Wszystko na temat: Bieszczady

Wojciech Krukar
[fragmenty] [pominięto przypisy i większość ilustracji]

(…)
Dzisiaj mówimy więc o dwóch źródłach Sanu. Najbardziej znane jest źródło Studnik, położone na granicy polsko-ukraińskiej. Przed ostatnią wojną poniżej niego były żłoby do pojenia bydła, które lato spędzało w sezonowych stajniach w pobliżu. Za główny wyciek Sanu źródło to uznane zostało przez geografów z Uniwersytetu Lwowskiego w 1996 r. Wtedy odnowiono znajdujący się tu pomnik oraz ustawiono krzyż. 24 sierpnia, w piątą rocznicę proklamowania niepodległości Ukrainy, odprawiono uroczystą mszę świętą z udziałem ludności miejscowej. Prawosławny kapłan poświęcił wodę i źródło. Do ściany pomnika przymocowano tablicę. Podana tu wysokość – 950 m jest zdecydowanie zawyżona. Podstawa słupa granicznego nr 224 (a także pomnika) ma wysokość 888,6 m. Wyciek znajduje się około 1 m niżej. Ponadto w podane na pomniku współrzędne geograficzne wkradł się „czeski” błąd, tj. mamy pomyloną długość z szerokością geograficzną: 22o 52` 30„ пн ш i 49<sup><sub>o</sub></sup> 00` 10„сх д. Dokładne wartości koordynat geograficznych źródła Studnik wynoszą: i 22^o 52` 43,2„E i 49<sup>o</sup> 00` 19,3„N.
Drugie ze źródeł położone jest w lesie Rubań, na południowy wschód od szczytu Piniaszkowego. Za główny wyciek Sanu uznane zostało przez kartografów WIG, a później, zapewne za polskimi mapami przedwojennymi, przez komisję niemiecko-sowiecką. To źródło leży najwyżej: 923 m i najbliżej głównego grzbietu karpackiego. Na źródło to, jako główny wyciek Sanu, wskazywał Z. Sikora w Płaju 32. Współrzędne źródła: 49^o 00` 12,8„N i 22<sup>o</sup> 52` 24,8„E. Czytaj dalej →

O domach Bojków z Rożanki Wyżnej
Katarzyna Łebkowska, Olga Linkiewicz

(fragment)

…Jak już wspomniano, Tucholcy różnili się od innych grup Bojków głównie pod względem budownictwa. Ten specyficzny typ architektury wciąż można zaobserwować na terenie wsi Różanka Wyżną – jest tu sporo obiektów, które zachowały swoją tradycyjną formę. Jest również wiele takich, które nie uniknęły przebudowy, ale łatwo można się domyślić ich pierwotnego kształtu. Na tej podstawie możemy wnioskować o dawnym wyglądzie wiejskiej zabudowy, jak również kierunkach dokonujących się zmian. Czytaj dalej →

Zbigniew Sikora

(fragment)

Czy to rzeczywiście jest jednak źródło Sanu?
Oczywistym jest fakt, iż początkiem każdej rzeki, potoku itp. jest obszar źródliskowy z którego wypływają mniej lub bardziej liczne drobne strużki, łącząc się w coraz szerszy ciek wodny. Jednak w celu formalnego określenia jego początku uwzględnia się najwyżej położony odcinek, niosący największą ilość wody i  mający największą długość. W XIX w. austriaccy kartografowie za początek Sanu uznali dzisiejszy potok Niedźwiedzi spływający z przełęczy Żydowski Beskid i północnych stoków Opołonka. Dopiero na początku XX w. ostatecznie ustalono, iż San wypływa w pobliżu przełęczy Użockiej. Czytaj dalej →

W trzydziestą rocznicę śmierci

Krótka biografia

Trzydzieści lat temu, 13 września 1976 r. zginął tragicznie w wodach górskiej rzeki w górach Pakistanu, Olgierd Łotoczko, historyk sztuki, humanista, Człowiek Gór.

Urodził się 13 czerwca 1937 r. w Radomiu, tam taż zdał maturę w 1956 r. w Liceum im. Jana Kochanowskiego. Na rok przed maturą, w sierpniu 1955 r., trafił w Bieszczady, towarzysząc inwentaryzatorom zabytków sztuki. Urok bezludnych gór i smak „wielkiej przygody” podczas opisywania popadających w ruinę zabytków zrobił na nim wielkie wrażenie.

Rozpoczął studia zootechniczne w Lublinie, jednak po roku przeniósł się do Warszawy na leśnictwo.

Od początku studiów zaangażował się w pracę kół młodych twórców, zwłaszcza w działalność studenckiego ruchu teatralnego. Po dwóch kolejnych latach znalazł się na historii sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. W czasie wrocławskich studiów wiele pisał – poezję, utwory sceniczne, prozę. Związał się ze studenckim ruchem teatralnym. Zorganizował studencki teatr dramatyczny Piania, w którym reżyserował i dla którego pisał własne utwory. Studia zakończył w 1962 r. pracą magisterską Gotycka polichromia w kościele w Kalkowie. Coraz częściej i coraz dłużej przebywał w Bieszczadach.

W drugiej połowie 1963 r. objął funkcję zastępcy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze, lecz już po kilku miesiącach znalazł się w Przemyślu, gdzie został Powiatowym Konserwatorem Zabytków. W tym okresie stworzył m.in. ciekawy projekt turystycznego za-gospodarowania zabytkowego zespołu urbanistyczno-architektoniczny w Kalwarii Pacławskiej i starał się uzyskać dlań patronat Zrzeszenie Studentów Polskich. Próbował też ratować niszczejące drewniane cerkwie tego regionu, co spowodowało, że dość szybko musiał stąd odejść. Czytaj dalej →

Wojciech Krukar

Materiały do monografii
(fragment)

Wstęp
Niniejsze opracowanie jest pierwszym tak wnikliwym opisem masywu Wołosani – Chryszczatej i obniżenia Woli Michowej. Adresowany jest on przede wszystkim do turystów i krajoznawców zainteresowanych bardziej dokładnym poznaniem tego fragmentu Bieszczadów Zachodnich. Czytaj dalej →