Muzeum Huculskie w Żabiem (Płaj 36)

Łukasz Quirini-Popławski

Fragment (…)

Budowa Muzeum Huculskiego

Jednym z pierwszych zadań, jakie postawiło przed sobą Towarzystwo Przyjaciół Huculszczyzny było zorganizowanie własnego, centralnego ośrodka naukowego na Huculszczyźnie.[1] Przy Zarządzie TPH w kwietniu 1934 r. zawiązano Koło Naukowe dla koordynacji prac organów państwowych, samorządowych, instytucji społecznych i osób prywatnych. Koło Naukowe postawiło sobie również za cel doprowadzenie do publikacji wielkiego zbiorowego dzieła o Karpatach Wschodnich, jako efektu współpracy polskich i zagranicznych środowisk naukowych[2] oraz „stworzenie” ośrodka naukowo-muzealnego w Żabiem pod nazwą „Muzeum Huculskie”. Dotychczas nie było bowiem placówki, która wyłącznie zajmowałaby się badaniami naukowymi i gromadzeniem zbiorów kultury materialnej. Co więcej na terenie południowo-wschodniej Polski nie funkcjonował w pełni żaden znaczący ośrodek, pełniący równocześnie rolę naukową i muzealną. Działające w Truskawcu i Samborze muzea posiadały jedynie zbiory sztuki ludowej.[3]

W ramach Koła Naukowego powstały komisje tematyczne: geograficzna, historyczna, gospodarcza, etnograficzna, przyrodnicza oraz muzealna. Zgodnie z założeniami Towarzystwa Przyjaciół Huculszczyzny placówka miała za zadanie: (1) ześrodkować twórczość ludu huculskiego obecną, jak i minioną z wszelkich dziedzin życia, sztuki – oraz przyrody martwej i żywej, celem podtrzymania podupadającej odrębności w folklorystycznej tej pięknej części kraju; (2) utworzyć w centrum Huculszczyzny ośrodek badań naukowych, przez co da się możność bezpośredniego zetknięcia uczonych z przedmiotem badań we wszelkich jego przejawach, – a wyniki tych badań, zebrane na miejscu, dadzą materiał do dalszych prac naukowych; (3) utworzyć w centrum Huculszczyzny jako dopełnienie terenu turystycznego pokaz wartości naturalnych, dostępny dla wszystkich, co ma wielkie znaczenie propagandowe nietylko dla obywateli Polski, a również dla coraz liczniej przybywających cudzoziemców; (4) zachęcić miejscową ludność huculską do zachowania swojej odrębności w dziedzinie sztuki, budownictwa, ubioru i obrzędów, a przez wykazanie państwowej opieki i zainteresowania nimi – przywiązanie ich temsamem do Macierzy Polski; (5) przez możność zbytu miejscowych wyrobów ludowych uszlachetnionych obecnością eksponatów muzealnych – podniesienie produkcji ludowej w różnych gałęziach pracy; (6) utworzenie w centrum Huculszczyzny ośrodka pracy państwowo-twórczej, promieniującego na całą połać tej dzielnicy, w kierunku wychowawczo-państwowym.[4] Czytaj dalej

Bystrec 2010

Koncert kapeli „Czeremosz” Romana Kumłyka na uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej na miejscu domu Stanisława Vincenza w Bystrcu 1 czerwca 2010 r.

 

Stanisław Vincenz powrócił na Wierchowinę

1 czerwca 2010 r. w podczarnohorskim Bystrcu odbyła się uroczystość poświęcenia pamiątkowej tablicy i huculskiego dębowego krzyża ustawionych staraniem Towarzystwa Karpackiego w miejscu gdzie w latach 1926-1940 stał dom Stanisława Vincenza. Uroczystość, w której wzięło udział blisko 100 osób, odbyła się w siedemdziesiątą rocznicę ucieczki autora tetralogii „Na wysokiej połoninie” przed spodziewanym aresztowaniem przez NKWD i opuszczenia na zawsze ukochanej Wierchowiny (plakat).
Inskrypcja umieszczona na tablicy w trzech językach – po ukraińsku, po polsku i w jidysz brzmi następująco:

„Wierzę w siłę ducha.” Iwan Franko
„Posiadłości, domeny i domy rozsypują się w proch, a to co ludzkie pozostaje i trzyma przyszłość w swoich objęciach” Stanisław Vincenz
W tym miejscu w latach 1926-1940 stał dom Stanisława Vincenza (1888-1971) autora tetralogii „Na wysokiej połoninie”. Tu została spisana opowieść o dawnej Wierchowinie – świecie mądrym, dobrym i szczęśliwym.
1 czerwca 2010 r. Towarzystwo „Huculszczyna”, Towarzystwo Karpackie

