Tak jak wcześniej zapowiadaliśmy, na początku listopada nakładem wydawnictwa „Iskry” ukazała się wreszcie długo oczekiwana książka Antoniego Kroha pt. Za tamta górą. Wspomnienia łemkowskie, z której dwa rozdziały opublikowaliśmy w Płajach 50 i 51. Książka liczy ponad 300 stron w twardej oprawie i zawiera liczne ilustracje. Jednoczesnie z prawdziwą przyjemnością pragniemy poinformować, że we wtorek 29 listopada 2016 r. w księgarni MDM przy ul. Koszykowej w Warszawie odbędzie się promocja książki i spotkanie z jej autorem, na które serdecznie zapraszamy. A jako zachętę do lektury i spotkania z autorem zamieszczamy fragment z rozdziału zatytułowanego „Punkt wyjścia”
Łemkowie pytali wielokrotnie czego od nich chcę. (…)
Czego chciałem? Postaram się opowiedzieć, bo to już nie tylko moja sprawa.
Czułem dla nich szacunek i podziw. Że tak trzymają się swojego, wbrew wszystkiemu. Zastanawiali mnie, fascynowali.
Byłem ich ciekaw. Usiłowałem zrozumieć, jak to jest: żyć w Polsce od stuleci, u siebie, ale nie być Polakiem. Co z tego wynika, na co dzień, tu i teraz. Jak można nieustannie dźwigać poczucie niepojętej krzywdy i usiłować pojąć to, czego na zdrowy rozum pojąć się nie da. Jak sięgać do pogruchotanej, anachronicznej tradycji chłopskiej i co z tego może wyniknąć dla człowieka końca XX wieku. Jak łykać mniejsze i większe upokorzenia za to, że się jest tym, kim się po prostu jest.
Jak decydowano się na powrót do wsi, której nie było? Niekiedy znacznie na tym tracąc materialnie, rezygnując ze stabilizacji (a niektórzy Łemkowie już zaczęli odnajdywać się na zachodzie). Wrócić do siebie, ale przecież nie do siebie ? Kupować od osadników rodzinne zagrody – jak przebiegały takie rozmowy, co ludźmi powodowało? A stosunek osadników do powracających autochtonów – nieufny, częstokroć wrogi?
Bardzo chciałem o tym napisać, ale bałem się.
Antoni Kroh, Za tamta górą. Wspomnienia łemkowskie, Warszawa 2016. A to spis treści:
- Lata siedemdziesiąte
- Zwiedzanie rodzinnej wsi
- Punkt wyjścia
- Wystawa „Łemkowie Лемкы”
- Pół wieku z kolonizacją wołoską
- Wiatr od Tatr, czyli kany ta honorność
- Niedoszły bestseller
- Do Zyndranowej
- W ogrodzie
- Nasze Watry
- Diogenes w rusińskiej beczce
- „Besida” i jej redaktor
- Studenci i inne bratnie dusze
- Co potem
- Indeks osób
- Indeks nazw geograficznych
