Nowości wydawnicze

Jest nowy „Bieszczad”

13 marca 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Dotarła dziś do nas wspaniała informacja, otóż ujrzał światło dzienne nowy tom rocznika „Bieszczad” wydawanego przez Oddział Bieszczadzki  Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Ustrzykach Dolnych. Jak się domyślamy nr 26, choć na okładce, którą jedynie dysponujemy z jakiegoś powodu tego nie zaznaczono. Mamy za to jego zawartość, która oczywiście jak zwykle jest niezwykle ciekawa:
Maciej Augustyn, Przywilej lokacyjny wsi Krywka z 1556 r. jako źródło do dziejów osadnictwa nad górnym Sanem;
Wojciech Wesołkin, W dorzeczu Osławy. Część XI. Płonna, Kamienna, Wysoczany;
Maciej Augustyn, Zniesienie pańszczyzny w Kwaszeninie w 1767 r. Próba oceny skutków ekonomicznych i społecznych;
Grażyna Holly, O Stroińskich, dawnych właścicielach Sianek;
Wojciech Krukar, Przyczynek do losów cerkwi w dawnych Siankach; Czytaj dalej →

Magury’24 już są!

21 lutego 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Z prawdziwą radością informujemy, że ujrzały światło dzienne Magury’24, czyli rocznik krajoznawczy poświęcony Beskidowi Niskiemu i Pogórzom pod redakcją Sławomira Michalika i Anety Załugi. Jest to już 195 publikacja Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich z Warszawy. Liczy 190 stron i zawiera jak zwykle wiele ciekawych tekstów:
– Tomasz Borucki: Przez Bieszczady i Beskidy, Krępaki i Krępasze, Krainy i Ukrainy, Pogórza i Podgórza ze Szczęsnym Morawskim;
– Krzysztof Pięciak: Walki pod Wawrzką, Florynką i Kąclową we wrześniu 1939 roku;
– Adam Baniak: Leśnik i jego nieistniejące siedziby;
– Powojenny remont cerkwi w Myscowej;
– Mikołaj Gabło: Ze współużytkowaniem cerkwi w Polanach i Olchowcu różnie bywało;
– Przemysław Pilich: Międzynarodowe Warsztaty Ikonopisów w Nowicy;
– Jakub Łobocki, Sławomir Michalik: Przegląd pozycji wydawniczych na temat Beskidu Niskiego wydanych w 2023 roku;
a także Varia.
Zapraszamy do lektury.

Dialogi huculskie

29 stycznia 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Dialogi huculskie: Stanisław Vincenz i Lidio Cipriani to tytuł dwujęzycznej (w języku angielskim i polskim) książki zgłębiającej kulturowe i intelektualne powiązania między polskim pisarzem i filozofem – Stanisławem Vincenzem a włoskim etno-antropologiem – Lidiem Ciprianim, ze szczególnym uwzględnieniem roku 1933, kiedy to Cipriani udokumentował Huculszczyznę za pomocą fotografii.  Publikacja łącząca eseje naukowe, analizy historyczne i materiały wizualne oferuje szczegółowe spojrzenie na kulturę huculską oraz wkład obu postaci w rozwój sztuki i filozofii. Książka w wolnym dostępie do pobranie z tego linku.
Poszczególne rozdziały autorstwa Jana Choroszego, Jakuba Żmidzińskiego, Justyny Gorzkowicz i Doroty Burdy-Fischer analizują różnorodne aspekty twórczości i współpracy Vincenza z Ciprianim. Jan Choroszy odtwarza ich intelektualne relacje, podkreślając wspólne zainteresowanie dokumentowaniem lokalnej kultury. Jakub Żmidziński bada wpływ filozoficznych idei Vincenza, takich jak platoński idealizm i transcendentalizm, na jego dzieła literackie oraz ich związek z fotografiami włoskiego etnologa. Justyna Gorzkowicz interpretuje zdjęcia Ciprianiego przez pryzmat teorii Rolanda Barthesa, akcentując ich podwójną rolę – zarówno jako dzieł artystycznych, jak i dokumentów etnograficznych. Dorota Burda-Fischer, inspirowana filozofią Gastona Bachelarda, zgłębia motyw „domu” w twórczości Vincenza i wizualnych przedstawieniach Ciprianiego.
Czytaj dalej →

