Wszystko na temat: Huculszczyzna

Kolędowanie na Huculszczyźnie

16 stycznia 2025 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zapraszamy na pierwsze w 2025 roku Spotkania Karpackie online, które odbędą tym razem w przedostatni czwartek, 23 stycznia jak zwykle o godz. 19. Gościem poświęconych kolędowaniu na Huculszczyźnie Spotkań będzie znakomita znawczyni tego zagadnienia dr Justyna Cząstka-Kłapyta. Kto słyszał dziś o kolędnikach, którzy bez względu na mróz, wiatr, czy deszcz chodzą ze skrzypcami, trembitami, rogami i z kolędą na ustach po górskich przysiółkach, od chaty do chaty przez okres dwóch tygodni? Kto słyszał o ludziach, którzy wykonują godzinami, bez pośpiechu, długie kolędy, nie pomijając nikogo w chacie. Każdemu śpiewają inną, stosowną dla niego kolędę. Inną dla gazdy, dla gazdyni, dzieci i wreszcie inną dla zmarłych, co zapraszani są do każdej chaty, i choć są niewidzialni, to słuchają jej gdzieś po kątach. W taki mniej więcej sposób sto lat temu opisywał huculską kolędę Stanisław Vincenz. I choć wydaje się to nieprawdopodobne, to w niemal identyczny sposób manifestuje się ten obyczaj obecnie. Serdecznie zapraszam na opowieść o kolędowaniu na Huculszczyźnie, najprawdopodobniej najżywotniejszej i najbardziej rozbudowanej tradycji obrzędowej w Karpatach i w Europie.
Zapraszamy do udziału zarówno stałych bywalców Spotkań jak też osoby, które dopiero zaczynają swoją przygodę z Karpatami. Czytaj dalej →

Zmarł Tadeusz Kiełbasiński

2 stycznia 2025 | Wydarzenia | Na temat: , , ,

Nowy rok zaczynamy od bardzo smutnej wiadomości. Dziś rano zmarł w wieku 94 lat, członek założyciel Towarzystwa Karpackiego, Tadeusz Kiełbasiński. Był człowiekiem gór. Urodzony 20 września 1930 r. od wczesnych lat pięćdziesiątych wędrował po Karpatach i od samego początku angażował się w ochronę ich kultury ludowej, a szczególnie Łemkowszczyzny. Własnym sumptem zorganizował i prowadzi muzeum „Zabytkowa Chyża” w Olchowcu w Beskidzie Niskim, w uratowanej przez siebie oryginalnej, krytej strzechą chyży łemkowskiej. Zgromadził w nim unikatowe zbiory strojów ludowych z terenu całej Łemkowszczyzny, sprzętów codziennego użytku i wyrobów rękodzieła ludowego. Także obszerną bibliotekę tematyczną dotycząca kultury ludowej Karpat. W oparciu o swoje zbiory organizował wystawy prezentujące kulturę górali ruskich Karpat – Łemków, Bojków i Hucułów, przede wszystkim w swojej rodzinnej Łodzi, ale także w wielu innych miastach i muzeach Polski. W 1990 r. był jednym z inicjatorów i animatorów przywrócenia obchodów łemkowskiego kermeszu w Olchowcu, który wpisał się na stałe do kalendarza imprez folklorystycznych regionu. Przez wiele lat brał udział w przygotowaniach jego kolejnych edycji, opracowując program i przygotowując towarzyszące mu wystawy tematyczne. Był także współredaktorem trzech jedniodniówek wydanych z okazji kermeszu w Olchowcu. Był też autorem wydanej (pod pseudonimem Tadeusz Zagórzański) w 1984 r. pierwszej bibliografii łemkowszczyzny zatytułowanej „Łemkowie i Łemkowszczyzna”, a także publikacji pt. „Nikifor. Bibliografia”, wydanej z okazji 100-lecia urodzin Epifana Drowniaka. Przez wiele lat prowadził na łamach rocznika krajoznawczego „Magury” bieżącą bibliografię Łemkowszczyzny. Był też jednym z pomysłodawców wystawy „Drewniane cerkwie w Karpatach” zorganizowanej przez Towarzystwo Karpackie, która w latach 2003-2007 była prezentowa w 12 miastach Polski. Za swoją działalność Tadeusz Kiełbasiński był wielokrotnie nagradzany i odznaczany, m. in. Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką „Zasłużony działacz kultury”, medalem „Zasłużony dla Dukielszczyzny” oraz honorową odznaką „Zasłużony dla kultury Polskiej”.
Trudno sobie wyobrazić Beskid Niski bez Tadeusza Kiełbasińskiego i trudno wyrazić nasz smutek. Żegnaj Tadeuszu. Niech błękitne połoniny przyjmą Cię na swoje płaje.

