Sto lat rocznika „Wierchy”

Zapraszamy na dziewiąte w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, a więc 25 września o godz. 19. Okazja jest szczególna. Otóż niedawno na półki księgarskie trafił 89 rocznik „Wierchów”, czasopisma którego znaczenia dla miłośników gór nie sposób przecenić. 100 lat temu w 1923 r. we Lwowie ujrzał światło dzienne pierwszy tom „Wierchów”, a teraz w Krakowie, tom 89 z datą 2023. „Wierchy” to rocznik poświęcony tematyce górskiej, stanowiący kontynuację ukazującego się od 1876 roku „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego”. Redaktorami czasopisma na przestrzeni lat byli wybitni humaniści i ludzie gór, między innymi Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel, Jan Alfred Szczepański, Władysław Krygowski, Marek Sobolewski. Od 1983 do 2023 r. funkcję redaktora naczelnego pełnił Wiesław Aleksander Wójcik, po którym obowiązki przejął Sebastian Kłosok. Redakcja „Wierchów” obchodziła sto lat swojej nieprzerwanej pracy w roku 2023, ale zwieńczeniem tego jubileuszu jest właśnie ukazanie się rocznika z datą 2023 r. Stąd też zaprosiliśmy do rozmowy poświęconej nie tylko „Wierchom”, ale górom i ludziom gór redaktora seniora dr Wiesława A. Wójcika i obecnego redaktora Sebastiana Kłosoka. Będziemy rozmawiać o początkach czasopisma i o jego przemianach na przestrzeni stulecia, oraz o planach na przyszłość. Czytaj dalej

Relacja z Etnowarsztatów w Łopience

Zajęcia dla dzieci pod tytułem „Etnowarsztaty w Łopience – edycja 3” dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyły się 12-13 września. Tym razem rozłożone na dwa dni. W pierwszym dniu dzieci uczestniczyły w warsztatach zatytułowanych „Krajobraz dźwiękowy i kulturowy dawnej wsi łemkowskiej”, które były bogato ilustrowane muzycznie i przygotowywały do właściwego spotkania z Łopienką. Poprowadziła je Agnieszka Bernacka, a na skrzypcach i sopiłce akompaniował Józek Sowa. Odbyły się one na terenie szkół w Hoczwi, Mchawie i Baligrodzie.
W sobotę dzieci przyjechały do Łopienki, gdzie czekały na nich następujące warsztaty: kowalski, garncarski, ceramiczny, wikliniarski, muzyczny, taneczny, kulinarny, młynarski i dwa tkackie. Ponieważ prognozy pogody straszyły deszczem, zostały rozstawione namioty i zadaszenia, aby zabezpieczyć wszystkich przed zmoknięciem. Na szczęście prognoza nie sprawdziła się i przez cały dzień była piękna, słoneczna pogoda. Na pewno wpłynęło to na radosną atmosferę warsztatów i zadowolenie dzieci. A powodów do zadowolenia było wiele: własnoręczne ubicie masła w bodence, zmielenie ziarna i upieczenie z tej mąki proziaków, nauczenie się kroków tanecznych, gra na skrzypcach i basach, zrobienie glinianej miseczki czy też ptaszka, utkanie fragmentu serwetki czy też uplecenie podstawy kosza wiklinowego. I w ten to sposób, łącząc zabawę z nauką, dzieci zetknęły się z prawdziwą atmosferą dawnej Łopienki. Miały okazję poznać tradycje zajęcia i zwyczaje, a także docenić wartość własnej pracy. A że nauczyły się wielu nowych rzeczy można było przekonać się podczas konkursu, który odbył się na zakończenie warsztatów. Czytaj dalej

Etnowarsztaty w Łopience – edycja 3

Serdecznie zapraszamy w najbliższą sobotę 13 września 2025 r. do Łopienki na kolejną  edycję „Etnowarsztatów w Łopience”, czyli kolejnego spotkania z żywą tradycją w dolinie dawnej wsi i cerkwi odbudowanej z ruin. Kultura materialna i duchowa na styku kultury polskiej i rusińskiej, ginące rzemiosła i sztuka ludowa, etnograficzna zabawa w dawne czasy.

Początek o godz. 10, a program tu do pobrania.

Szczególnie serdecznie powitamy wszystkich partnerów naszego projektu.

Jubileusz skansenu w Nowym Sączu

Równo 50 lat temu podwoje otworzył dla zwiedzających Sądecki Park Etnograficzny. To wyjątkowe miejsce, gdzie zgromadzono i wyposażono dziesiątki autentycznych wiejskich budynków i gdzie pielęgnuje się kulturowe tradycje grup etnograficznych i etnicznych z całej Sądecczyzny i regionu pienińskiego.

Z tej okazji w niedzielę 14 września 2025 r. w skansenie odbędzie się jubileuszowa impreza etnograficzna z muzyką, dobrą kuchnią i zabawią, a w dniach 14-16 września konferencja naukowa „Ślady. Świadomość – pamięć – interpretacja”. Szczegóły na plakacie.

O Huculszczyźnie czasu wojny

Zgodnie z tradycją pod tym linkiem publikujemy nagranie z ostatnich Spotkań karpackich online wypełnionych opowieściami o wędrówkach po Huculszczyźnie w ostatnich trzech latach 2023-2025, czyli z czasu rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Zapraszam przy okazji na następne, październikowe Spotkania karpackie online, które poświęcimy jubileuszowi stulecia „Wierchów”.