Almanach Nowotarski za 2024 rok

27 stycznia 2025 | Nowości wydawnicze | Na temat: , ,

Miło nam poinformować, że ukazał się właśnie 28 tom Almanachu Nowotarskiego, rocznika społeczno-kulturalnego wydawanego przez Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Jak zwykle pełen ciekawych tekstów i informacji, wśród których naszym zdaniem warto zwrócić szczególna uwagę na następujące:
– Piotr Wierzbicki, Zniszczenia starostwa nowotarskiego i okolic wywołane przemarszami i postojami wojska w latach 1702-1711;
– Andrzej Skorupa, Z dziejów Kościoła rzymskokatolickiego na Zamagurzu Spiskim;
– Krzysztof Miraj, Tradycje flisackie. Zarys historii Polskiego Stowarzyszenia Flisaków Pienińskich na rzece Dunajec;
oraz oczywiście na teksty członków naszego Towarzystwa:
– Tadeusz M. Trajdos, Rewelacyjny przełom w ustaleniu chronologii przydrożnych figur kamiennych na Orawie;
– Ryszard M. Remiszewski, Węgierskie Towarzystwo Karpackie. 150 rocznica założenia.
Życzymy miłej lektury!

Kolejna pozycja w e-Płaju

14 stycznia 2025 | e-Płaj, Nowości wydawnicze, Wydarzenia

W „e-Płaju”, czyli cyfrowym wydawnictwie Towarzystwa Karpackiego publikujemy następny artykuł. Jego autorką jest Anna Łojasiewicz, członki Towarzystwa Karpackiego, a dość tajemniczy tytuł brzmi następująco „Góra Filipa nad Makową, na Pogórzu Przemyskim”. Tym razem odchodzimy od typowych dla naszych publikacji zagadnieniń historyczno-kulturowych i zapraszamy w świat przyrody karpackiej. Tytułowa góra nie jest może najwybitniejszą w rejonie, ale za to wiosną i latem z dumą prezentuje piękne, pełne kwiatów łąki, typowe dla zbiorowiska zwanego fachowo murawą kserotermiczną. Autorka artykułu zadbała o bogatą oprawę ilustracyjną, jednocześnie – co ważne – nie przytłaczając czytelników specjalistyczną terminologią i zbyt fachowym opisem. Zapraszamy zatem do lektury!

Łemkowskie rozdroże

18 grudnia 2024 | Nowości wydawnicze | Na temat:

Na początku grudnia nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego ukazała się publikacja naukowa autorstwa prof. dr. hab. Jarosława Syrnyka, pracownika Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Książka pt. Łemkowskie rozdroże stanowi kontynuację problematyki poruszonej w dwóch wcześniejszych monografiach tego autora: Przemoc i chaos. Powiat sanocki i okolice w latach 1944–1947. Analiza antropologiczno-historyczna (wyd. Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa-Wrocław 2020) oraz Trójkąt bieszczadzki. Tysiąc dni i tysiąc nocy anarchii w powiecie leskim 1944–1947 (wyd. Libra Pl, Rzeszów 2018).
Dziś, w zależności od tego kto i w jakim celu mówi o Łemkach, jedne elementy ich historii nagłaśnia, inne przemilcza. Łemkowskie rozdroże ukazuje ten problem skupiając się na wydarzeniach lat 1944–1947 i opisując późniejsze próby ich mitologizacji na użytek określonych ideologii.

Nowa książka profesora Trajdosa

19 sierpnia 2024 | Nowości wydawnicze | Na temat:

Staraniem Podhalańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk z Nowego Targu ukazała się książka profesora Tadeusza M. Trajdosa zatytułowana Śmierć ich przywiodła. Przedstawienie świętych Sebastiana, Rocha i Rozalii oraz ich kult w katolickiej Europie ze szczególnym uwzględnieniem Orawy XVIII-XIX w. Autor oraz PTPN zapraszają na promocję książki, która odbędzie się w piątek 6 września br. o godz. 17 w Nowym Targu w sali ratusza. Autor, jeden z założycieli Towarzystwa Karpackiego i jego wieloletni działacz, jest historykiem i historykiem sztuki, emerytowanym pracownikiem Instytutu Historii PAN. Jego zainteresowania naukowe prowadzą najczęściej w dwie krainy Karpat – Spisz i Orawę. Ostatnia publikacja dotyczy Orawy, a wiąże się z licznymi falami epidemii jakie ją nękały. Odnajduje najdrobniejsze ślady kultu świętych, do których się zwracano o pomoc w obronie przed tymi kataklizmami, bądź w podzięce za ochronę przed nimi. Czytelnik będzie mógł prześledzić historię epidemii nawiedzających Europę, a w szczególności Rzeczpospolitą. Na jej tle autor pokazuje rozwój myśli medycznej starającej się powstrzymywać rozwój zarazy, ale także poszukiwanie ratunku u świętych, których kult zrodził się na ziemi włoskiej, skąd trafił do katolickich krajów Europy, w tym i do Polski.  Książka jest bogato ilustrowana, pozwala prześledzić rozwój kultu wspomnianych świętych zarówno poprzez najwspanialsze obiekty sztuki europejskiej, jak i poprzez przedstawienia ich w predellach bocznych ołtarzy niewielkich kościółków czy przydrożnych kapliczkach.
Towarzystwo Karpackie przygotowuje spotkanie z autorem w Warszawie na początku grudnia.

