Dom Spotkań z Historią i Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich organizuje w Warszawie w dniach 13-27 listopada 2011 r. kolejną edycję „Dni Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich”. Przez dwa tygodnie w różnych miejscach stolicy odbywać się będą spotkania, prezentacje multimedialne, pokazy filmowe, promocje książek i wieczory autorskie, uroczyste apele i inne wydarzenia poświęcone dziedzictwu i pamięci Kresów Południowo-Wschodnich. Zapraszamy. Czytaj dalej
Muzeum Podkarpackie w Krośnie zaprasza na wystawę „Zamki na szlaku handlowym pogranicza polsko-słowackiego” prezentującej cztery karpackie pograniczne zamki Rytro, Muszynę, Plawec i Kamenicę. Na wystawie pokazano zdjęcia ukazujące w/w warownie oraz najciekawsze zabytki wydobyte podczas prowadzonych w nich badań wykopaliskowych, pochodzące ze zbiorów Instytutu Archeologii UJ i Urzędu Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna. Wystawa czynna będzie od listopada 2011 r. do stycznia 2012 r.
Z okazji otwarcia wystawy w dniach 17-18.11.2011 r. w Muzeum Podkarpackim w Krośnie odbędzie się konferencja naukowa zatytułowana „Zamki w Karpatach”, w której wezmą udział prelegenci z Ukrainy, Słowacji i Polski. Czytaj dalej
Ukazała się właśnie wydana nakładem Związku Polskiego Spisza najnowsza książka Tadeusza M. Trajdosa, zatytułowana „Z dziejów wsi i parafii Zamagurza Spiskiego”. Znalazł się w niej zbiór dziesięciu artykułów i rozpraw historycznych publikowanych już wcześniej w różnych książkach i czasopismach, jednak znacznie uzupełnionych i uaktualnionych.
A oto zawartość tej książki:
— Kult publiczny w parafii niedzickiej w ujęciu historycznym,
— Mieszkańcy Zaniku i Podzamcza Niedzickiego w świetle metryk parafii niedzickiej XIX w.,
— O patronie Łapsz Niżnych,
— Uposażenie kościoła i majątek plebański w Łapszach Niżnych w połowie XVIII w.,
— Na plebanii miechowitów w Łapszach Niżnych,
— Początki wsi i parafii Łapsze Wyżne,
— Rekatolicyzacja parafii w Krempachach i Nowej Białej w XVII w.,
— Krempachy i Nowa Biała w świetle wizytacji 1731 roku Z dziejów XVIII-wiecznego Jurgowa,
— Kościół, plebani i parafia w Lechnicy w drugiej połowie XVII w. i pierwszej połowie XVIII w.
Uprzejmie informujemy, że w dniu 30 września 2011 r. w Bieszczadach, w schronisku na Przysłupie Caryńskim odbyło się Walne Zgromadzenie sprawozdawczo-wyborcze Towarzystwa Karpackiego, w trakcie którego wybrano nowe władze na VIII kadencję czyli na lata 2012-2014. A oto skład nowo wybranych władz Towarzystwa:
Rada TK
– Andrzej Wielocha prezes,
– Stanisław Janocha wiceprezes,
– Irena Wielocha wiceprezes,
– Tomasz Smoliński sekretarz,
– Juliusz Marszałek skarbnik,
– Jan Skłodowski członek Rady ds. obchodów 100 rocznicy
walk Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich.
Podczas uroczystej gali na 21. Forum Ekonomicznym w Krynicy w dniu 8 września wręczono nagrodę „ Nowa Kultura Nowej Europy im. Stanisława Vincenza” przyznawaną przez Radę Miasta Krakowa. Tegorocznym laureatem został Andrzej Stasiuk. Międzynarodowe jury uhonorowano pisarza za „wybitne osiągnięcia w odkrywaniu na nowo historii regionu Europy Środkowo-Wschodniej oraz popularyzację jego unikalnego dorobku kulturowego”. Nagroda przyznawana jest corocznie twórcom z Europy Środkowo-Wschodniej za wybitne osiągnięcia w popularyzacji kultury regionu. Poprzednio laureatami byli Tomas Venclova, Jiři Gruša, Krzysztof Czyżewski, Emil Brix, Agnieszka Holland oraz Tatiana Tołstoj. Wydaje się, że i Vincenz, i Stasiuk powinni być usatysfakcjonowani.