Andrzej Ruszczak 1939-2025

Dziś posmutniała cała Huculszczyzna i wszystkie jej wierchy, zmarł bowiem w wieku 86 lat Andrzej Ruszczak, najżarliwszy ich miłośnik i zarazem prawdziwy ich znawca, autor poświęconych im niezliczonych publikacji m.in. w Almanachu karpackim „Płaj”, niestrudzony piewca i badacz twórczości Stanisława Vincenza i „Wysokiej połoniny”, członek naszego Towarzystwa. Zawsze pełen karpackich pomysłów i inspiracji, a przede wszystkim konsekwencji w ich realizacji. To On zainspirował nas wszystkich do wędrówek śladami autora „Połoniny” szlakiem jago ucieczki spod sowieckiej okupacji, to On wymyślił i oznaczył Vincenzowski szlak w Bystrzcu.

Żegnaj Andrzeju i niech trembity zagrają Ci starowiczną nutę, a połoniny niech poniosą ją po całej Huculskiej Wierchowinie, która nigdy Ciebie nie zapomni.

Pogrzeb Andrzeja odbędzie się jutro, 27 sierpnia (środa) 2025 r. na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku Wrzeszczu. W kościele przy ul. ks. Józefa Zator-Przytockiego 3, we Wrzeszczu o godzinie 11.30 odprawiona zostanie msza.

List przysłany z Bystrzca pod Czarnohorą:

Нехай спочиває з Богом. 
Світла пам’ять нашому багаторічному приятелеві, який любив Карпати і гуцулів. 
Нехай труди його в літературі послужать прикладом приятельских стосунків наших народів.
Вічная пам’ять. Поминаємо в молитві.
Співчуття Товариству Карпатському.

Huculszczyzna czasu wojny

Zapraszamy na ósme w 2025 r. Spotkania Karpackie online, które odbędą jak zwykle w ostatni czwartek miesiąca, 28 sierpnia o godz. 19. Tym razem członkowie i sympatycy Towarzystwa Karpackiego podzielą się relacjami i refleksjami z trzech wypraw w Karpaty Ukraińskie jak zawsze z finałem przy Krzyżu Vincenzowskim w Bystrzcu. Przez trzy ostatnie lata nasze wędrówki przebiegały w cieniu toczącej się na Ukrainie wojny, która jest coraz bardziej widoczna nie tylko w miastach, ale podgórskich drogach, w zagubionych w górach wsiach, a nawet na górskich szlakach. Coraz więcej grobów poległych obrońców Ukrainy, szlabany i kontrole na drogach, zasieki na granicach, dojmująca pustka w górach. Jak dawniej jednak ogromna życzliwość Hucułów i wyrażana przy każdej okazji wdzięczność dla Polski za wsparcie w tak trudnym czasie. Te trzy nasze wyprawy związane były także z rekonstrukcją Krzyża Vincenzowskiego w Bystrzcu od stwierdzenia w 2023 r. jego katastrofalnego stanu i konieczności wymiany na nowy, po poświęcenie nowego Krzyża w 2024 r. i zakończenie prac przy jego ogrodzeniu w 2025 r. Czytaj dalej

Wsie prawie zapomniane

Fundacja „Ku Górom” wspólnie z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Czytelnictwa w Jaśliskach, Fundacją „Rejwach” i Bractwem Młodzieży Greckokatolickiej „Sarepta” zaprasza w sobotę 6 września 2025 r. do Jaślisk na wydarzenie pt. „Wsie prawie zapomniane. Łemkowska historia okolic Jaślisk”.
W programie:
— godz. 9 Spacer krajoznawczy, zbiórka o godz. 9, przed barem Czeremcha w Jaśliskach, Trasa: Surowica — Polany Surowiczne — Wola Niżna, przejazd na miejsce startu i powrót busem najpóźniej o godz. 14; po drodze poczęstunek.
— godz. 17 Prezentacja tablic historyczno-krajoznawczych, prelekcje historyczne i krajoznawcze w sali Gminnego Ośrodka Kultury w Jaśliskach.
— godz. 19 Wspólne śpiewanki łemkowskie poprowadzą Julia Doszna i Mirosław Bogoń; wystawa zdjęć archiwalnych.

O Vincenzowskim Krzyżu – aktualności

Tak dziś wygląda odnowiony Krzyż Vincenzowski w Bystrzcu – fotografia z połowy sierpnia 2025 r.! Jak widać – dzięki ofiarności licznych darczyńców – dorobił się pięknego, stylowego ogrodzenia i wygląda naprawdę imponująco. Przypomnijmy zatem że:
– 1 czerwca 2010 r. poświęcono pamiątkową tablicę i huculski krzyż ufundowany staraniem Towarzystwa Karpackiego w miejscu gdzie w latach 1926-1940 stał dom Stanisława Vincenza;
– 9 sierpnia 2024 r. poświęcono odnowiony Krzyż Vincenzowski w Bystrzcu;
– w sierpniu 2025 r. zakończono prace przy ogrodzeniu krzyża.
Nie mamy wątpliwości, że przetrwa on dużo dłużej, niż pierwszy i że będziemy się pod nim spotykać w opromienionej zwycięstwem Ukrainie.

Reportaż o Zbyszku Kaszubie

Na YouTube można od niedawna obejrzeć bardzo sympatyczny reportaż o Zbyszku Kaszubie i jego łopieńskim dziele życia pt „Sługa nieużyteczny” z niezwykle adekwatnym podtytułem „Ten który nie może czekać na wdzięczność” w reżyserii Tomasza Szczykutowicza z muzyką Kapeli Drewutnia. Zapraszamy do obejrzenia w krótszej  oraz w dłuższej wersji.