Pogrzeb Tadeusza Kiełbasińskiego odbędzie się w środę 8 stycznia 2025 roku w Olchowcu. Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się o godz. 12.30 odmówieniem różańca w olchowieckiej cerkwi, a o godz. 13 zostanie odprawiona msza święta.

Vincenziwskije czytannija w Słobodzie

16 grudnia 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

Przepraszając za opóźnienie, mamy przyjemność poinformować, że na Ukrainie po raz kolejny uczczono pamięć o Stanisławie Vincenzie. 30 listopada 2024 roku, a więc w 136 rocznicę urodzin pisarza, w jego rodzinnej Słobodzie (Rungurskiej) przy pamiątkowym kamieniu na miejscu domu Vincenzów zebrali się miejscowi mieszkańcy, młodzież, goście – studenci z Iwano-Frankiwska, oraz w imieniu Towarzystwa Karpackiego Aleksander Stepanenko, który jest jednym z inicjatorów tej imprezy.
Te tradycyjne spotkania w Słobodzie mogą zaistnieć dzięki staraniom wielu ludziom dobrej woli, wolontariuszy, mieszkańców Słobody, wśród których prym wiedzie kolektyw miejscowej biblioteki na czele z panią Lubow Martyniec. Warto wspomnieć, że właśnie biblioteka w Słobodzie jako jedyna w Ukrainie nosi imię Stanisława Vincenza. W Polsce, niestety, Stanisław Vincenz nie został nigdzie tak upamiętniony.
Dziękujemy więc społeczności Słobody za zorganizowanie tego spotkania, za dbałość o pamięć o swoim rodaku. Dziękujemy za wasze słowa, za przejmujące czytanie tekstów Vincenza po ukraińsku i po polsku i za wasz śpiew i muzykę. Za życzliwość i szczodry karpacki poczęstunek. Czytaj dalej →

Karpacki Świat Orkiestry św. Mikołaja

7 grudnia 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: , ,

Zapraszamy na ostatnie w 2024 roku Spotkanie Karpackie online, które odbędą się tym razem w pierwszy pomikołajkowy czwartek, czyli 12 grudnia 2024 r., jak zwykle o godz. 19. O mikołajkach wspominamy nie bez przyczyny, bo gościem Spotkań będzie tym razem Bogdan Bracha, założyciel i lider arcykarpackiej (i po prawdzie już chyba legendarnej) Orkiestry św. Mikołaja, a przy okazji także członek Towarzystwa Karpackiego.
„Cała przygoda ludzi połączonych wspólnym śpiewaniem rozpoczęła się wiosną 1988 roku w Lublinie. To tak oficjalnie. Naprawdę wszystko zaczęło się dużo wcześniej: od fascynacji górami, do zachłyśnięcia się powietrzem opuszczonych Dolin Bieszczadzkich, od smaku zdziczałych jabłek i czereśni w osieroconych sadach Beskidu Niskiego.”
„Wyprawy w Karpaty na Łemkowszczyznę, w Bieszczady, na Huculszczyźnie, ekspedycje na pogranicze polsko-ukraińskie, niezliczone włóczęgi bez celu i z celem, to klucz do naszych wszystkich działań. Opowieści mieszkańców tych ziem oraz ślady minionej kultury: stare, zarośnięte cmentarze, kapliczki, fundamenty domów, samotne cerkwie w pustych dolinach były i są podstawowym źródłem naszych inspiracji. „Wykradamy” z tego wszystkiego strzępy ech dawnych wieków, które ciągle tam jeszcze słychać. Nasza muzyka to świat zbudowany z nich, jak z kawałków starych domów. Spoiwem jest nasza wyobraźnia.”  Czytaj dalej →

