Od Daków do Barżan czyli Karpaty obronne

30 sierpnia 2018 | Wydarzenia

Raz jeszcze przypominamy o konferencji popularnonaukowej pt. Obiekty obronne w Karpatach. Od Daków do Konfederacji Barskiej, która odbędzie się w sobotę 20 października 2018 r. o godz. 10 w Bibliotece Politechniki Lubelskiej przy ul. Nadbystrzyckiej 36c. Jej organizatorami są Towarzystwo Karpackie, Biblioteka Politechniki Lubelskiej, Instytut Informatyki Politechniki Lubelskiej, Fundacja Forum Akademickie.
A oto pełny program Konferencji:
Sesja I godz. 10
Andrzej Gil (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Spojrzenie na Karpaty okiem historyka,
Krzysztof Jaworski (Uniwersytet Wrocławski), Twierdze Daków,
Andrzej Wielocha (Towarzystwo Karpackie, Warszawa), Karpackie twierdze rzymskie,
 Czytaj dalej →

Witamy nowe Magury

23 sierpnia 2018 | Nowości wydawnicze, Periodyki | Na temat: ,

Dla miłośników Łemkowszczyzny mamy doskonałą wiadomość – otóż pod koniec lipca tego roku ukazały się odrobinę opóźnione Magury`16. Kolejny tom rocznika krajoznawczego poświęconego Beskidowi Niskiemu i Pogórzom pod redakcją Sławomira Michalika i Anety Załugi. Jest to już 186 publikacja Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich z Warszawy licząca 164 strony i zawierająca 75 ilustracji. Cieszy nas bardzo fakt, że Magury, ten niezwykle zasłużony dla poznawania dziejów Łemkowszczyzny periodyk ukazuje się nadal i pragniemy serdecznie podziękować redaktorom czasopisma i autorom tekstów za ich trud.
W spisie treści znajdujemy następujące pozycje:
Piotr Malec, Ikony Sądu Ostatecznego — ze szczególnym uwzględnieniem zabytków z terenu Karpat; Czytaj dalej →

Vincenz w Kotlinie Kłodzkiej

13 sierpnia 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

W samym środku wakacji nasza ulubiona wystawa pt. „Dialog o Losie i Duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego pojawiła się znienacka w Kudowie-Zdroju, gdzie prezentowana jest w Pijalni Wód Mineralnych położonej w Parku Zdrojowym. Oglądać można będzie ją tam aż do 6 września tego roku – gorąco polecamy i zapraszamy. Prosimy też o wybaczenie, że troszkę się z tą informacją spóźniliśmy – wystawa w kudowskiej Pijalni miała premierę dwa tygodnie temu. Jak się okazało wszystkiemu był winien leniwy nadmorski Internet  zapatrzony w koleje wąskotorowe.

Ekumeniczne czuwanie w Łopience

10 sierpnia 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

Towarzystwo Karpackie zaprasza we wtorek 14 sierpnia do cerkwi w Łopience na siódme już z kolei nocne czuwanie w wigilię święta Wniebowzięcia NMP. W tym roku, w 1030. rocznicę chrztu Rusi i 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości będziemy się modlić za kościoły na wschodzie, a także o szczególne łaski dla naszej ojczyzny. O to wszystko będziemy prosili przez wstawiennictwo Matki Bożej Łopieńskiej. Początek czuwania o godz. 19.30 – zakończenie około północy, a w jego programie: nabożeństwo ekumeniczne pt. „Prawica Twoja wsławiła się mocą – wielbi dusza moja Pana”, liturgia słowa, w trakcie której będzie możliwość spowiedzi, nieszpory, rozważania o Wniebowstąpieniu, modlitwy do Matki Bożej, różaniec, Apel Jasnogórski, modlitwa zawierzenia papieża Franciszka.

