Wszystko na temat: Huculszczyzna

Nowy tom Kresowej Atlantydy Stanisława Nicieji

kresowa_atlantyda_4W ostatnich dniach ukazał się w księgarniach czwarty tom Kresowej Atlantydy Stanisława Sławomira Nicieji. W kolejnej część tej – jak uściśla jej podtytuł – historii i mitologii miast kresowych autor zaprasza czytelników do Kołomyi, Żabiego i Dobromila. Jak zwykle poznajemy wiele ciekawych osób związanych z tymi miejscowościami oraz ich skomplikowane, często bardzo dramatyczne losy. Warto podkreślić, że licząca 292 strony książka, której wydawcą jest wydawnictwo Opolgraf zawiera szereg oryginalnych, często nigdzie dotąd niepublikowanych ilustracji. Nie bez satysfakcji odnotowujemy fakt, że w rozdziale dotyczącym Żabiego kilka stron poświęcił autor Almanachowi Karpackiemu „Płaj” i osobom z nim związanym. W ten sposób niepostrzeżenie przeszliśmy do historii. Autorowi pięknie dziękujemy.

Nareszcie jest Płaj 46

P46_okl_mMiło nam poinformować, że ukazał się wreszcie długo oczekiwany 46 tom Płaju. Ma on dość wyjątkowy charakter, po pierwsze dlatego, że prawie połowę jego objętości wypełnia jeden artykuł, a mianowicie pierwsza w języku polskim monografia Gór Codru-Moma autorstwa Dariusza Czerniaka. Ten wielowątkowy tekst o najmniej znanej w naszym kraju grupie górskiej rumuńskich Karpat zawiera nie tylko informacje historyczne i zapoznaje szczegółowo czytelnika z geografią i przyrodą tych gór, ale zawiera także opisy wybranych najciekawszych tras. Po drugie zaś dlatego, że pozostałą część tomu wypełniają teksty także monotematyczne, dotyczące huculskiej muzyki. Tu na uwagę zasługuje przede wszystkim nigdzie dotąd nie publikowany tekst autorstwa Stanisława Vincenza, będący wstępem do Muzyki Huculszczyzny Stanisława Mierczyńskiego, z obszernym komentarzem Leszka Rymarowicza. Leszek jest też autorem trzech pozostałych tekstów zamieszczonych w tym bloku, a opisujących trzech najwybitniejszych, nieżyjących już dziś muzyków huculskich. Mamy nadzieję, że wyjątkowa zawartość 46 tomu, wynagrodzi naszym Czytelnikom przydługie nań oczekiwanie. A oto jego zawartość:

gory_codru_moma

Krajobraz Gór Codru-Moma, fot. D. Czerniak

Płaj 46

P46_okl_dPłaj 46 (wiosna 2013) stron 208+16
zawartość tomu:

Dariusz Czerniak, Góry Codru-Moma. Przyroda, dawny przemysł i koleje,

Dariusz Czerniak, Zapomniane szlaki Czárána w Górach Bihorskich,

Stanisław Vincenz, Słowo wstępne (do Muzyki Huculszczyzny),

Leszek Rymarowicz, Suchońki z Hołów – pierwszy skrzypek dawnej Huculszczyzny,

Leszek Rymarowicz, Gaweć (Iwan Kuryluk) – najsłynniejszy skrzypek przedwojennej Huculszczyzny,

Leszek Rymarowicz, Mogur (Wasyl Hrymaluk) – bóg huculskiej muzyki,

Jerzy M. Kreiner, Obserwatorium astronomiczne na Suhorze – 25 lat działalności,

Mapa Gór Codru-Moma

Henryk Gąsiorowski (1878-1947) Szkic biograficzny (Płaj 13)

