Huculszczyzna czasu wojny

22 sierpnia 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na ósme w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, 28 sierpnia o godz. 19. Tym razem członkowie i sympatycy Towarzystwa Karpackiego podzielą się relacjami i refleksjami z trzech wypraw w Karpaty Ukraińskie jak zawsze z finałem przy Krzyżu Vincenzowskim w Bystrzcu. Przez trzy ostatnie lata nasze wędrówki przebiegały w cieniu toczącej się na Ukrainie wojny, która jest coraz bardziej widoczna nie tylko w miastach, ale podgórskich drogach, w zagubionych w górach wsiach, a nawet na górskich szlakach. Coraz więcej grobów poległych obrońców Ukrainy, szlabany i kontrole na drogach, zasieki na granicach, dojmująca pustka w górach. Jak dawniej jednak ogromna życzliwość Hucułów i wyrażana przy każdej okazji wdzięczność dla Polski za wsparcie w tak trudnym czasie. Te trzy nasze wyprawy związane były także z rekonstrukcją Krzyża Vincenzowskiego w Bystrzcu od stwierdzenia w 2023 r. jego katastrofalnego stanu i konieczności wymiany na nowy, po poświęcenie nowego Krzyża w 2024 r. i zakończenie prac przy jego ogrodzeniu w 2025 r. Czytaj dalej →

Wsie prawie zapomniane

19 sierpnia 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Fundacja „Ku Górom” wspólnie z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Czytelnictwa w Jaśliskach, Fundacją „Rejwach” i Bractwem Młodzieży Greckokatolickiej „Sarepta” zaprasza w sobotę 6 września 2025 r. do Jaślisk na wydarzenie pt. „Wsie prawie zapomniane. Łemkowska historia okolic Jaślisk”.
W programie:
— godz. 9 Spacer krajoznawczy, zbiórka o godz. 9, przed barem Czeremcha w Jaśliskach, Trasa: Surowica — Polany Surowiczne — Wola Niżna, przejazd na miejsce startu i powrót busem najpóźniej o godz. 14; po drodze poczęstunek.
— godz. 17 Prezentacja tablic historyczno-krajoznawczych, prelekcje historyczne i krajoznawcze w sali Gminnego Ośrodka Kultury w Jaśliskach.
— godz. 19 Wspólne śpiewanki łemkowskie poprowadzą Julia Doszna i Mirosław Bogoń; wystawa zdjęć archiwalnych.

O Vincenzowskim Krzyżu – aktualności

17 sierpnia 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Tak dziś wygląda odnowiony Krzyż Vincenzowski w Bystrzcu – fotografia z połowy sierpnia 2025 r.! Jak widać – dzięki ofiarności licznych darczyńców – dorobił się pięknego, stylowego ogrodzenia i wygląda naprawdę imponująco. Przypomnijmy zatem że:
– 1 czerwca 2010 r. poświęcono pamiątkową tablicę i huculski krzyż ufundowany staraniem Towarzystwa Karpackiego w miejscu gdzie w latach 1926-1940 stał dom Stanisława Vincenza;
– 9 sierpnia 2024 r. poświęcono odnowiony Krzyż Vincenzowski w Bystrzcu;
– w sierpniu 2025 r. zakończono prace przy ogrodzeniu krzyża.
Nie mamy wątpliwości, że przetrwa on dużo dłużej, niż pierwszy i że będziemy się pod nim spotykać w opromienionej zwycięstwem Ukrainie.

Reportaż o Zbyszku Kaszubie

15 sierpnia 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Na YouTube można od niedawna obejrzeć bardzo sympatyczny reportaż o Zbyszku Kaszubie i jego łopieńskim dziele życia pt „Sługa nieużyteczny” z niezwykle adekwatnym podtytułem „Ten który nie może czekać na wdzięczność” w reżyserii Tomasza Szczykutowicza z muzyką Kapeli Drewutnia. Zapraszamy do obejrzenia w krótszej  oraz w dłuższej wersji.

Wystawa malarstwa Andrzeja Żygadło

9 sierpnia 2025 | Wydarzenia | Na temat:

Mamy przyjemność zaprosić wszystkich, którzy będą w Krakowie, do Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK (Galeria Beta), na ciekawą wystawę malarstwa Andrzeja Żygadło pod intrygującym tytułem „Pełnia”. Na wystawie prezentowane są dwa cykle malarskie: Chram i Cerkwisko. Bezpośrednim źródłem inspiracji do stworzenia obrazów był teren dzisiejszego pogranicza polsko-ukraińskiego. Większość prac osadzona jest w kontekście historycznych miejsc i wydarzeń. Tematami przewodnimi są pejzaż, architektura i postacie, których wizerunki zostały przeniesione z archiwalnych fotografii. Prace z cyklu Chram opierają się na specyficznym sposobie komponowania: artysta bazuje na materiałach archiwalnych przedstawiających nieistniejące już świątynie, lecz na płótno przenosi jedynie pejzaż, w który następnie wkomponowuje fragmenty architektury z detaliczną precyzją. Możemy się więc przenieść m.in. do dawnego Ulucza, Sądowej Wiszni, Pętnej, Bonowa, Przemyśla-Przekopanej czy Stryja.