Zbigniew Kaszuba

„Nasz Kościółek” w Ropience

6 sierpnia 2018 | Wydarzenia

Serdecznie zapraszamy do Ropienki w Górach Sanocko-Turczańskich, gdzie 15 sierpnia tego roku nieformalna grupa „Nasz Kościółek” organizuje dzień otwartych drzwi kaplicy grobowej Wierzbickich, rodziny mocno związanej ze wsią i kopalnią ropy. Jan Wierzbicki, uczestnik powstania styczniowego, w drugiej połowie XIX w. wybudował tę kaplicę pw. Najświętszej Marii Panny dla swojej zmarłej żony Amalii, a ostatecznie sam też został w niej pochowany.
Drewniana kaplica konstrukcji zrębowej z iluzjonistyczną polichromią na ścianach po długich staraniach wpisana została do rejestru zabytków i uratowana w ten sposób przed unicestwieniem. Po 16 latach „Nasz Kościółek” otwiera drzwi kaplicy udostępniając ją mieszkańcom i turystom, jednocześnie planując wykorzystanie jej w przyszłości na cele kulturalne. W sąsiedztwie kaplicy (zwanej przez mieszkańców kościółkiem) odbędzie się m.in. kiermasz i prezentacja regionalnych artystów, a także wystawy ikon i fotografii. Nie zabraknie też koncertów w samej kaplicy. Szczegóły na plakacie.

Książka o wykopaliskach na Górze Zyndrama

4 sierpnia 2018 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia

W ramach Biblioteki Łąckiej, jako jej 4 tom ukazała się właśnie książka dr Marcina S. Przybyły zatytułowana Przeszłość, pamięć i dziwne ruiny. Archeologiczne odkrycia na Górze Zyndrama w Maszkowicach, wydana przez krakowską Księgarnię Akademicką.  Książka, której premiera zbiegła się z II Sądecką Watrą Archeologiczną w Maszkowicach, liczy 270 stron formatu B5, zawiera wiele ilustracji (w tym barwnych) i napisana jest w popularnej, przystępnej nawet dla laików formie, co nie znaczy, że nie porusza nawet najtrudniejszych zagadnień związanych z wykopaliskami w Maszkowicach. Warto podkreślić także to, że dr Przybyła prowadzący badania w Maszkowicach od 2010 r. nie tylko kompetentnie przedstawia wszystkie ich wyniki, ale także nie stroni od wyciągania z nich odważnych wniosków, a nawet stawiania w oparciu o nie niezwykle interesujących teorii. Naprawdę warto tę książkę przeczytać, jeśli się chce zrozumieć zawiłe ścieżki prehistorii Karpat. Czytaj dalej →

Płaj 55 – vincenzowsko-huculski

30 lipca 2018 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat: , , ,

Właściwie już mieliśmy zamknięty tom, gdy dotarła do nas smutna wiadomość o śmierci naszego Przyjaciela, członka Wielkie Rady Karpackiego Płaju Fedora Gocza. Nie było zatem innego wyjścia, Płaj 55 zaczynamy od pożegnania osoby, która naszemu Almanachowi towarzyszyła prawie od samego początku, kogoś wyjątkowego w wielu wymiarach, postaci która – mam nadzieję – jeszcze nie raz na naszych łamach zagości.
W roku 2018 przypada 130 rocznica urodzin Stanisława Vincenza, „Barda Huculszczyzny”, autora tetralogii „Na wysokiej połoninie”, zatem tym razem mamy dobry powód żeby ten Płaj był zdominowany tematyką vincenzowsko-huculską. Tak, wiem, ostatnio wszystkie Płaje przepełnione są tą tematyką po brzegi bez względu na przypadające jubileusze. Ale jakieś alibi dobrze mieć. Zresztą, tak krawiec kraje… nic na to nie poradzimy, że większość trafiających do redakcji tekstów, w mniejszym, czy większym stopniu dotyczy Huculszczyzny i Karpat Wschodnich. Na początek tego bloku i tym razem (jak i poprzednio) głos oddajamy Leszkowi Rymarowiczowi, który w jednej większej i dwóch mniejszych odsłonach przedstawia nam huculską gminę Dzembronia rozlokowaną w okresie międzywojennym u podnóża Czarnohory, wykorzystując do tego m.in. niezwykle ciekawe archiwalne dokumenty. Poznajemy jej dzieje oraz mieszkańców. Czytaj dalej →

