Książki

Huculskie wyroby z metalu

W zeszłym roku ukazał się na Ukrainie bardzo ciekawy album pt. Huculskie artystyczne wyroby z metalu kon. XVIII – pocz. XX w., pod redakcją Ołeksa Balko (Гуцульські xудожні вироби з металу kін. XVIII – поч. XX cт., Інститут Колекціонерства Українських Мистецьких Пам’яток при НТШ, Львів 2011). Liczący on 376 stron i jest poświęcony artystycznym wyrobom z metalu z okresu od końca XVIII do połowy XX w.  z terenu Huculszczyzny. Prezentuje damskie i męskie ozdoby i amulety – krzyże i zgardy, okucia lasek, bartki i kełefy, fajki i przyrządy do palenia, klamry (czeprahy) i zapinki, okucia pasów i toreb myśliwskich, strzelby, pistolety i prochownice, oraz elementy końskiej uprzęży. Zamieszczone w albumie zdjęcia (dobrej jakości, często całostronicowe) prezentują 729 przedmiotów pochodzących z muzeów ukraińskich i polskich, w tym 166 samych krzyży. Album zamyka katalog.
Warto dodać, że nakładem tego samego wydawcy ukazały się też dwa inne albumy: Huculskie i pokuckie świeczniki-trijcie (Гуцульські та покутські свічники-трійці, Львів 2008) oraz Malowana ceramika Kosowa i Pistynia XIX – pocz. XX w. (Мальована кераміка Косова і Пістиня ХІХ – початку ХХ столітьm, Львів 2012).

Niebieska Gaździna

Pod koniec tego roku ukazała się książka Urszuli Janickiej-Krzywdy pt. Niebieska Gaździna. Legendy o Matce Bożej z obszaru Polskiego Podkarpacia, której wydawcą jest Oddział Nowotarski Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zawartość liczącego 248 stron dzieła wygląda bardzo interesująco:
Rozdział I Dzieje kultu Matki Bożej w kościele rzymskokatolickim na Polskim Podkarpaciu
1.1. Dzieje kultu Matki Bożej w Kościele rzymskokatolickim
1.2. Dzieje kultu Matki Bożej w Polsce
1.3. Dzieje ikonografii Matki Bożej w Kościele rzymskokatolickim i jej charakterystyka Czytaj dalej

O Pop Iwanie w „Powrotach w Czarnohorę”

Blisko 20 lat temu, w 1993 r.  ukazała się nakładem oficyny Wydawniczej „Rewasz” książka pt. „Powroty w Czarnohorę. Nie tylko przewodnik” autorstwa  Marka Olszańskiego i Leszka Rymarowicza. Warto sięgnąć dziś po nią, żeby dowiedzieć się czegoś o obserwatorium na Pop Iwanie, wokół odbudowy którego zrobiło się ostatnio wile szumu.

Biały Słoń
czyli obserwatorium na Popie Iwanie

Najbardziej chyba niesamowitym widokiem w głównym paśmie Czarnohory są wznoszące się na wierzchołku Popa Iwana ogromne ruiny przedwojennego Obserwatorium Meteorologiczno-Astronomicznego. Był to najwyżej położony w ówczesnej Polsce stale zamieszkały punkt — wyżej od Kasprowego! Z racji swego wyglądu, kosztów i kłopotów, jakie przez czternastomiesięczny okres swego działania Obserwatorium sprawiało, zwano je podobno Białym Słoniem. Czytaj dalej

IV wydanie „Beskidu Niskiego”

Ukazało się IV wydanie przewodnika „Beskid Niski” Oficyny Wydawniczej „Rewasz”. To prawdziwe kompendium wiedzy o Beskidzie Niskim. Omawia najciekawsze zagadnienia z historii, geografii, przyrody i etnografii Beskidu Niskiego, w tym historię jego zasiedlenia, dzieje Konfederacji Barskiej, operację gorlicką w 1915 r. i budowę cmentarzy wojennych, bitwę o przeł. Dukielską w 1944 r., problematykę wyznaniową, nazewnictwo i. in. Część szczegółowa opisuje poszczególne pasma górskie, a słownik zawiera informacje krajoznawcze o wszystkich miejscowościach, w tym także nieistniejących. Całość uzupełniają informacje praktyczne.

Beskid Niski. Przewodnik dla prawdziwego turysty, red. Paweł Luboński, wyd. IV aktualizowane, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2012. 432 str. B6, 123 ilustracje, 62 mapki i plany, 9 panoramek. Oprawa miękka ze skrzydełkami.

XIII wydanie Bieszczadów!

Oficyna Wydawnicza „Rewasz” wypuściła na rynek trzynaste, zaktualizowane wydanie przewodnika „Bieszczady. Przewodnik dla prawdziwego turysty”. Jak na istniejące 22 lata wydawnictwo, to naprawdę imponujący wynik. Średnio raz na dwa lata czytelnicy otrzymują ten – naszym (i nie tylko naszym) zdaniem – najlepszy jaki kiedykolwiek powstał bieszczadzki przewodnik. Serdeczne gratulacje Panowie i tak trzymać!
Przewodnik ten to obszerne i szczegółowe kompendium wiedzy o Bieszczadach podane w przystępnej i przejrzystej formie. Rozdział Dlaczego w Bieszczady to wstępna charakterystyka tej grupy górskiej; pomaga zorientować się czego można spodziewać się po pobycie tutaj, a czego raczej tu nie znajdziemy.
Czytaj dalej

Ubiory górali karpackich z początku XIX w.