Zapis opowieści o fotografiach Żabia

13 września 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Tak się jakoś nie najlepiej złożyło, że siódmych Spotkań Karpackich online z 25 lipca 2024 r. zadedykowanych Żabiu z okazji 600-lecia pierwszej zanotowanej w dokumentach wzmianki o nim, w całości jeszcze nikt nie oglądał, ponieważ zostały wówczas z przyczyn obiektywnych w połowie transmisji przerwane.
Jednak nic straconego, bowiem – wprawdzie z pewnym opóźnieniem – ale pojawiała się właśnie możliwość, żeby po kliknięciu na ten link obejrzeć uzupełniony o brakującą połowę zapis opowieści Andrzej Wielochy o najstarszych fotografiach Żabia wykonanych przez kołomyjskiego fotografa Juliusza Dutkiewicza.
Zapraszamy więc do klikania.
Przy okazji udostępniamy program Spotkań karpackich online do końca 2024 roku:
– 26.09.  Jakub Łobocki: Wolnym krokiem po Beskidzie Niskim.
– 24.10.  Krzysztof Duda: Kulturowe pasje lwowskich przyrodników – od Mariana Raciborskiego  do Piotra Kontnego.
– 28.11.  Katarzyna Tur-Marciszuk, Andrzej Żygadło: Cyfrowe Archiwum  Barbary Tondos i Jerzego Tura et consortes.
– 12.12.  Bogdan Bracha: Karpacki Świat Orkiestry pw. Świętego Mikołaja.

Ogrodzenie Vincenzowskiego Krzyża

9 września 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

Drodzy Członkowie i Sympatycy Towarzystwa Karpackiego.
Pomimo coraz tragiczniejszych wieści docierających w ostatnich dniach z obwodów lwowskiego i iwano-frankiwskiego postanowiliśmy zakończyć realizację Krzyża Vincenzowskiego, zgodnie z projektem dr inż. arch. Włodzimierza Witkowskiego. Ten krzyż jest widomym znakiem naszych wspólnych polskich i ukraińskich, chrześcijańskich i humanistycznych wartości, przy których trwamy, szczególnie w okresie brutalnie je depczącej moskiewskiej agresji. Na miejscu starego, zniszczonego przez wysokogórską aurę krzyża ustawiliśmy nowy dębowy krzyż. Pięknie podziękowaliśmy osobom i organizacjom, które wsparły jego budowę, ale na stanowiące integralną część projektu, równie piękne ogrodzenie, dotychczas zebranych środków niestety nie wystarczy.   Czytaj dalej →

Nagranie opowieści o Vincenzowskich Krzyżach

1 września 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Gdyby ktoś przypadkiem nie mógł obejrzeć na żywo ostatnich, sierpniowych Spotkań karpackich online, tych z wielogłosową i międzynarodową opowieścią o dwóch Krzyżach Vincenzowskich wzniesionych w Bystrzcu pod Czarnohorą, po raz pierwszy w 2010 roku i po raz drugi w 2024 roku, to mamy dla niego dobrą wiadomość – otóż może je teraz spokojnie i bez pospiechu obejrzeć pod tym linkiem.
Jednocześnie zapraszamy serdecznie w czwartek 26 września na kolejne Spotkania Karpackie online, na których Jakub Łobocki poprowadzi uczestników „Wolnym krokiem po Beskidzie Niskim”.

O Krzyżach Vincenzowskich w Bystrzcu

22 sierpnia 2024 | Spotkania Karpackie | Na temat: , ,

Zapraszamy na ostatnie wakacyjne, a już ósme w 2024 roku Spotkanie Karpackie online, które odbędą się w czwartek 29 sierpnia 2024 r. jak zwykle o godz. 19 (a o 20 czasu kijowskiego).
Pomimo, a może wbrew trwającej na Ukrainie wojnie, w dniu 9 sierpnia 2024 r. w Bystrzcu pod Czarnohorą odbyła się podniosła uroczystość poświęcenia i przekazania miejscowej społeczności zrekonstruowanego krzyża poświęconego pamięci Stanisława Vincenza. Jest to już drugi krzyż ustawiony w miejscu, gdzie w latach 1926-1940 zamieszkiwał „Homer Huculszczyzny”. Pierwszy krzyż, wzniesiony w 2010 r. nie sprostał wymogom górskiego klimatu i konieczna stała się jego rekonstrukcja.
O kolejnych etapach realizacji projektu nowego krzyża oraz samej uroczystości staraliśmy się informować w mediach elektronicznych Towarzystwa Karpackiego na bieżąco. Ponieważ nie wszystkie osoby zaangażowane w tę akcje społeczną mogły być osobiście w Bystrzcu, a relacje w mediach elektronicznych są ze swojej istoty skrótowe – postanowiliśmy spotkać się w gronie zaangażowanych osób w komplecie (chociaż wirtualnie), porozmawiać, przeczytać jeszcze raz teksty odczytane pod krzyżem, a także powspominać nie tak przecież odległą uroczystość z 2010 r. A przede wszystkim solennie podziękować szczodrym Ofiarodawcom, dzięki którym projekt udało się zrealizować.
Zapraszamy do aktywnego udziału w Spotkaniach wszystkich, którzy przyczynili się do powstania zarówno pierwszego jak i drugiego Vincenzowskiego Krzyża. Udział potwierdzili już Włodek Witkowski autor projektu krzyża, Janusz Byra dzięki któremu udało się pozyskać w Polsce i przekazać wykonawcy najwyższej jakości belki dębowe, Janek Choroszy autor przepięknej przemowy wygłoszonej podczas uroczystości, Andrzej Wielocha zaangażowany w prace przy obu krzyżach, autor wygłoszonego podczas uroczystości „Słowa od nieobecnych”, Sławek Zełenczuk obecny i dokumentujący obie uroczystości – tę z 2010 r. i tę z 2024 r., Ołeksandr Stepanenko koordynujący na miejscu prace przy wznoszeniu drugiego krzyża, Wasyl Sławijczuk majster huculski, który wykonał drugi krzyż, Mykoła Iluk który był trembitarem na obu uroczystościach. Mamy nadzieję, że uda się połączyć także z zaangażowanymi w prace przy pierwszym krzyżu Andrzejem Ruszczakiem, Staszkiem Janochą i Kubą Węgrzynem. Będą na pewno także goście niespodziewani. Czytaj dalej →