Wielka Synagoga w Drohobyczu odnowiona

27 lipca 2018 | Wydarzenia | Na temat:

Na liście karpackich judaików możemy odnotować kolejny odnowiony obiekt. W połowie czerwca tego roku Wielka Synagoga w Drohobyczu zwana Chóralną wzniesiona w latach 1842–1865 na przedmieściu Łan przez władze wspólnoty żydowskiej na czele z miejscowym chasydzkim cadykiem Lejzerem-Nysanem Tejtelbaumem wróciła do dawnej świetności. Zdewastowana przez hitlerowców i przeznaczona na magazyn soli, po wojnie pełniła m.in. rolę sklepu meblowego, popadając stopniowo w ruinę.
Obecnie Drohobycz może się więc poszczycić nie tylko przepięknym gotyckim kościołem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii z końca XIV w., dwiema przecudnej urody drewnianymi cerkwiami z XVI w. pw. Św. Jura i Podwyższenia Krzyża Św., ale także największą w całej Galicji monumentalną świątynią żydowską. I tylko żal, że pani Dora Kacnelson, która tak pięknie pisała* w Płaju 5 o staraniach o odzyskanie tej synagogi, tego dnia nie dożyła.

* Dora Kacnelson, Żydzi w Drohobyczu, Płaj 5 (1993), s. 56-62

Jubileusz 80-lecia Obserwatoriom na Pop Iwanie

24 lipca 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

Jak już wcześniej informowaliśmy Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Przykarpacki Uniwersytet w Iwano-Frankiwsku w dniach 28-29 lipca 2018 r. organizują obchody jubileuszu 80. rocznicy poświęcenia Obserwatorium Astronomiczno-Meteorologicznego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na Pop Iwanie w Czarnohorze. Pierwsza część obchodów miała miejsce w kwietniu na Uniwersytecie Warszawskim, natomiast w programie drugiej odsłony znalazły się m.in.:
– w sobotę, 28 lipca w  Żabiem (Werchowyna) sesja popularno-naukowa poświęcona dziejom i idei Obserwatorium (początek o godz. 15),
– w niedzielę, 29 lipca od godz. 13 uroczystości na szczycie Pop Iwana w częściowo odbudowanym budynku Obserwatorium.
O Obserwatorium, którego budowa już przed wojną budziła wiele kontrowersji oraz o równie kontrowersyjnych pomysłach jego odbudowy pisaliśmy wielokrotnie na naszym portalu i w Almanachu Karpackim „Płaj”. Polecamy na przykład lekturę tego artykułu o mniej znanej historii Obserwatorium – tajemniczy Pop Iwan.

II Sądecka Watra Archeologiczna w Maszkowicach

20 lipca 2018 | Ogólne

Tegoroczna Watra Archeologiczna w Maszkowicach koło Łącka odbędzie się w sobotę 28 lipca 2018 roku i składała się będzie z dwóch części. W pierwszej, która rozpocznie się w samo południe (o godz. 12) dr hab. Marcin Przybyła z Instytutu Archeologii UJ od kilku lat kierujący wykopaliskami na Górze Zyndrama poprowadzi zwiedzanie stanowiska archeologicznego w Maszkowicach (osada z murem obronnym z wczesnej epoki brązu, ok. 1700 lat p.n.e.).
Drugą część rozpocznie się o godzinie 14 w Szkole Podstawowej w Maszkowicach, a będzie nią  konferencja, którą wypełnią trzy wystąpienia: Czytaj dalej →