Kazimierz Ciechanowicz

gasiorowski_kieptar_mW styczniu 1997 r. minęła pięćdziesiąta rocznica śmierci Henryka Gąsiorowskiego — wybitnego znawcy problematyki wschodniokarpackiej. Jako że w szerszych kręgach miłośników gór jego sylwetka jest zupełnie nieznana, wydaje się celowe przedstawienie jego biografii w poniższym szkicu.
Henryk Erazm Korwin Gąsiorowski urodził się l kwietnia 1878 r. w Zaleszczykach na Podolu. Był synem doktora medycyny Leonarda Aleksandra Korwina Gąsiorowskiego i Marii Henryki ze Stecherów de Sebenitz. Dzieciństwo spędził w rodzinnej miejscowości, gdzie ojciec prowadził praktykę lekarską. Po ukończeniu dwóch (względnie trzech) klas szkoły ludowej wstąpił do c.k. Wyższego Gimnazjum w Stanisławowie, które ukończył w roku 1893. Następnie Henryk rozpoczął naukę w Seminarium Nauczycielskim we Lwowie, gdzie zgłębiał m.in. język polski, historię, geografię, język niemiecki i gimnastykę. Od l grudnia 1897 r., jeszcze przed ukończeniem seminarium, rozpoczął praktykę w zawodzie, obejmując funkcję tymczasowego nauczyciela II klasy w szkole ludowej w Niżniowie. Czytaj dalej

Karpaty Wschodnie Henryka Gąsiorowskiego

04_gorgany_gasiorowskigosiorowski3Po raz kolejny zapraszamy na Spotkania Karpackie do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie przy alei Na Skarpie 27 w piątek 21 lutego 2014 r. o godz. 18. Tym razem bohaterem wieczoru będzie jeden z najwybitniejszy przedwojennych znawców Karpat Wschodnich, autor monumentalnego przewodnika po tych górach i setek ich wspaniałych fotografii – Henryk Gąsiorowski. W trakcie Spotkania przypomnimy biografię Henryka Gąsiorowskiego, opowiemy o jego licznych publikacjach poświęconych Karpatom Wschodnim, oraz zaprezentujemy wybór jego najciekawszych karpackich fotografii, z których najstarsze pochodzą jeszcze z przed I wojny światowej.

Czytaj dalej

O Romanie Kumłyku – huculskim muzyku (Płaj 19)

kumlyk_bystrzec3Mariusz Martyniak

Huculszczyzna – kraina od lat penetrowana przez badaczy kultury i sztuki ludowej, specjalistów od nauk przyrodniczych oraz kolejne pokolenia turystów – opisana została w wielu publikacjach przedwojennych i współczesnych. Dzięki nim każdy miłośnik tego regionu wie, że jego mieszkańcy, Huculi, nosili niezwykle barwne stroje ludowe, budowali charakterystyczne zagrody, zwane grażdami, trudnili się wypasem bydła i owiec na połoninach, a bawili w rytmach kołomyjki, co „do tańca porywa”. Wiele z tych zwyczajów bezpowrotnie odeszło, inne się zmieniały zgodnie z panującą modą.
Dzisiaj strój huculski zakłada się jedynie w święta i przy innych wyjątkowych okazjach, a z powodu wysokiej ceny nie każdy może pozwolić sobie na jego skompletowanie. Tradycyjna gospodarka pasterska zamarła, zastąpiona w latach komunizmu gospodarstwami państwowymi. Grażd też się już nie buduje.
Muzyka przetrwała. W publikacjach niewiele miejsca jej poświęcono, bo też nie sposób o niej czytać, należy jej słuchać. Znakomitą możliwość stwarza huculski multiinstrumentalista Roman Kumłyk i jego kapela „Czeremosz”. Czytaj dalej

Roman Kumłyk nie żyje!

roman_kumlyk_niezyjeTragiczna wiadomość dotarła do nas przed chwilą z Żabiego – чергова погана новина, сьогодні помер Роман Кумлик.
W dniu dzisiejszym na zawał serca zmarł Roman Kumłyk (1948-2014) największy z żyjących muzyków Huculszczyzny, multiinstrumentalista, założyciel i kierownik zespołu „Czeremosz”, twórca muzeum „Huculskiej Muzyki” w Żabiem, członek Towarzystwa Karpackiego.
Nie usłyszymy już więcej Jego czarodziejskich skrzypiec, nie usłyszymy tęsknej fłojerowej nuty, ani skocznej drymby. Nie nauczy już nas żadnego tanecznego kroku.
Jak bardzo żal!
Wieczna Jemu pamięć – Вічна йому пам’ять.
Pogrzeb Romana Kumłyka odbędzie się w jego rodzinnym Jasienowie w piątek 24 stycznia o godz. 11.
Zapłaczą huculskie trembity, zapłacze Huculszczyzna i wszyscy jej przyjaciele.