Nowy Krzyż Vincenzowski – podsumowanie

21 sierpnia 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

W piątek 9 sierpnia 2014 r. w Bystrzcu odbyła się uroczystość poświęcenia nowego Krzyża Vincenzowskiego. Wszyscy zainteresowani zapewne zdążyli już zapoznać się z przebiegiem uroczystość, w mediach pojawiło się bowiem wiele relacji i zdjęć z tego wydarzenia. Czas zatem na spokojne podsumowanie całego przedsięwzięcia.
Inicjatorami rekonstrukcji krzyża ustawionego w 2010 r. było Towarzystwo Karpackie wraz z organizacjami ukraińskimi – Ekologiczno-Humanitarny Związkiem „Zielony Świat” i Ogólnoukraińskim Towarzystwem Huculszczyzna. Partnerami projektu byli także Konsul Generalny RP we Lwowie, Uniwersytet Przykarpacki im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku, ukraiński Fundusz Dobroczynny „Człowiek i Prawo” z Kijowa i Ukraińska Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Nowy krzyż wykonany został według projektu dr inż. arch. Włodzimierza Witkowskiego przez huculskiego majstra Wasyla Sławijczuka z Dzembroni Niżnej z litego pnia dębowego przywiezionego z Polski. Środki na realizację projektu pochodziły ze zbiórek społecznych prowadzonych zarówno w Polsce jak i na Ukrainie, a także ze wsparcia udzielonego przez Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie.
Uroczystość zgromadziła około 80 uczestników przybyłych z różnych miejsc Huculszczyzny, ale i z Polski, w tym grupa członków i sympatyków TK, którzy w corocznej wędrówce do Bystrzca dotarli tym razem przez pasmo Świdowca. Przybyłych gości przywitali przedstawiciele organizacji realizujących projekt Oleksandr Stepanenko (EHZ „Zielony Świat), Dmytro Stefluk (OT Huculszczyna) oraz Leszek Rymarowicz (Towarzystwo Karpackie). Krótkie przemowy wygłosili zaproszeni goście: Konsul Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz, deputowany Rady Najwyższej Ukrainy Mykoła Knażyckij, Rektor Przykarpackiego Uniwersytetu im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku prof. Ihor Cependa, przewodniczący Werchowińskiej Rejonowej Administracji Państwowej Wasyl Browczuk, Przewodniczący Rady Rejonowej Werchowyny Jurij Filipczuk, przewodniczący Gminy Zbiorowej Zełene (obejmującej Bystrzez) Wołodymyr Ferkaluk, zastępca dyrektora NPP „Karpatskij” Ołeksandr Kyseliuk, zastępca Dyrektora NPP „Werchowynskij” Jarosław Zełenczuk, Dyrektor Biblioteki im. S. Vincenza w Słobodzie Lubow Mortynec i in. Czytaj dalej →

Nowy Krzyż Vincenzowski już stoi

3 sierpnia 2024 | Wydarzenia | Na temat: ,

To najpewniej już ostatni nasz raport w sprawie nowego Krzyża Vincenzowskiego w Bystrzcu pod Czarnohorą przed jego uroczystym poświęceniem, które odbędzie się 9 sierpnia 2024 roku. Jak widać na poniższych fotografiach – na kilka dni przed planowaną uroczystością krzyż staną już na swoim miejscu i prezentuje się wspaniale. Pozostały już tylko prace porządkowe.