Wszystko na temat: Łemkowszczyzna

Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny

14 grudnia 2016 | Książki, Nowości wydawnicze | Na temat:

Wydawnictwo Libra PL pod karpacką choinkę sprezentowało nam właśnie książkę Jarosława Giemzy pt. Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Liczące grubo ponad 600 stron dzieło składa się z czterech działów dotyczących tradycji religijnej, architektury cerkiewnej, wyposażenia cerkiewnego i ikonografii. Pierwsza część poświęcona tradycji religijnej wprowadza czytelnika w świat cerkwi. Mówi o uniwersalnych regułach determinujących kształt świątyni – jej architekturę i wyposażenie. Opowiada, w jaki sposób lokalna Cerkiew, która na przestrzeni kilku stuleci zyskała własny koloryt, dochowuje wierności tradycji religijnej. W drugiej autor publikacji wykorzystał tekst swojego mistrza śp. Jerzego Tura pt. ,,Architektura cerkiewna”, jego myśl i spostrzeżenia uzupełniając swoimi dociekaniami oraz szkicami i fotografiami archiwalnymi. W ostatniej części poświęconej ikonografii na ponad 250 stronach przedstawione zostały ikony z terenów Łemkowszczyzny. Książka zawiera też liczne analizy, rysunki pomiarowe i dokumentacyjne, projekty, opracowania paleograficzne z tłumaczeniami inskrypcji z języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, wykaz świąt cerkiewnych, cyrylicki zapis liczbowy, datowanie w kalendarzu juliańskim i gregoriańskim oraz rozdział o księgach cerkiewnych. Autor książki to wybitny znawca ikon i architektury cerkiewnej, kierownik Działu Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie, przewodnik beskidzki, autor wielu opracowań dotyczących sztuki cerkiewnej, a także członek Towarzystwa Karpackiego. W imieniu wydawcy serdecznie zapraszamy na spotkania autorskie z Jarosławem Giemzą we wtorek 20 grudnia 2016 r. o godz. 17 w księgarni Libra PL w Rzeszowie przy ul. Jagiellońskiej 14 oraz w czwartek 22 grudnia 2016 r. o godz. 18 w Galerii Sztuki „Dwór Karwacjanów” w Gorlicach przy ul. Wróblewskiego 10 A.
UWAGA! Kolejne spotkanie odbędzie się 22 stycznia (niedziela), o godz. 11:30 w piwnicach cerkwi pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Krakowie przy ul. Wiślnej 11.

Antoni Kroh o Łemkach

15 listopada 2016 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat: ,

za_tanta_gora_tytTak jak wcześniej zapowiadaliśmy, na początku listopada nakładem wydawnictwa „Iskry” ukazała się wreszcie długo oczekiwana książka Antoniego Kroha pt. Za tamta górą. Wspomnienia łemkowskie, z której dwa rozdziały opublikowaliśmy w Płajach 50 i 51. Książka liczy ponad 300 stron w twardej oprawie i zawiera liczne ilustracje. Jednoczesnie z prawdziwą przyjemnością pragniemy poinformować, że we wtorek 29 listopada  2016 r. w księgarni MDM przy ul. Koszykowej w Warszawie odbędzie się promocja książki i spotkanie z jej autorem, na które serdecznie zapraszamy. A jako zachętę do lektury i spotkania z autorem zamieszczamy fragment z rozdziału zatytułowanego „Punkt wyjścia”

Łemkowie pytali wielokrotnie czego od nich chcę. (…)antoni_kroh_n
Czego chciałem? Postaram się opowiedzieć, bo to już nie tylko moja sprawa.
Czułem dla nich szacunek i podziw. Że tak trzymają się swojego, wbrew wszystkiemu. Zastanawiali mnie, fascynowali.
Byłem ich ciekaw. Usiłowałem zrozumieć, jak to jest: żyć w Polsce od stuleci, u siebie, ale nie być Polakiem. Co z tego wynika, na co dzień, tu i teraz. Jak można nieustannie dźwigać poczucie niepojętej krzywdy i usiłować pojąć to, czego na zdrowy rozum pojąć się nie da. Jak sięgać do pogruchotanej, anachronicznej tradycji chłopskiej i co z tego może wyniknąć dla człowieka końca XX wieku. Jak łykać mniejsze i większe upokorzenia za to, że się jest tym, kim się po prostu jest.
Jak decydowano się na powrót do wsi, której nie było? Niekiedy znacznie na tym tracąc materialnie, rezygnując ze stabilizacji (a niektórzy Łemkowie już zaczęli odnajdywać się na zachodzie). Wrócić do siebie, ale przecież nie do siebie ? Kupować od osadników rodzinne zagrody – jak przebiegały takie rozmowy, co ludźmi powodowało? A stosunek osadników do powracających autochtonów – nieufny, częstokroć wrogi?
Bardzo chciałem o tym napisać, ale bałem się. Czytaj dalej →

