Płaj 55 (wiosna 2018, stron 200+8)
Zawartość tomu:
Fedor Gocz (1929–2018);
Leszek Rymarowicz, O gminie Dzembronia i jej mieszkańcach;
Leszek Rymarowicz, Przedwojenne jednostki samorządu terytorialnego w dorzeczu Czeremoszów;
Leszek Rymarowicz, Jan Bilot – policjant z Zelenego;
Jan A. Choroszy, Lena Vincenz. Szkice do portretu ;
Michał Kaczmarek, Trzy karpackie asy – Mieczysław Orłowicz, Stanisław Vincenz, Petro Szekeryk-Donykiw; Czytaj dalej
Uprzejmie informujemy, że 10 lipca 2018 r. wystawa pt. „Dialog o Losie i Duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego zawitała do Muzeum – Zamku Górków w Szamotułach przy ul. Wronickiej 30, gdzie można ją będzie oglądać do 17 września tego roku. A ponieważ jest to – ni mniej, ni więcej tylko – już 50 odsłona tej wyjątkowej wystawy, warto jej twórcy po raz kolejny założyć gratulacje i podziękowania. Nie ma co ukrywać, tak wiele dla popularyzacji w polskim społeczeństwie twórczości Stanisława Vincenza do tej pory nie zrobił nikt inny. Sam Jan Choroszy mówi, że dotychczas wystawa Vincenza miał pod Górk(ę)ów, a teraz to już chyba z Górk(i)ów. Nie pozostaje więc nic innego, jak tylko trzymać autora za słowo i oczekiwać kolejnych pięćdziesięciu ekspozycji. Tymczasem zapraszamy do Szamotuł.
Miło nam poinformować, że w dniach 23-24 listopada 2018 r. będzie miała miejsce w Krakowie konferencja z okazji 130 rocznicy urodzin Stanisława Vincenza, autora tetralogii Na wysokiej połoninie, która ma przypomnieć ponadczasowy wymiar twórczości Stanisława Vincenza, jej głęboki związek z krajobrazem kulturowym Karpat i Europy Środkowej oraz przenikającą ją humanistyczną ideę dialogu kultur.
Organizatorami jej są Towarzystwo Karpackie, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK.
Ramowy plan konferencji wygląda następująco:
23 listopada 2018 roku (piątek),
godz. 14 Uroczyste złożenie kwiatów na grobie Stanisława Vincenza na Cmentarzu Salwatorskim,
godz. 16 Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK przy ul. Jagiellońskiej 6 w Krakowie – otwarcie sesji krajoznawczej. Czytaj dalej
Członkowie Towarzystwa Karpackiego od 8 lat wędrują corocznie różnymi szlakami Karpat Wschodnich do Krzyża Vincenzowskiego w Bystrcu. Tak też będzie i w tym roku, roku 130. rocznicy urodzin twórcy „Wysokiej Połoniny”. Celem tego rocznej wędrówki, która odbędzie się w dniach od 1 do 8 września jest nieśpieszne odwiedzenie możliwie wielu miejsc związanych ze Stanisławem Vincenzem (szczególnie tych zakarpackich), a także ważnych miejsc turystycznych zachodniej i centralnej Czarnohory. Chcemy sprawdzić, czy na Zakarpaciu przetrwało coś z tamtych czasów. Na koniec wędrówki 7 września, pod Krzyżem Vincenzowskim na bystreckich Skarbach, na fundamentach domu Stanisława Vincenza, przy wspólnym ognisku przeczytamy jak zwykle fragmenty jego dzieł i posłuchamy, co o swoim spotkaniu z Bardem Huculszczyzny powiedzą nam nasi ukraińscy przyjaciele. Zapraszamy do wspólnej wędrówki wszystkich, którzy przypadkiem lub nie przypadkiem znajdą się w tym czasie w Czarnohorze i jej okolicach. Mamy nadzieję na udział zaproszonych gości: Przedstawicieli Towarzystwa Huculszczyzna, stowarzyszenia „Zełenyj Swit”, samorządu lokalnego, mieszkańców Bystrzca.
Szczegóły na temat wędrówki można uzyskać u kolegi Adama Zamojskiego: e-mail: adam1914@o2.pl,
tel. 503 007 726.
Kolejny etap nadodrzańskiej części peregrynacji wystawy pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego wypadł w Głogowie, gdzie będzie ona prezentowana do 15 lipca 2018 r. w Muzeum Archeologiczno-Historycznym (Brama Brzostecka 1). Natomiast 7 lipca podczas inauguracji Letniej Akademii Kultury i Języka Polskiego dr Jan Choroszy wygłosi wykład o Stanisławie Vincenzie, pokazany zostanie film dokumentalny Waldemara Czechowskiego „Śladami Vincenza”, a Irena Rybicka z Wrocławskiego Teatru Współczesnego czytać będzie fragmenty zapisek Ireny Vincenzowej. Spotkanie z Vincenzem zacznie się w głogowskim ratuszu około południa. Zapraszamy!
Sześć lat temu pisaliśmy na naszym portalu o tabliczkach informacyjnych umieszczonych na szlaku Stanisława Vincenza w Bystrcu (Слідами Станіславa Вінцензa в Бистреці). Dziś autor i realizator tego pomysłu, niezmordowany Andrzej Ruszczak poinformował nas o tym,
że z okazji jubileuszu 130. rocznicy urodzin twórcy „Wysokiej połoniny” mocno zniszczone tabliczki na szlaku Vincenza w Bystrcu zostały wymienione na nowe. Ogrodzony został także krzyż i tablica pamiątkowa ustawione przez Towarzystwo Karpackie w 2010 r. na Skarbach w miejscu gdzie stał dom Vincenza. To ogrodzenie okazało się niestety (wbrew pierwotnym założeniom) niezbędne, jako że do naszego krzyża bardzo lubiły się „przytulać” pasące się w pobliżu krowy i konie.