33. tom Prac Pienińskich

12 lipca 2024 | Nowości wydawnicze | Na temat:

Wydaje się, że całkiem niedawno obchodziliśmy hucznie wydanie jubileuszowych, trzydziestych Prac Pienińskich, a tu proszę – ani się nie obejrzałem – a na moim biurku znalazł się ich tom 33. Mniej zorientowanym przypominam, że Prace Pienińskie to popularnonaukowy rocznik Pienińskiego Ośrodka Historii Turystyki Górskiej w Szczawnicy, wydawany przez Oddział Pieniński PTTK w Szczawnicy i Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich. Redaguje go z podziwu godną determinacją – no któż by inny – oczywiście niezmordowany Ryszard Remiszewski (nieprzypadkowo, także członek naszego Towarzystwa). Ten najnowszy tom wielce dla Pienin zasłużonego periodyku liczy ponad 460 stron i zawiera jak zwykle wiele bardzo ciekawych tekstów w każdym z czterech głównych działów, a także w piątym, zawierającym – wyobraźcie sobie – garść pienińskich wierszy. Dział pierwszy otwiera bardzo ciekawy tekst redaktora naczelnego o roli Józefa Szalaya i lobby szczawnickiego w powstaniu Towarzystwa Tatrzańskiego. Nie przypadkowo znalazł się on na pierwszym miejscu, mamy przecież rocznicę 150-lecia powstania TT. Znajdziemy w nim też mniej znane watki dotyczące początków Oddziału TT w Szczawnicy zwanego prawie od samego początku „Pienińskim”. Czytaj dalej →

„Rys historyczny o Hucułach” po ukraińsku

7 czerwca 2024 | Książki, Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Kołomyjskie Muzeum Sztuki Ludowej Huculszczyzny i Pokucia im. Josafata Kobryńskiego z okazji 205. rocznicy urodzin ks. Sofrona Witwickiego (1819-1879) wydało w tych dniach pełne tłumaczenie na język ukraiński jego największego dzieła, mianowicie „Rysu historycznego o Hucułach”. Okładkę tej książki ozdobiono piękną reprodukcją obrazu Józefa Jaroszyńskiego, który zapewne zdążył poznać osobiście ks. Witwickiego, bo bywał w Żabiu przed jego śmiercią w październiku 1879 roku. Godne podkreślenia jest zawarte w informacji o tym wydarzeniu sformułowanie „pełne tłumaczenie”, ponieważ w 1993 r. ukazał się już przekład „Rysu historycznego o Hucułach” na język ukraiński dokonany przez tego samego autora Mykołę Wasylczuka, wydany także przez kołomyjskie Muzeum Sztuki Ludowej Huculszczyzny i Pokucia. Niestety usunięto wówczas z niego wszystkie fragmenty zawierające tak dla Sofrona Witwickiego ważne apele o porozumienie polsko-ukraińskie, a także m.in. obszerne akapity poświęcone Fundacji Skarbkowskiej czy Agenorowi Gołuchowskiemu. Jeżeli obecne wydanie jest rzeczywiście pełne, to myślę, że ksiądz Sofron może mieć na niebieskich połoninach prawdziwą satysfakcję i powód do dumy. Wszystkim, którzy o  prekursorze badań nad Huculszczyzną, delegacie Towarzystwa Tatrzańskiego pod Czarnohorą, wyjątkowo ciekawej i także trochę jednak tragicznej postaci chcieliby dowiedzieć się czegoś więcej, polecamy trzy artykuły zamieszczone w 57 tomie Almanachu karpackiego „Płaj” dostępne pod tym linkiem.

Od dawności do bezczasu

2 czerwca 2024 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Jakoś tak bez żadnych fanfar, a nawet jakby trochę ukradkiem ukazała się nowa książka profesor Mirosławy Ołdakowskiej-Kuflowej pod intrygującym tytułem „Od dawności do bezczasu. O twórczości Stanisława Vincenza” wydana przez krakowski Instytut Literatury. Ów brak promocji dzieła pewnie trzeba złożyć na karb likwidacji Instytutu i połączenia go z Instytutem Książki. Licząca dwieście stron monografia – jak pisze sama autorka – realizuje cztery cele. Po pierwsze prezentuje zwięzłą biografię Stanisława Vincenza, po drugie omawia jego twórczość odsłaniając inspirujące go nurty kulturowe, po trzecie w komentarzach do fragmentów dzieł stara się ukazać jego kunszt pisarski. Po czwarte wreszcie, prezentuje wybrane fragmenty twórczości pisarza zaczerpnięte przede wszystkim z cyklu „Na wysokiej połoninie”, ale także z eseistyki.