Za tamtą górą Antoniego Kroha

25 września 2016 | Książki, Nowości wydawnicze | Na temat:

za_tanta_goraZ prawdziwą radością pragniemy poinformować, że Wydawnictwo „Iskry” na październik 2016 r. zapowiada premierę książki Antoniego Kroha pt. Za tamtą górą. Wspomnienia łemkowskie. Książka jest autorską opowieścią o Łemkach, od wieków żyjących w Beskidzie Sądeckim i Niskim, w latach 1945–1946 przesiedlonych w trybie „dobrowolno-przymusowym” na Ukrainę, zaś w 1947 roku, podczas akcji „Wisła”, deportowanych i rozproszonych na Ziemiach Zachodnich. Czytamy o tych, którym z niemałym trudem udało się wrócić, choć już nie na swoje, o odnajdywaniu się w nieprzyjaznych realiach PRL, pierwszych koncertach zespołu „Łemkowyna”, łemkowskich Watrach, przywiązaniu do tradycji, kultury, języka. Autor pisze o sprawach nieprostych, a lustro łemkowskie odbija także polskie problemy. Dzięki wspaniałomyślności autora, który jest członkiem Wielkiej Rady Karpackiego Płaju, fragmenty tej książki mogliśmy opublikować w tomach 50 i 51 naszego Almanachu. Czytaj dalej →

II Zjazd Karpacki „Karpaty – Góry Kultury”

22 sierpnia 2016 | Wydarzenia | Na temat: ,

karpaty1aZwiązek Podhalan, Zjednoczenie Łemków, Stowarzyszenie Euroregion Karpacki Polska, Burmistrz Miasta Sanoka mają zaszczyt zaprosić na II Zjazd Karpacki „Karpaty – Góry Kultury”, w 80. rocznicę Zjazdu Górskiego w Sanoku. Zjazd zorganizowany będzie w dniach 24-28 sierpnia 2016 r., a główne uroczystości odbędą się 28 sierpnia. Rozpocznie je o godz. 11 Msza Święta i spotkanie ekumeniczne na dziedzińcu sanockiego Zamku. Później uczestnicy przejdą w barwnym korowodzie karpackim ulicami Sanoka do Muzeum Budownictwa Ludowego, gdzie odbędzie się prezentacja kultur karpackich, występy artystyczne oraz „Carpathia – Jarmark Karpacki.” Dzień wcześniej 27 sierpnia o godz. 20 odbędzie się rozpalenie symbolicznej „Watry Karpackiej” nad Sanem obok Skansenu, podczas którego wystąpią zespoły Pogórzanie i Osławianie. Czytaj dalej →

500 lat Olchowca

18 lipca 2016 | Wydarzenia | Na temat: ,

kamien_500_lecia_OlchowcaW sobotę 16 lipca 2016 r. odbyły się w Olchowcu symboliczne obchody 500-lecia wsi. Z tej okazji w cerkwi pw. Przeniesienia prochów św. Mikołaja odprawiona został uroczysta msza św. celebrowana wspólnie przez księży grecko- i rzymskokatolickich, a następnie księża obydwu obrządków wspólnie poświęcili w centrum wsi ufundowany specjalnie na tę okoliczność pomnik, który powstał dzięki staraniom mieszkańców Olchowca oraz Zjednoczenia Łemków. Wieczorem w Domu Ludowym na zaproszenie sołtysa Zenona Fedaka mieszkańcy Olchowca oraz zaproszeni goście spotkali się przy suto zastawionych stołach, żeby wysłuchać opowieści o najstarszych dziejach wsi oraz powspominać wydarzenia z niedawnej przeszłości. Po czym rozpoczęła się trwająca do białego rana zabawa, w trakcie której punktualnie o północy mieszkańcy Olchowca powitali symbolicznie nowe 500-lecie. Więcej o najstarszych dziejach Olchowca można przeczytać tu.

Płaj 51 – rozpoczynamy nową 50.

