Tegoroczna, dziewiąta Watra Archeologiczna odbędzie się 26-27 lipca 2025 r. na Górze Zyndrama w Maszkowicach, na stanowisku Marcinkowice (gmina Chełmiec) oraz na Babiej Górze w Zabrzeży. Wydarzenie jest organizowana przez Towarzystwo Karpackie i Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Dom Sądecki we współpracy z Gminą Łącko oraz Oddziałem Nowosądeckim Towarzystwa Historycznego, a patronat medialny objęło czasopisma i portalu „Archeologia żywa”.
Program:
Sobota, 26 lipca
– godz. 10-12 pierwsza tura zwiedzania stanowiska na Górze Zyndrama, Maszkowice;
– godz. 14-16 druga tura zwiedzania stanowiska na Górze Zyndrama, Maszkowice;
Niedziela, 27 lipca
– godz. 11-13 Marcinkowice;
– godz. 16-17 Zabrzeż, Babia Góra.
W Maszkowicach archeolodzy są obecni od piętnastu lat. W tym czasie udało się odkryć i zbadać pozostałości kilku osiedli z różnych okresów – od wczesnej epoki brązu (ponad 3500 lat temu) do okresu celtyckiego (2000 lat temu). Najbardziej spektakularnym odkryciem były pozostałości kamiennych fortyfikacji z ok. 1725 roku p.n.e. – najstarszej tego rodzaju budowli w Polsce i jednej z najstarszych w Europie. Umocnienia te zostały wyeksponowane po badaniach i w przyszłości staną się częścią organizowanego przez Gminę Łącko rezerwatu archeologicznego. W trakcie zwiedzania będzie można obejrzeć nie tylko kamienne budowle z Góry Zyndrama, ale również zajrzeć do archeologicznego wykopu podczas pracy.
Warownia z wczesnej epoki brązu na Górze Zyndrama powstała najprawdopodobniej jako rodzaj faktorii handlowej ludzi z południa Europy, wzniesionej na szlaku komunikacyjnym przecinającym Karpaty i prowadzącym na północ. Dla utrzymania tego szlaku przybysze z południa musieli utrzymywać kontakty z rdzennymi mieszkańcami Sądecczyzny sprzed 3500 lat. Najlepiej poznanym i odległym od Maszkowic tylko o kilkanaście kilometrów miejscem, w którym żyły te lokalne społeczności jest grodzisko w Marcinkowicach, które będzie celem niedzielnej wycieczki. Obiekt ten był badany wielokrotnie, ale najpełniejszych informacji dostarczyły prace przeprowadzone przez archeologa Rudolfa Jamkę. Były one reakcją na przypadkowe znalezisko kolekcji wykonanych z brązu ozdób do którego doszło w 1941 roku. Podczas wycieczki będzie można obejrzeć ten skarb w oryginale oraz usłyszeć nie tylko o historii tego miejsca, ale i o realiach działalności naukowców w czasach Generalnego Gubernatorstwa.
Przy okazji przypominamy, że jeszcze do 22 czerwca b.r. w Muzeum Śląskim w Katowicach czynna będzie wystawa „Góra Zyndrama – tajemnicza twierdza sprzed 3700 lat”. Natomiast we wrześniu tego roku wystawa ta ma zostać wypożyczona do Muzeum Ziemi Sądeckiej.
Zapraszamy do udziału w tegorocznej Watrze! Kontakt i zgłoszenia: Robert Księżopolski, tel. 668840034.
Marcin S. Przybyła, Robert Księżopolski