Czytaj dalej →

A w Łopience – nocne czuwanie

9 sierpnia 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Pomimo trwających w łopińskiej cerkwi intensywnych prac remontowych, tych wszystkich którzy chcieliby spędzić czwartkowy wieczór 14 sierpnia 2025 roku na pogłębionej refleksji, łopieński kustosz Zbyszek Kaszuba serdecznie zaprasza do cerkwi w Łopience na godz. 19, na nocne czuwanie. Głównym punktem czuwania będzie nabożeństwo ekumeniczne z udziałem księży rzymskokatolickich, greckokatolickich, prawosławnych i polskokatolickich.

Zapis relacji z remontu łopieńskiej cerkwi

5 sierpnia 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zgodnie z tradycją udostępniamy pod tym linkiem nagranie z ostatnich, tegorocznych siódmych, Spotkań karpackich online, które odbyły się w czwartek 31 lipca 2025 r., a dotyczyły toczącego się właśnie remontu greckokatolickiej cerkwi pw. św. Paraskewii w Łopience. Szczegółowy raport o trwających pracach, konieczności ich przeprowadzenia, a także związanych z odbudową dylematach przedstawił kustosz łopieński Zbyszek Kaszuba oraz wykonawcy remontu Paweł Drabik i Janusz Byra.
Kolejne, sierpniowe Spotkania karpackie online 26 sierpnia 2025 r. poświęcone będą Huculszczyźnie.

Zmarł profesor Csaba Kiss

1 sierpnia 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

W ostatnich daniach dotarła do nas bardzo smutna wiadomość, 23 lipca 2025 r. w wieku 81 lat zmarł profesor Csaba György Kiss (ur. 2 kwietnia 1945 w Budapeszcie) – węgierski literaturoznawca, polonista, historyk kultury, współzałożyciel Węgierskiego Forum Demokratycznego. Autor wielu książek, esejów i artykułów poświęconych państwom i narodom Europy Środkowej. Członek Rady Programowej Stowarzyszenia Kluby Europy Karpat, w ostatnim czasie pracował nad antologią prozy i poezji poświęconej Karpatom. Wielki miłośnik i popularyzator Stanisława Vincenza. W 1987 r. zorganizował w Budapeszcie obchody setnej rocznicy urodzin autora „Na wysokiej połoninie”. Zaś w 2019 r. otrzymał Nagrodę Rady Miasta Krakowa Nowa Kultura – Nowej Europy im. Stanisława Vincenza, za wybitne osiągnięcia w popularyzacji kultury Europy Środkowo-Wschodniej.

Przełom Strwiąża – nowy rezerwat przyrody

31 lipca 2025 | Wydarzenia | Na temat:

W polskich Karpatach Wschodnich w ramach projektu sto rezerwatów na stulecie Lasów Państwowych powstanie nowy rezerwat przyrody „Przełom Strwiąża”. Będzie miał ponad 430 hektarów powierzchni. Zlokalizowany jest w Górach Sanocko-Turczańskich na pn.-wsch. od Brzegów Dolnych, pomiędzy wzniesieniami Kiczera 632 m i Kuźmin 625 m. Występują tu liczne, często rzadkie i chronione rośliny i zwierzęta oraz grzyby. Szczególne znaczenie mają gatunki ptaków, takie jak orlik krzykliwy, dla którego wyznaczono aż dwie strefy ochronne, oraz bocian czarny z wyraźnie zdefiniowaną strefą gniazdowania. W granicach rezerwatu znajduje się także 33 stanowiska cennych gatunków bezkręgowców.
Warto przypomnieć, że Strwiąż to jedyna rzeka w Polsce, która stanowi dopływ Dniestru, należy zatem do zlewni Morza Czarnego. Przez Polskę przepływa tylko początkowy odcinek Strwiąża, długości 13 km.

Remont w Łopience – koniec 1. etapu

30 lipca 2025 | Wydarzenia | Na temat: ,

Uprzejmie informujemy, że 18 lipca br. zakończył się pierwszy etap remontu cerkwi w Łopience realizowanego w ramach zadania pt. „Zahamowanie destrukcji  oraz zabezpieczenie i utrwalenie substancji materialnej zabytkowej greckokatolickiej cerkwi p.w. św. Paraskewii w Łopience” Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. W ramach tego etapu zostały zakończone prace we wnętrzu cerkwi. Zgodnie z projektem ściany wewnątrz cerkwi zostały zabezpieczone przez wykonanie wklęsłej spoiny pomiędzy kamieniami, a większe ubytki zostały uzupełnione kamieniami. Ściana ołtarzowa w prezbiterium została otynkowana z zachowaniem tzw. świadka, czyli fragmentu autentycznego przedwojennego tynku. Przed wojną cała cerkiew była w środku otynkowana i pierwotnie miała zostać wykonana pełna rekonstrukcja z otynkowaniem wszystkich ścian, ale tak jak zachowano fragment autentycznego tynku jako świadka historii cerkwi, tak też została podjęta decyzja aby zachować część ścian nieotynkowanych jako świadka powojennej historii zniszczenia, dewastacji i odbudowy cerkwi.
Wszystkie fugi oraz tynki zostały wykonane według historycznej receptury zaprawą wapienną z użyciem kurzych jajek. Wykonano także część prac zabezpieczających absydę, w tym wieniec górny spinający absydę z bryłą cerkwi, a także rozpoczęto prace przy wzmocnieniu fundamentu absydy dolnym wieńcem, który jednocześnie będzie pełnił funkcję muru oporowego i będzie zabezpieczał absydę przed osunięciem się w stronę strumienia. Czytaj dalej →