniżej obszerny fragment odnalezionego w Centralnym Archiwum Wojskowym niepublikowanego nigdzie do tej pory wspomnienia Konstantego Cieszkowskiego o pierwszej bitwie Legionów Polskich pod Rafajłową. Relacja w postaci maszynopisu spisana została w 1935 roku, a więc po ponad dwudziestu latach od samych wydarzeń. O autorze niestety nic nie wiemy poza tym, że pod relacją podpisany jest jako rotmistrz 22 pułku ułanów, natomiast podczas walk pod Rafajłową był szeregowym strzelcem. Wydaje się jednak, że posiadał już wówczas znaczne wykształcenie skoro czytał wpisy w księdze pamiątkowej po niemiecku i rosyjsku i w tym ostatnim rozpoznał wiersz Puszkina. W relacji ustosunkowuje się do wcześniejszych publikacji dotyczących walk Legionów Polskich w Karpatach oraz przywołuje dokumenty archiwalne. Nie to wydaje się jednak najcenniejsze w tej relacji, a przede wszystkim zawarta w niej autentyczna atmosfera tamtych dni i tragizm zderzenia młodzieńczych, naiwnych wyobrażeń wojny wyniesionych z Drużyn Strzeleckich z jej brutalną prawdą. 
Tytuł tekstu pochodzi od redakcji. Oryginalny dokument jest zatytułowany Rozpoznanie i walka spotkaniowa 13 kompanii 3 p. p. Legionów Polskich w marszu z Węgier przez Pantyr do Rafajłowej w 1914 r.(Centralne Archiwum Wojskowe syg. I.400.2510). Pozostawiliśmy go w oryginalnej pisowni, wprowadzając jedynie drobne poprawki, głównie interpunkcyjne, bez których lektura byłaby utrudniona.

Andrzej Wielocha

…Gorzej było z wyżywieniem. Kompanje ogromne, a kuchnie polowe małe, porcje żywności nie wystarczające. Kucharze niewprawni przeważnie niezdolni do szeregu profesorowie gimnazjalni starsi wiekiem, urzędnicy i t.p. Ludność Koenigsfeldu to biedni małorolni, lub bezrolni, drwale czerpiący źródło dochodów nie z ziemi górskiej, której tu mało, lecz z robót leśnych, w tartakach i spławie drzewa z sąsiednich ogromnych magnackich domen leśnych. Nic dziwnego, że Niemki kolonistki po inaugurującej gościnność wieczerzy w dniu 9.X. już następnego ranka żądały za jeden ziemniak od legjonistów po 5 h. austr.
Nic dziwnego: zima w górach długa, ciężka i surowa, a wieś prawie od świata odcięta. Dowóz w zimie utrudniony. Młody wiek przeważnie poniżej 20 lat, górskie powietrze, zdrowie i dużo ruchu sprawiły, że młodym żołnierzykom prawie stale kiszki marsza grały… Czytaj dalej

Nowy tom Kresowej Atlantydy Stanisława Nicieji

kresowa_atlantyda_4W ostatnich dniach ukazał się w księgarniach czwarty tom Kresowej Atlantydy Stanisława Sławomira Nicieji. W kolejnej część tej – jak uściśla jej podtytuł – historii i mitologii miast kresowych autor zaprasza czytelników do Kołomyi, Żabiego i Dobromila. Jak zwykle poznajemy wiele ciekawych osób związanych z tymi miejscowościami oraz ich skomplikowane, często bardzo dramatyczne losy. Warto podkreślić, że licząca 292 strony książka, której wydawcą jest wydawnictwo Opolgraf zawiera szereg oryginalnych, często nigdzie dotąd niepublikowanych ilustracji. Nie bez satysfakcji odnotowujemy fakt, że w rozdziale dotyczącym Żabiego kilka stron poświęcił autor Almanachowi Karpackiemu „Płaj” i osobom z nim związanym. W ten sposób niepostrzeżenie przeszliśmy do historii. Autorowi pięknie dziękujemy.

Tablica Legionistów – raport pierwszy

tablica_nadworna_xmmZ radością pragniemy poinformować, że po dwóch tygodniach od rozpoczęcia zbiórki publicznej funduszy na pokrycie kosztów wykonania i uroczystego wmurowania w kościele parafialnym w Nadwórnej tablicy upamiętniającej Kampanię Wschodniokarpacką Legionów Polskich 1914-15 mamy już na koncie prawie 2000 zł.
Wszystkim dobrodziejom pięknie dziękujemy i apelujemy do kolejnych osób, które nasze przedsięwzięcie uznają za godne wsparcia, o wpłaty na konto w PKO Banku Polskim SA (XVIII Oddział, 01-230 Warszawa,
ul. Skierniewicka 21) nr: 80 1020 1185 0000 4202 0214 9128.
Tu zaś prezentujemy ostateczną (prawie) wersję projektu tablicy.

Inauguracja obchodów 100-lecia walk Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich

spotkania_przel_legionowNajbliższe Spotkanie Karpackie 21.03.2014 r. będzie miało charakter wyjątkowy, odbędzie się bowiem na nim oficjalna inauguracja obchodów jubileuszu 100-lecia walk Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich. Oprócz informacji o programie obchodów i uroczystości w Nadwórnej i Rafajłowej, którą przedstawi przewodniczący Komitetu Obchodów Jan Skłodowski, w programie spotkania znajdą się także: przygotowana przez Andrzeja Wielochę prezentacja pt. Diariusz Kampanii Wschodniokarpackiej, oraz prelekcja Jana Skłodowskiego pt. Fenomen Legionów Polskich i zawarte w nim sensy. Serdecznie zapraszamy tradycyjnie już o godz. 18 do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie przy al. Na Skarpie 27.
Jednocześnie przypominamy o trwającej zbiórce pieniędzy na wykonanie tablicy upamiętniającej walki Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich w kościele w Nadwórnej, z której szczegółami można zapoznać się tu. Czytaj dalej

Biały słoń patrzy w gwiazdy

pop_iwanUprzejmie informujemy, że w poniedziałek 17 marca 2014 r. o godz. 19:45 program TVP Historia wyemituje reportaż zatytułowany „Koło historii – Biały słoń patrzy w gwiazdy” poświęcony dziejom obserwatorium meteorologiczno-astronomicznego wybudowanego w 1938 r. na szczycie czarnohorskiego Pop Iwana. Autorem scenariusza jest Wojciech Królikowski.