Andrzejowi serdecznie dziękujemy za jego trud.
Pamiętając o przypadającej w tym roku 130. rocznicy urodzin Stanisława Vincenza pragniemy przypomnieć jego korespondencję z gen. Tadeuszem Kasprzyckim
(twórcą i prezesem Towarzystwa Przyjaciół Huculszczyzny) odnalezioną w archiwach Ossolineum przez Andrzeja Ruszczaka i zamieszczoną w Płaju 40 (wiosna 2010).
Warto te listy raz jeszcze przeczytać, bo dziś zyskały zaskakującą aktualność, a wiele z zawartych w nich przemyśleń stało się niestety dramatycznie współczesne.
Gen. Tadeusz Kasprzycki do Stanisława Vincenza
sygn. 17627/II,
Montreal, 12 grudnia 1968.
Wielce Szanowny i Łaskawy Panie,
Proszę mi wybaczyć, że niepokoję Go zapytaniami w sprawie, ku której kieruje mię sentyment, a w swoim czasie skłoniła do pewnych wysiłków i dokonań. Huculszczyzna.
Od dawna jest Pan jej duchowym patronem. W wypowiedziach pióra mistrza ukazał nam Pan głębokie wartości tego ludu i jego kultury.
Niezmiernie żałuję, że w Polsce Wolnej nie udało się nam zrealizować wspólnej współpracy w zakresie Huculszczyzny.
Zawsze byłem przekonany, że dobro Polski i Ukrainy, byt i przyszłość, zależy od właściwej, pomyślnej w działaniu wspólnej pracy obu narodów. Jak w czasach odległych i w epoce Piłsudskiego przeszkodziła temu w znacznej mierze ingerencja wrogiego Polsce i Ukrainie obcego interesu. Czytaj dalej
Jak już zapowiadaliśmy w roku obchodów 130 rocznicy urodzin pisarza będziemy w dalszym ciągu śledzić wędrówkę po Polsce wystawy pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego. Obecnie eksponowana jest ona w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. Marii Konopnickiej w Lubaniu (Rynek-Ratusz) oraz w Bibliotece Uniwersytetu Zielonogórskiego (przy al. Wojska Polskiego 71).
W obydwu tych miejscach można ją oglądać do 4 kwietnia 2018 r.
Serdecznie zapraszamy.
O Stanisławie Vincenzie pisaliśmy na łamach Almanachu Karpackiego „Płaj” wielokrotnie, wielokrotnie też publikowaliśmy jego oryginalne teksty (część z nich udostępniona jest na naszym portalu). A ponieważ w 2018 roku przypada 130 rocznica jego urodzin, mamy nadzieję, że będzie on u nas wyjątkowo częstym gościem. Na dobry początek proponujemy jego oryginalny tekst zamieszczony w Płaju 43.
Przy okazji informujemy, że wystawa pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego, której wędrówkę po Polsce relacjonujemy od dawna, obecnie prezentowana jest w Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie i w Ośrodku Kultury w Brzegu Dolnym, a w planie tegorocznej peregrynacji przewidziane jest 17 kolejnych miejscowości.
Dochodzą do nas też informacje o planowanych – tak w Polsce jak i na Ukrainie – przedsięwzięciach związanych z jubileuszem pisarza. Postaramy się o nich informować na naszym portalu.
Stanisław Vincenz
Wędrówki z polskich Karpat Wschodnich na Węgry – w pamięci ludu i w kronikach1
(Płaj 43)
Południowo-wschodni cypel Karpat polskich był przez wieki oddzielony od świata potężnym izolatorem olbrzymich lasów. Stąd tłumaczy się zapewne niezwykła odrębność kulturalna zamieszkującego je ludu pasterskiego i myśliwskiego zwanego Hucułami. Większość Hucułów mieszka w Polsce, mniejsze ich odłamy na Węgrzech i Bukowinie. Od Węgier dzielił Hucułów polskich dział wód (Cisa – Prut, Czeremosz), którego dużą część stanowi pasmo górskie zwane Czarnohorą wysokie na 2000 m. Przez połowę roku co najmniej pasmo czarnohorskie jest niedostępne a to dzięki nader obfitym opadom śnieżnym, które po stronie polskiej, zwłaszcza w regionach kotłów polodowcowych, tworzą potężne zaspy i lawiny. Czytaj dalej
Wystawa pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego 19 listopada trafiła do Stargardu, gdzie pozostanie do 8 stycznia 2018 r., by następnie przenieść się do Centrum Dialogu Przełomy przy pl. Solidarności 1 w Szczecinie.
Natomiast „dolnośląska” kopia ekspozycji od 30 listopada do 3 grudnia 2017 r. będzie prezentowana we wrocławskiej Hali Stulecia w roli imprezy towarzyszącej Wrocławskim Targom Dobrych Książek. Będzie to też jej skromny jubileusz, a mianowicie 40. lokalizacja. W grudniu wystawa o Stanisławie Vincenzie znajdzie się jeszcze w kolejnej miejscowości na Dolnym Śląsku, o czym nie omieszkamy poinformować.