Czytaj dalej

Olchowiec w niskim Beskidzie

Z prawdziwą przyjemnością pragniemy poinformować, że ukazał się bardzo ciekawy album o Olchowcu, wsi w Beskidzie Niskim od wielu lat goszczącej na naszej stronie. Autorami albumu, który nosi tytuł „Olchowiec w niskim Beskidzie” są Urszula i Wiesław Żyznowscy. Składa się on z trzech części. W pierwszej znajdujemy kilka tekstów przedstawiających historię i dzień dzisiejszy, w drugiej niezwykle ciekawy zbiór archiwalnych zdjęć z rodzinnych albumów mieszkańców Olchowca, z frapującymi opisami ich losów, w trzeciej wreszcie zdjęcia współczesne prezentujące dzień dzisiejszy miejscowości oraz – w bardzo udany sposób – jej niepowtarzalny klimat.
Urszula i Wiesław Żyznowscy, Olchowiec w niskim Beskidzie, Siercza 2010, Wydawnictwo Żyznowski, stron 180, format 195/225, oprawa miękka ze skrzydełkami. Czytaj dalej

Bieszczad 15

Ukazał się 15 tom (za rok 2009) „Bieszczadu”, wydawanego w Ustrzykach Dolnych rocznika  Oddziału Bieszczadzkiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Pismo redagowane jest przez Andrzeja Szczerbickiego, Macieja Augustyna, Bogdana Augustyna, Mieczysława Darochę i Tadeusza Szewczyka.
Zawartość tomu:
Antropogeniczne zmiany środowiska wodnego w Bieszczadach do 1951 r. (część III). Dorzecze rzeki Czarna, Maciej Augustyn;
Rozgraniczenie wsi Wołosate z 1788 r. jako źródło informacji o stosunkach społecznych i przemianach środowiska przyrodniczego nad górną Wołosatką, Maciej Augustyn; Czytaj dalej

Stanisława Vincenza i Jerzego Stempowskiego perypetie na granicy węgierskiej 1939-1940 (Płaj 35)

Andrzej Ruszczak

Nie mogę odnieść do siebie słów Csorby G. Kissa dotyczących interpretacji i recepcji dzieł literackich, ale chciałbym je na początku zacytować: „Wiemy już, że nie wolno nam pominąć obserwatora. Osoby, która zostaje niejako włączona w proces i staje się jego uczestnikiem. Traci pozycję postronnego świadka, stając się częścią obrazu”.

18 zeszyt Harnasia

Studenckie Koło Przewodników Górskich „Harnasie” z Gliwic wydało 18 zeszyt „Harnasia”,  wydawanego od lat nieregularnika poświęconego tematyce górskiej. Gratulujemy i zapraszamy do lektury.
A oto zawartość zeszytu:
Katarzyna Jamróz, Budownictwo ludowe Babiogórców
Katarzyna Jamróz, Skansen na Markowych Rówienkach
Małgorzata Meres-Nowak, Adam Nowak, Dwór w Stryszowie
Radosław Jerzy Truś, Drzewa wyróżnione
Radosław Jerzy Truś, Oblicza jednej góry Czytaj dalej

Przewodnik po północnej Rumunii

Nakładem Oficyny Wydawniczej „Rewasz” ukazał się długo oczekiwany przewodnik Stanisława Figla i Piotra Krzywdy, pt. Bukowina. Maramuresz. Przewodnik po północnej Rumunii.
Przewodnik składa się z czterech części. Pierwsza, traktuje o geografii, przyrodzie, kulturze ludowej i stosunkach wyznaniowych w Marmaroszu, Oaszu i na  Bukowinie. Obszernie potraktowano zagadnienia historyczne, dawne i współczesne, zwracają uwagę na udział Polaków w dziejach tych krain.

Czytaj dalej

Zawartość „Ziemi”

Z okazji przypadającego w tym roku jubileuszu 100-lecia „Ziemi”, niezwykle zasłużonego dla krajoznawstwa czasopisma Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, wspaniałą niespodziankę przygotowała Centrala Biblioteka PTTK im. K. Kulwiecia, umieszczając w Internecie całą jego zawartośćCzytaj dalej

Magury 09

Ukazały się Magury 09, kolejny tom wydawanego przez Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich z Warszawy rocznika krajoznawczego poświęconego Beskidowi Niskiemu i Pogórzom. Zapraszamy do lektury. A oto spis jego zawartości:
Tatiana i Grzegorz Bowanko, Krótki opis II wojny światowej na terenie wsi Krempna i Polany;
Paweł Kukurowski, Wrzesień 1939 roku w Beskidzie Niskim w oczach żołnierzy niemieckich;
Bogdan Huk, Struktura organizacyjna podziemia ukraińskiego na Łemkowszczyźnie w latach 1945-1947;

Czytaj dalej