Pieśni Bergitka Roma

teresa_mirgaFundacja Korzenie zaprasza na warsztaty pieśni Bergitka Roma prowadzone przez Teresę Mirgę: 15-16.03 w Bemowskim Centrum Kultury w Warszawie (ul. Górczewska 201, w sobotę w godz. 13-16, w niedzielę 11-14), a 22-23.03 w Fundacji św. Włodzimierza w Krakowie (ul. Kanonicza 15, godz. 11-14). Teresa Mirga, cygańska poetka i pieśniarka, z gitarą lub a cappella wykonuje pieśni Cyganów Karpackich, a także utwory własne osadzone w realiach świata cygańskiego. Kontakt: fundacjakorzenie@wp.pl, tel. 0-662565217

Opuszczone – Ratowane w Lublinie

opuszczone_ratowaneInstytut Historii Sztuki KUL i Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie organizują w dniach 26.03-20.05.2014 r. w atrium Collegium Norwidianum przy Al. Racławickich 14 w Lublinie wystawę Opuszczone – Ratowane, greckokatolickie zespoły cerkiewne południowo-wschodniej Polski, autorstwa dr Moniki Rzepiejewskiej. Wystawa, prezentowana wcześniej w Warszawie, zwraca uwagę na cenne i często zapomniane zabytki architektury kultury pogranicza Polski i Ukrainy. Wiele z nich utraciło swą pierwotną funkcję i pozostaje obecnie bez gospodarza. Godne pochwały oraz warte naśladowania są zaprezentowane na wystawie inicjatywy podejmowane przez stowarzyszenia obywatelskie, ratujące zagrożone, zabytkowe cerkwie. Więcej na www.kul.pl

Galicyjsko-Węgierska Kolej Żelazna

lokomotywaZarząd Koła Przewodników Beskidzkich, Terenowych i Pilotów Wycieczek przy Oddziale PTTK „Ziemia Sanocka” w Sanoku serdecznie zaprasza w dniu 14 marca (piątek) 2014 roku o godzinie 17 do Sali Gobelinowej „Rotunda” na sanockim Zamku na wykład zatytułowany „Pierwsza Galicyjsko-Węgierska Kolej Żelazna”, który wygłosi dr hab. Robert Lipelt.

Ufundujmy Legionistom pamiątkową tablicę!

tablica_mJuż od dawna przygotowywaliśmy się do uroczystych obchodów Jubileuszu Stulecia walk Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich. Począwszy od odnowienia pomnika w Kyribabie, poprzez szereg działań w Rafajłowej, aż po powołanie Komitetu Obchodów. Wszak stulecie, to wyjątkowa okazja, żeby oddać hołd młodym chłopcom, którzy sto lat temu przekraczając w Karpatach granicę między Węgrami, a Galicą marzyli o wolnej Polsce. Przelewali krew i oddawali życie w obronie „Rzeczpospolitej Rafajłowskiej” będącej dla nich zalążkiem wolnej Ojczyzny. Dziś – o paradoksie – ich prochy spoczywają na Ukrainie, o setki kilometrów od granic tej Polski, o której marzyli i za którą umierali.
Przypomnijmy Ich dziś, pokłońmy się Ich grobom, odwiedźmy karpackie stoki, w które wsiąkała Ich krew. Jesteśmy Im to winni. Bo jeśli nie my, to kto? Jeśli nie dziś, to kiedy?legiony_w_rafajlowejChcemy, żeby kulminacyjnym punktem obchodów było uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej w kościele parafialnym w Nadwórnej. Starliśmy się tym pomysłem zainteresować instytucje państwowe, niestety bezskutecznie. Nie pozostało nam więc nic innego, jak zwrócić się do społeczeństwa o wsparcie naszego przedsięwzięcia. W tym celu uzyskaliśmy zgodę MAiC na przeprowadzenie zbiórki publicznej na pokrycie kosztów wykonania tablicy, której wstępny projekt można obejrzeć tuUruchomiliśmy specjalny rachunek w Banku Polskim SA (XVIII Oddział, 01-230 Warszawa, ul. Skierniewicka 21), na który można wpłacać przeznaczone na ten cel darowizny, oto jego nr: 80 1020 1185 0000 4202 0214 9128.

nadworna_koscKażda złotówka się liczy! Potrzebna jest kwota ok. 10000 zł, nie są więc to jakieś ogromne pieniądze. Mamy nadzieję, że – z Waszą pomocą – uda nam sie potrzebne fundusze zebrać. Zbiórka będzie trwała do końca czerwca, musimy bowiem mieć jeszcze czas na wykonanie tablicy, przewiezienie jej do Nadwórnej i wmurowanie w ścianę kościoła.
Nazwiska wszystkich dobrodziejów znajdą się w zdeponowanym w kościele w Nadwórnej dokumencie erekcyjnym tablicy oraz zostaną opublikowane w poświęconym jubileuszowi tomie Płaju.