Podczas konferencji „Europa Karpat” odbywającej się w ramach XXI Forum Ekonomicznego w Krynicy 8 września miało miejsce uroczyste podpisanie przez Polskę dwóch protokołów do Konwencji Karpackiej. Pierwszy to protokół o zrównoważonej turystyce. Jego zapisy precyzują działania w obszarze turystyki oraz zobowiązują strony Konwencji do współpracy na szczeblu rządowym i samorządowym, a w szczególności do promowania regionu karpackiego i karpackich regionalnych produktów, zwiększania udziału turystyki w zrównoważonym rozwoju gospodarki lokalnej, zarządzania ruchem turystycznym z korzyścią dla środowiska i dla lokalnego rozwoju gospodarczego, zwiększania wkładu turystyki w ochronę biologicznej i krajobrazowej różnorodności, oraz dziedzictwa kulturowego, promowanie współpracy transgranicznej w dziedzinie rozwoju turystyki zrównoważonej. Drugi to tzw. protokół leśny. Jego celem są działania na rzecz zrównoważonego gospodarowania i ochrony lasów karpackich. Protokół kładzie nacisk na zwiększenie lesistości, zapewnienie funkcji ochronnych lasów w zakresie przeciwdziałania klęskom żywiołowym, a także wzmocnienie roli sektora leśnego w łagodzeniu zmian klimatu. Zobowiązuje do działań na rzecz zrównoważonego użytkowania zasobów leśnych, poprawy zdrowia i żywotności lasów, lepszej ochrony i zrównoważonego użytkowania elementów różnorodności biologicznej w lasach oraz identyfikacji i ochrony lasów naturalnych. Czytaj dalej
Czterdziesty tom Płaju datowany jest na roku jubileuszu dwudziestolecia Towarzystwa Karpackiego, powinny się w nim zatem znaleźć akcenty jubileuszowe. I rzeczywiście znalazły się one, choć nie wprost. Albowiem doszliśmy do wniosku, że najlepszym uczczeniem naszego dwudziestolecia będą konkretne działanie utrwalające „karpackość” w jej najlepszych przejawach. Wybór nasz padł na Stanisława Vincenza jako, że naszym zdaniem jego działalność literacka i nie tylko, była owej „karpackości” jedną z najlepszych emanacji. Tom więc rozpoczynamy dużym blokiem vincenzowskim. Otwiera go artykuł, a właściwie relacja z przedsięwzięcia zatytułowanego „Stanisława Vincezna powrót na Wierchowinę” realizowanego przez Towarzystwo Karpackie. Nie będzie to może zbyt łatwa lektura, przede wszystkim ze względu na swoją skomplikowaną strukturę, ale mamy nadzieję, że poprzez liczne odwołania historyczne i reminiscencje właściwie odda ducha podjętych przez nas działań, a także emocje, które przeżywaliśmy przy jego realizacji. Czytaj dalej
Stowarzyszenie „Magurycz” i Oddział Archeologii Karpat sanockiego Muzeum Budownictwa Ludowego w dniach 4-10 sierpnia br. przeprowadzą badania archeologiczne na cerkwisku w Uluczu. Ich celem będzie odnalezienie śladów piętnastowiecznej, murowanej cerkwi obronnej. Asumpt podejmowanym pracom dało niedawne odnalezienie zdjęcia uluckiej „białej cerkwi” w zbiorach Instytutu Historii Sztuki UJ, dokonane przez Damiana Nowaka i Andrzeja Zygadło, członków Stowarzyszenia „Magurycz”.
Nieistniejąca cerkiew pw. św. Mikołaja w Uluczu (fot. T. Talowski, arch. Instytutu Historii Sztuki UJ)
Równolegle remontowane będą nagrobki na cmentarzu cerkiewnym oraz przeprowadzone zostanie rozpoznanie założenia obronnego zespołu cerkiewnego w Uluczu. Prace mają charakter społeczny, a ich realizacja jest możliwa dzięki wsparciu finansowemu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
W Użgorodzie nakładem wydawnictwa „Grażda” ukazała się książka Mikołaja Muszynki pt. „Rycerz Wolności. Życie i działalność społeczno-polityczna Stepana Kłoczuraka”. Książka jest obszerną biografią Stepana Kłoczuraka (1895-1980) inicjatora antywęgierskiego powstania huculskiego na Zakarpaciu, założyciela i prezydenta tzw. Republiki Huculskiej w 1919 r. w Jasini, dowódcy sotni karpackich Ukraińskiej Halickiej Armii w walce z bolszewikami i armią Denikina. W okresie międzywojennym działacza politycznego i redaktora szeregu czasopism. W rządzie Karpackiej Ukrainy sekretarza A. Wołoszyna, później ministra gospodarki i obrony narodowej. Aresztowanego w maju 1945 r. i zesłanego na ponad 12 lat do obozu w Workucie.
O Stepanie Kłoczuraku i Republice Huculskiej przeczytaj też w Płaju 19
Wieczorem w dniu 14 lipca 2011 r. w swoim domu w Jaseniowie Górnym został zamordowany ostatni molfar Huculszczyzny, 88 letni Mychajło Neczaj. Prawdopodobnie morderca był psychicznie chory. Ujęty został na drugi dzień w lesie w pobliżu Bukowca. Podobno twierdził, że zabił Neczaja, bo ten propagował pogaństwo. Pojawiają się też wieści, że morderca reprezentuje „czarnych magów”, którzy nie mogli ścierpieć działalności „białego maga” w Karpatach i kazali wykonać na nim wyrok (sic!).
Mychajło Neczaj, mimo że nie był Hucułem, był uważany za ostatniego prawdziwego molfara huculskiego, a jego umiejętności znane były na całej Ukrainie. Napisano o nim szereg książek i nakręcono filmy. Oprócz leczenia, odpędzania złych mocy i uroków, oraz przepowiadania przyszłości, Neczaj doskonale grał na drumli (drymbie).
