Szósty zeszyt „Płaju” przynosi plon sesji popularnonaukowej poświęconej historii i kulturze Bojków, zorganizowanej przez Towarzystwo Karpackie w Lesku w dniach 8-10 maja 1992 r. Jej inicjatorem i współorganizatorem był Bieszczadzki Dom Kultury w Lesku, w którego siedzibie odbyła się impreza.
Uczestnicy sesji wysłuchali 14 referatów omawiających poszczególne zagadnienia historii i kultury Bojkowszczyzny. Wśród prelegentów znalazła się czwórka gości z Ukrainy.
Ciekawym elementem imprezy była jednodniowa zagraniczna wycieczka autokarowa w Samborskie i Turczańskie. Pozwoliła ona zapoznać się z cennymi zabytkami budownictwa bojkowskiego, jakich praktycznie nie ma już na terenie Polski.
Sesji towarzyszyła wystawa fotograficzna dokumentująca prace inwentaryzacyjno-porządkowe na bieszczadzkich cmentarzach, prowadzone podczas obozów organizowanych przez S. Krycińskiego. Drugiego dnia sesji odbył się koncert zespołu „Osławiany” z Mokrego, który mimo spóźnionej pory wzbudził duże zainteresowanie także wśród mieszkańców Leska.
Materiały publikowane w tym zeszycie zostały uporządkowane merytorycznie: od zagadnień ogólnych, poprzez etnograficzne i lingwistyczne, do historycznych. Jest to kolejność odmienna od tej, w której były one prezentowane w Lesku. Artykuły pp. H. Buczko, Z. Bołtarowycz, S. Hwozdewycz i M. Rożko to materiały nadesłane, na których odczytanie podczas sesji zabrakło czasu.
Głosy w dyskusji, spisane z taśmy magnetofonowej, nie są autoryzowane. Natomiast glosy polemiczne do artykułów D. Buczko i R. Sułyka zostały przedstawione na piśmie już po zakończeniu sesji, ponieważ ich autor, będąc tłumaczem ukraińskich prelegentów, nie mógł jednocześnie brać udziału w dyskusji. Zrezygnowaliśmy z publikacji wystąpień p. Bożeny Figieli (Architektura cerkwi bojkowskich) o p. Oresta Korczynskiego (Bojkowszczyzna w średniowieczu), które miały charakter komentarza do przezroczy. Natomiast tekst p. Józefa Bubaka (Bojkowskie nazewnictwo terenowe) z przyczyn częściowo tylko zależnych od redakcji nie został na czas przygotowany do druku. Zamierzamy opublikować go w następnym numerze „Płaju”.
Sądzimy, że ten zeszyt „Płaju”, będący pierwszą w języku polskim obszerniejszą publikacją poświęconą w całości Bójkom, wzbudzi zainteresowanie naszych czytelników, tym bardziej, że Bojkowie są najsłabiej chyba dotychczas zbadaną grupą górali karpackich. Zważywszy zaś, że ubóstwo szaty ilustracyjnej pozostawi z pewnością niedosyt, pozwalamy sobie zwrócić uwagę na bogato ilustrowany opis etnograficzny zachodnich Bieszczadów, pracę J. Falkowskiego i B. Pasznyckiego pt. Na pograniczu łemkowsko-bojkowskim (Lwów 1935, reprint Warszawa 1991).
Sesja mogła dojść do skutku dzięki dotacjom Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Fundacji Stefana Batorego. Osobne podziękowania należą się Konsulowi RP w Kijowie, panu Tomaszowi M. Leoniukowi za starania, dzięki którym mogła odbyć się zagraniczna wycieczka autokarowa, a także dyrektorowi Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, panu Jerzemu Cząjkowskiemu, oraz pracownikom Muzeum za decydujący wkład merytoryczny.
Tadeusz Andrzej Olszański