Leksykon Huculskiego Świata

huculskie_swiaty3Pod koniec ubiegłego roku nakładem Instytutu Ukrainozanwstwa ukazał się na Ukrainie liczący 668 stron leksykon zatytułowany „Światy huculskie” (Гуцульські світи. Лексикон, Хобзей Н., Ястремська Т., Сімович О., Дидик-Меуш Г. Львів 2013). Zamieszczono w nim słownictwo gwar huculskich z okresu XIX-XXI w. w oparciu o źródła w postaci materiałów etnograficznych, kartotek i badań własnych autorek opracowania. W książce podano nie tylko znaczenia wielu, często już dziś zapomnianych słów, zwrotów frazeologicznych, przysłów i powiedzeń, ale także zamieszczono fragmenty tekstów dające możliwość poznania tajemniczego świata huculskich wierzeń i obyczajów.

Huculszczyzna pamięta o Vincenzie

otec_Rybaruk230 listopada 2013 r. na Huculszczyźnie uczczono 125 rocznicę urodzin Stanisława Vincenza organizując z tej okazji w Muzeum Iwana Franki w Krzyworówni konferencję naukową pt. Wybitny polski badacz i pisarz Stanisław Vincenz i jego tetralogia o dawnej Huculszczyźnie „Na wysokiej połoninie” poświęconą jego twórczości. Organizatorami konferencji byli „Filia Huculszczyzna” Oddział Naukowo-Badawczego Instytutu Ukrainoznawstwa, Wierchowińska Rada Rejonowa, Redakcja Gazety „Wierchowińskie wieści” oraz Towarzystwo Huculszczyzna. Z referatami wystąpili m.in. Petro Szkribljak, który mówił o filozoficznych aspektach Vincenzowskiej tetralogii i Iwan Zełenczuk, który przedstawił rekonstrukcję biografii Pałahny Slipenczuk-Rybenczuk, niani Stanisława Vincenza, a także Mychajło Neczaj, o. Iwan Rybaruk, Dmytro Kiraszczuk, Oksana Rybaruk, Wołodymyr Ilijczuk, Basyl Zełenczuk, Maria Gotycz i Witalij Dmytrjuk. Uczestnicy konferencji obejrzeli także film pt. „Bystreckie gniazdo Vincenzów” przygotowany przez Jarosława Zełenczuka. Czytaj dalej

Jubileusz Romana Kumłyka

Magiczne skrzypce Romana KumłykaJeden z najbardziej znanych współczesnych muzyków huculskich, twórca i kierownik kapeli Czeremosz, Roman Kumłyk (Роман Кумлик) z Werchowyny (Żabiego) 4 grudnia br. obchodził swoje 65 urodziny. Ten znany z wieloletnich występów w Polsce, niezmordowany propagator huculskiego folkloru, właściciel prywatnego muzeum z imponującym zbiorem huculskich instrumentów, jest nie tylko niezrównanym skrzypkiem, ale także multiinstrumentalistą, gra bowiem na wszystkich znanych na huculszczyźnie instrumentach. Towarzystwo Karpackie, którego Roman Kumłyk jest członkiem od wielu lat, wydało w 2000 r. jego płytę zatytułowaną „Czeremosz”.
Z okazji urodzin jubilatowi składamy serdeczne życzenia stu lat życia w zdrowiu i radowania nas swoją muzyką. Mnohaja Lita Romanie (Многая Літа)!