Muzeum Etnograficzne w Toruniu wydało książkę Aleksandra Błachowskiego pt. Ubiór i krajobraz kulturowy Polski i Ukrainy Zachodniej w ikonografii J. Głogowskiego i K. Kielisińskiego, która przedstawia bezcenne źródła ikonograficzne do historii ludowego dziedzictwa kulturowego w Polsce i na Ukrainie. Autor odnalazł, głównie w archiwach ukraińskich około dwóch tysięcy prac Jerzego Głogowskiego (1777-1838) i Kajetana Wawrzyńca Kielisińskiego (1808-1849) malujących dawnych mieszkańców wsi polskich w ich tradycyjnych strojach regionalnych. Prezentowany materiał jest unikatowy i nieznany polskiemu czytelnikowi. Akwarele, rysunki i szkice prezentują mieszkańców różnych regionów etnograficznych, w tym górali karpackich polskich i ruskich w strojach z pierwszej połowy XIX w., których forma mocno odbiega od naszych dotychczasowych wyobrażeń. 
Aleksander Błachowski, Ubiór i krajobraz kulturowy Polski i Ukrainy zachodniej w ikonografii J. Głogowskiego i K.W. Kielisińskiego, Toruń 2011. s. 400, ilust. kolor., opr. twarda, form. 21×28 cm. Do nabycia w Muz. Etnogr. w Toruniu
www.etnomuzeum.pl/wydawnictwa

Relacje z Wielkiej Wojny w Karpatach

Mało kto wie, że Ferenc Molnar autor znanych z lektur szkolnych „Chłopców z placu Broni” był również korespondentem wojennym z galicyjskiego frontu I wojny. Dziś jego korespondencje możemy przeczytać po polsku, ukazały się bowiem nakładem wydawnictwa Most w tłumaczeniu Akosa Engelmajera. Wstrząsające relacje Molnara z walk w Karpatach – od Limanowej przez Duklę po Przemyśl, pisane świetnym, barwnym językiem to naprawdę wspaniała lektura.
Ferenc Molnar, Galicja 1914-1915. Zapiski korespondenta wojennego, przeł. Akos Engelmajer, Wydawnictwo Most, Warszawa 2011, str. 296.
Uwaga! Książkę będzie można nabyć na Spotkaniach Karpackich w Muzeum Ziemi PAN 16 marca o godz. 18.

Zielone Karpaty

„Zielone Karpaty” („Зелені Карпати”) to ukraiński ekologiczny popularno-naukowy kwartalnik wydawany od 1994 r. przez dyrekcję Karpackiego Rezerwatu Biosfery.

Ostatni jego numer (1-2.2011) liczący 112 str. i zawierający wiele ciekawych tekstów dostępny jest do pobrania pod adresem http://cbr.nature.org.ua/zk/zk2011.pdf

Zapraszamy do lektury.

Rezerwat przyrody „Gorgany”

Dzięki wsparciu Dunajsko-Karpackiego Programu WWF na Ukrainie ukazał się przewodnik po rezerwacie przyrody „Gorgany” autorstwa M. Czerniawskoho i M. B. Szpilczaka. Książeczka liczy 74 strony, zawiera tekst w języku ukraińskim i angielskim i jest bogato ilustrowana. Pod poniższym adresem można ją pobrać w pliku pdf. Miłej lektury.

http://wwf.panda.org/uk/news_ukr/publications_video/?200328/Gorgany

Z dziejów wsi i parafii Zamagurza Spiskiego

Ukazała się właśnie wydana nakładem Związku Polskiego Spisza najnowsza książka Tadeusza M. Trajdosa, zatytułowana „Z dziejów wsi i parafii Zamagurza Spiskiego”. Znalazł się w niej zbiór dziesięciu artykułów i rozpraw historycznych publikowanych już wcześniej w różnych książkach i czasopismach, jednak znacznie uzupełnionych i uaktualnionych.

A oto zawartość tej książki:
— Kult publiczny w parafii niedzickiej w ujęciu historycznym,
— Mieszkańcy Zaniku i Podzamcza Niedzickiego w świetle metryk parafii niedzickiej XIX w.,
— O patronie Łapsz Niżnych,
— Uposażenie kościoła i majątek plebański w Łapszach Niżnych w połowie XVIII w.,
— Na plebanii miechowitów w Łapszach Niżnych,
— Początki wsi i parafii Łapsze Wyżne,
— Rekatolicyzacja parafii w Krempachach i Nowej Białej w XVII w.,
— Krempachy i Nowa Biała w świetle wizytacji 1731 roku Z dziejów XVIII-wiecznego Jurgowa,
— Kościół, plebani i parafia w Lechnicy w drugiej połowie XVII w. i pierwszej połowie XVIII w.