1 lipca 2016 | Nowości wydawnicze | Na temat: , ,

P51_okl_xNiniejszym rozpoczynamy nową pięćdziesiątkę Płajów. Sądząc po wieku redakcji dociągnięcie do setki jest wprawdzie mało prawdopodobne, ale – jak mówią Rosjanie – starać się trzeba. Niewątpliwym sukcesem i dobrą wróżbą na nowy początek jest to, że tom 51 oddajemy do Waszych rąk bez opóźnienia, a w nim jak zwykle mnóstwo czytania, a wszystko o Karpatach. Zaczynamy, tak jak w tomie poprzednim, artykułem Antoniego Kroha, który tym razem pisze o zorganizowanej przez siebie w nowosądeckiej galerii „Stara Synagoga” w 1984 roku wystawie Łemkowie – Лемкы. A była to wystawa zupełnie wyjątkowa, wydarzenie bezprecedensowe, którego wagi w nowożytnej historii Łemków, w ich otwarciu się i wyjściu z cienia, nie sposób przecenić. Artykuł ilustrujemy fotografiami prof. Stanisława Leszczyckiego pochodzącymi z archiwum autora, które prezentowane były na wystawie i zmieszczone w jej katalogu. Czytaj dalej →

Płaj 51

1 lipca 2016 | Informacje, Płaj - tomy wydane | Na temat: , , ,

P51_okl_xPłaj 51 (wiosna 2016) stron 208+16

Zawartość tomu:

Antoni Kroh, Wystawa Łemkowie – Лемкы;

Paweł Sygowski, Datowanie cerkwi w Łopience – nowe ustalenia?

Wojciech Krukar, Znachor z bieszczadzkiego Horodka;

Maciej Śliwa, Obóz Konfederatów barskich pod Wysową;

Witold Grodzki, Kaplica św. Piotra w Dobrzechowie;

Janusz Kubit, Pośmiertne losy Ioana Clopa. Lotnicy rumuńscy na krośnieńskim węźle lotniskowym;

Leszek Rymarowicz, Tajemnicze wędrówki arcyksięcia Rudolfa;

Leszek Rymarowicz, Arcyksiążę Rudolf w Karpatach. Artefakty; Czytaj dalej →

XXVI Łemkowski Kermesz w Olchowcu

14 maja 2016 | Wydarzenia | Na temat: ,

XXVI_kermesz_XXW dniach 21-22 maja 2016 r. będzie miał miejsce XXVI Łemkowski Kermesz w Olchowcu (XXVI Лемківский Кeрмеш в Вільхівци), na który w imieniu mieszkańców serdecznie zapraszamy. W programie:
–  w sobotę 21.05.2016 r. o godz. 18 Weczirnia w cerkwi pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja, zaś od godz. 20 występy Łemkowskiego zespołu folklorystyczny „Wilsznia” z Polan, Łemkowskiego duetu wokalnego „Czerwena Ruta” z Polan oraz rusnackiego zespołu ludowego „Takt” ze Słowacji (kraj preszowski); Czytaj dalej →

Pod karpacką choinkę – Łemkowszczyzna

11 grudnia 2015 | Książki, Nowości wydawnicze | Na temat:

lemkowszczyzna_krycinskiRzeszowskie wydawnictwo Libra.pl zapowiada na połowę grudnia br. ukazanie się nowej książki członka Towarzystwa Karpackiego Stanisława Krycińskiego zatytułowanej Łemkowszczyzna po obu stronach Karpat. Publikacja jest próbą przedstawienia historii tego fragmentu Europy, począwszy od czasów jego zasiedlania po połowę XIX w. To historyczno-kulturowa wędrówka, w której przeczytamy o początkach osadnictwa i teoriach z nim związanych, o wędrujących figurach Matki Bożej, beskidzkim zbójnictwie, jak również o konfederacji barskiej, a także udziale Rusinów Karpackich w powstaniach kuruców. Sporo miejsca poświęcono zmaganiom między prawosławiem, a grekokatolicyzmem. Obszernie opisano łemkowskie ikony i architekturę łemkowskich cerkwi. Druga cześć dzieła opisująca dzieje Łemkowszczyzny od Wiosny Ludów po dzień dzisiejszy ma ukazać się w drugim kwartale 2016 r. Uwaga! Pierwsze egzemplarze książki Staszka będzie można zakupić na Spotkaniach Karpackich 18 grudnia, oczywiście z autografem autora!

Reinfussowy świat Bojków i Łemków

8 grudnia 2015 | Spotkania Karpackie | Na temat: , ,

spotkania_reinfuss3Bohaterem grudniowego Spotkania Karpackiego będzie profesor Roman Reinfuss i jego fotografie, dzięki którym możemy oglądać nieistniejący już dziś, fascynujący świat łemkowskich i bojkowskich wiosek z lat trzydziestych XX wieku. W wydanym przez Wydawnictwo „Bosz” albumie pt. Karpacki świat Bojków i Łemków. Roman Reinfuss. Fotografie, znalazło się blisko 250 zdjęć, w większości dotąd nigdzie niepublikowanych, ze znajdującego się w zbiorach sanockiego Muzeum Budownictwa Ludowego archiwum prof. Reinfussa. O archiwum i o twórcy zgromadzonych w nim fotografii, a także o albumie opowie nam jego współautor, kustosz MBL-u, dr Hubert Ossadnik. Czytaj dalej →