W dniach 13-14 lipca 2024 r. odbędzie się 8. Sądecka Watra Archeologiczna, w ramach której serdecznie zapraszamy do zwiedzenia stanowiska archeologicznego na Górze Zyndrama w Maszkowicach. W tym roku planujemy zwiedzanie pod fachową opieką archeologów, z udziałem dr hab. Marcina Przybyły, prof. UJ, z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także wycieczkę terenową na wzgórze Koziarnia (603 m n.p.m.), przy zbiegu granic Tylmanowej, Ochotnicy Dolnej i Zabrzeży, gdzie we wrześniu 1939 roku znajdował się punkt oporu „Wietrznica” i fortyfikacje polskiego oddziału KOP, który do nocy z 4 na 5 września 1939 roku, zatrzymywał niemiecką 2. Dywizję Górską Wehrmachtu, nacierającą doliną Dunajca. Po archeologicznych pozostałościach walk o Wietrznice oprowadzi nas dr Dawid Golik z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor książki Wrzesień 1939 w dolinie Dunajca.
Organizatorami 8. Watry są Towarzystwo Karpackie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wójt Gminy Łącko, Oddział Nowosądecki Polskiego Towarzystwa Historycznego i Dom Sądecki w Zarzeczu.
Ramowy program:
13 lipca (sobota)
– Godz. 10-13 Zwiedzanie stanowiska archeologicznego w Maszkowicach na Górze Zyndrama;
– Godz. 15-16 Zwiedzanie stanowiska archeologicznego w Zabrzeży, na Babiej Górze (spotkanie przy drodze asfaltowej w połowie wzniesienia, a nie na kulminacji).
14 lipca (niedziela)
– Godz. 10-13 Zwiedzanie pozostałości po umocnieniach z 1939 roku – punkt oporu „Wietrznica” na wzgórzu. Miejsce zbiórki: pod sklepem Lewiatan, os. Rzeka 408/B, 34-451 Tylmanowa.
Kontakt z organizatorami: Robert Księżopolski, Towarzystwo Karpackie, robertksi@gmail.com, tel. 668840034
Jednym z mniej znanych epizodów wojny obronnej 1939 r. jest heroiczny opór polskiego batalionu, przeciwstawiony natarciu niemieckiej 2. Dywizji Górskiej oraz słowackiej 1. Dywizji Piechoty w dolinie Dunajca. W nocy z 4 na 5 września, po dwóch dniach walk, oddział ten – zagrożony odcięciem – wycofał się w stronę Starego Sącza. Pozostałością walk o punkt oporu „Wietrznica”, są wciąż doskonale zachowane umocnienia na zboczach wzgórza Koziarnia (603 m n.p.m.) dominującego nad doliną Dunajca, które obok rowów strzeleckich i pozycji artyleryjskich obejmują też wykopy fundamentowe pod nieukończone bunkry żelbetowe. Pozostałości punktu oporu „Wietrznica” są doskonałym przykładem tego, w jaki sposób wojna może trwale naznaczyć krajobraz, a zarazem najmłodszą chronologicznie spośród okolicznych fortyfikacji, która tak jak prehistoryczne i średniowieczne grody jest przykładem pełnego wykorzystania topografii tego terenu.
